{1}{72}movie info: DX50 496x384 23.976fps 435.3 MB|/SubEdit b.4066 (http://subedit.com.pl)/ {100}{270}t�umaczenie: cearleaUPR|(google: grupa UPR) {380}{470}WOLNY WYB�R {549}{603}Witajcie!|Jak si� to zwyk�o m�wi� w telewizji. {605}{654}Nazywam si� Steve Allen. {654}{726}Ale je�li tego nie wiecie,|to w�a�ciwie nic takiego. {729}{800}Miliony ludzi jest gotowych|wydawa� miliony dolar�w na rozrywk�. {803}{891}Wydajecie kilka dolar�w|na kaset�, teatr czy bilet na koncert. {896}{954}A Michael Jackson zostaje milionerem. {956}{1052}My�l�, �e to dobry uk�ad, zar�wno dla was,|jak i dla Michaela Jacksona, a tak�e dla mnie. {1060}{1165}Oczywi�cie tak�e ka�dy z was ma jaki� talent,|niezale�nie od wykonywanej pracy. {1167}{1277}Je�li dobrze pracujecie, poprawiacie swoje|�ycie, �ycie swojej rodziny i s�siad�w. {1287}{1390}Dzi�ki wolnemu rynkowi,|nasze dochody zale�� od do�wiadczenia, {1392}{1500}od tego jak dobrze wykonujemy nasz� prac�|oraz od deficytu rzeczy, kt�re mo�emy zaoferowa�. {1512}{1582}Na moje szcz�cie, nie istnieje|zbyt wielu Steve'�w Allen�w. {1589}{1671}Jednak marzeniem Amerykan�w|s� r�wne mo�liwo�ci. {1678}{1781}Na tym polega gospodarka rynkowa, co w|poprzednich odcinkach wyja�ni� Milton Friedman. {1786}{1908}Przez lata Milton pomaga� mi zrozumie�|wiele aspekt�w gospodarki i polityki. {1918}{2023}Jest �wietnym nauczycielem i oczywi�cie|obro�c� wolno�ci i praw cz�owieka. {2033}{2110}Z drugiej strony, istniej� ludzie,|kt�rzy my�l�, �e Michael Jackson {2113}{2244}i inni o gigantycznych dochodach,|nie powinni tyle zarabia�. {2251}{2368}Wed�ug nich by�oby lepiej, gdyby maj�tek by�|dzielony po r�wno, mniej lub bardziej r�wnomiernie. {2376}{2485}Jest co� poci�gaj�cego w tej idei. {2490}{2575}Oczywi�cie Michael nie musi zarabia�|50 czy 100 milion�w rocznie, {2578}{2648}a istniej� ludzie,|kt�rzy nie maj� pieni�dzy w og�le. {2651}{2786}Wi�c, tak jak m�wi�, w wielu krajach|pr�bowano zmniejsza� ub�stwo {2788}{2860}przez ograniczanie dochod�w|os�b najlepiej zarabiaj�cych. {2872}{3018}Problemem z t� czaruj�c� ide� jest to,|�e ona nigdy nie funkcjonowa�a. {3023}{3119}Ponad 300 lat temu pielgrzymi|pr�bowali stworzy� socjalizm. {3126}{3300}Jednak prosperowali oni tylko wtedy, gdy pozwalano|im zatrzyma� ca�� �ywno�� z ich w�asnych upraw. {3302}{3385}I wykorzysta� j� lub sprzeda�,|je�li uznali to za stosowne. {3392}{3572}Od pocz�tku komunizmu w Rosji|podstawowym celem by�o dzielenie maj�tku. {3582}{3627}Ale to zn�w nie funkcjonowa�o. {3630}{3723}Dzielenie si� wymuszano surowym prawem,|karabinami maszynowymi i drutami kolczastymi. {3728}{3785}I w kwestiach gospodarczych by�a to pora�ka. {3790}{3848}Efektem by�o powszechne ub�stwo. {3864}{3965}Ludzko�� od zawsze stara�a si�|stworzy� sprawiedliwy system, {3970}{4128}kt�ry umo�liwi�by gromadzenie znacznej ilo�ci|kapita�u posiadaj�cym talenty lub mo�liwo�ci, {4133}{4250}przy jednoczesnym zaspokajaniu potrzeb biednych. {4265}{4351}�aden system nie dzia�a, je�li|niemo�liwe jest gromadzenie kapita�u. {4361}{4490}Po prostu wolny rynek jest lepszy|w tym zakresie od jego alternatyw. {4497}{4560}W tej kwestii wci�� trwa sp�r. {4563}{4708}Nie ma powod�w, by twierdzi�, �e|wolny rynek jest doskona�y, bo nie jest. {4710}{4845}Jest po prostu lepszy ni� jego alternatywy,|poniewa� daje wi�ksze mo�liwo�ci wyboru {4848}{4931}znacznie wi�cej wolno�ci i trwa�y dobrobyt. {4967}{5015}Ludzka i polityczna wolno�� {5018}{5092}nigdy nie istnia�a i nie mo�e istnie� {5099}{5178}bez znacznej wolno�ci gospodarczej. {5186}{5235}Wolno�� polega na dokonywaniu wybor�w. {5238}{5270}Co jest dla mnie najlepsze? {5272}{5305}Co chc� robi�? {5310}{5375}Wszyscy chcemy jedynie mie� wolny wyb�r. {5385}{5468}�aden urz�dnik nie m�wi|tym ludziom, co maj� robi�. {5476}{5504}Kontrola rodzicielska. {5512}{5552}Rodzice wybieraj�cy nauczyciela. {5567}{5610}Rodzice kontroluj�cy nauczanie. {5627}{5666}Wolno�� do �ycia w�asnym �yciem. {5668}{5735}Do realizacji w�asnych cel�w,|urzeczywistniania marze�. {5739}{5833}Bez rz�du patrz�cego na ka�dy tw�j ruch|i rzucaj�cego k�ody pod nogi. {5840}{5900}Wi�kszo�� z nas,|gdyby mog�a, wybra�aby dobrobyt. {5912}{5979}Jednak jaki jest najlepszy spos�b,|aby go osi�gn��? {5981}{6106}Wolny handel przyczyni� si�|do podniesienia standardu �ycia w Japonii. {6116}{6207}Ponad 300 lat temu pielgrzymi|pr�bowali stworzy� socjalizm. {6219}{6396}Jednak prosperowali oni tylko wtedy, gdy pozwalano|im zatrzyma� ca�� �ywno�� z ich w�asnych upraw. {6411}{6490}Kto twierdzi, �e zasady|ekonomiczne nie maj� znaczenia? {6495}{6600}Mo�emy marzy� o doskona�ym �wiecie,|ale dobrze wiemy, �e to nierealne. {6610}{6667}Hongkong jest bardzo daleki od utopii. {6734}{6785}�ycie jest niesprawiedliwe. {6790}{6890}Nie jest sprawiedliwe to, �e jeden|rodzi si� niewidomy, a inny ma doskona�y wzrok. {6897}{7032}Nie znam �adnego wyj�tku od tego,|�e dokonuj�c wzgl�dnego por�wnania, {7034}{7166}im wi�cej mamy wolno�ci gospodarczej,|tym zamo�niejsi b�d� zwykli ludzie. {7192}{7288}Doktor Friedman sp�dzi� ca�e �ycie,|badaj�c wolno�� i bogactwo. {7298}{7353}Dla niego dowody historyczne s� jednoznaczne. {7365}{7432}Ludzie s� bogatsi,|je�li sami dokonuj� wybor�w. {7437}{7485}Bogatsi, gdy nie polegaj� na pomocy pa�stwa. {7506}{7566}"Wolny wyb�r" jest zestawem ratunkowym. {7569}{7612}Dla was i dla wolno�ci. {7695}{7780}WSZYSCY S� R�WNI {7782}{7862}Od wiktoria�skich powie�ciopisarzy|do wsp�czesnych reformator�w {7864}{7922}ulubionym narz�dziem|poruszania naszych emocji by�o {7924}{7986}zestawianie skrajnych przypadk�w|bogactwa i ub�stwa. {7993}{8118}Oczekuje si� od nas my�lenia, �e bogaci|s� odpowiedzialni za ub�stwo biednych. {8187}{8250}�e s� bogaci kosztem biednych. {8406}{8518}Zar�wno w slumsach Nowego Delhi,|jak i w bogatym Las Vegas, {8521}{8597}nie jest sprawiedliwe,|�eby w og�le byli jacy� przegrani. {8669}{8724}�ycie jest niesprawiedliwe. {8727}{8831}Nie jest sprawiedliwe to, �e jeden|rodzi si� niewidomy, a inny ma doskona�y wzrok. {8834}{8952}Nie jest sprawiedliwe to, �e kto�|ma bogatych rodzic�w, a inny biednych. {8955}{9058}Nie jest sprawiedliwe, �e Mohammed Ali|urodzi� si� z umiej�tno�ci�, {9060}{9137}kt�ra pozwoli�a mu zarabia�|miliony dolar�w w jeden dzie�. {9139}{9248}Nie jest sprawiedliwe, �e Marlena Dietrich|ma �wietne nogi, kt�re wszyscy chc� ogl�da�. {9252}{9307}To wszystko nie jest sprawiedliwe. {9321}{9474}Jednak z drugiej strony, czy wielu ludzi|chc�cych ogl�da� nogi Marleny Dietrich {9476}{9584}nie skorzysta�o z tej niesprawiedliwo�ci natury,|kt�ra wyprodukowa�a Marlen� Dietrich? {9588}{9740}Co to by�by za �wiat, gdyby ka�dy|by� dok�adnie taki sam, jak wszyscy inni. {9743}{9858}R�wnie dobrze mo�na by zniszczy� ca�y �wiat|i zostawi� tylko jednego osobnika do muzeum. {10089}{10201}Ten pi�kny teren, zadbany|trawnik, drzewa, krzewy, {10204}{10340}zbudowali m�czy�ni i kobiety zabrani si��|z Afryki i sprzedani do Ameryki jako niewolnicy. {10434}{10580}Te ogrody by�y przez nich zasiewane i dogl�dane,|aby zapewnia� �ywno�� dla nich i dla ich pana, {10583}{10667}Thomasa Jeffersona,|w�a�ciciela posiad�o�ci w Monticello. {10679}{10750}To Jefferson napisa� te s�owa: {10765}{10909}/Uwa�amy za rzecz oczywist�,|/�e wszyscy ludzie s� r�wni. {10912}{11019}/�e zostali wyposa�eni przez ich|/stw�rc� w pewne niezbywalne prawa, {11024}{11146}/w�r�d kt�rych jest �ycie, wolno��|/i mo�liwo�� d��enia do szcz�cia. {11156}{11311}Te s�owa wpisane przez Thomasa Jeffersona w|wieku 33 lat do Deklaracji Niepodleg�o�ci {11313}{11453}pomog�y zdefiniowa�|podstawowe idee Stan�w Zjednoczonych. {11465}{11647}Przez wi�kszo�� naszej historii toczono|dyskusje dotycz�ce definicji r�wno�ci {11652}{11729}oraz pr�bowano zastosowa� j� w praktyce. {11733}{11845}Co mia� na my�li Thomas Jefferson|przez s�owa "wszyscy ludzie s� r�wni"? {11896}{12074}Na pewno nie mia� na my�li tego,|�e maj� jednakowe umiej�tno�ci i wierzenia. {12081}{12196}Zreszt� on by� niezwyk�� osob�. {12208}{12314}W wieku 26 lat zaprojektowa�|ten pi�kny dom w Monticello. {12333}{12455}Nadzorowa� jego budow� i podobno|tak�e budowa� go w�asnymi r�kami. {12472}{12696}By� wynalazc�, nauczycielem, pisarzem, m�em|stanu, gubernatorem Wirginii, prezydentem USA, {12698}{12848}ambasadorem Francji oraz pom�g�|tworzy� i kszta�towa� Stany Zjednoczone. {12870}{13076}Co mia� na my�li, pisz�c "r�wni",|wida� w wyra�eniu "wyposa�eni przez ich stw�rc�". {13107}{13249}Dla Thomasa Jeffersona,|wszyscy ludzie s� r�wni w oczach Boga. {13290}{13358}Wszyscy musz� by� traktowani jako jednostki, {13369}{13498}kt�re maj� prawo do �ycia,|wolno�� oraz mo�liwo�� d��enia do szcz�cia. {13565}{13663}Oczywi�cie praktyka nie pokrywa si� z idea�em, {13666}{13746}zar�wno w �yciu Jeffersona,|jak i w naszym, jako narodu. {13757}{13986}Wci�� dr�czy� go konflikt mi�dzy niewolnictwem|oraz pi�knymi s�owami deklaracji niepodleg�o�ci. {13992}{14098}Mimo to przez ca�e �ycie|by� w�a�cicielem niewolnik�w. {14409}{14519}To jest pa�ac w D�ajpur,|stolicy indyjskiego stanu Rad�astan. {14529}{14714}To tylko jeden z eleganckich dom�w zbudowanych|150 lat temu przez rz�dz�cego tu ksi�cia. {14846}{14932}Dzi� nie ma ju� w Indiach ksi���t i maharad�y. {14937}{15057}Wszystkie tytu�y zosta�y zlikwidowane przez|rz�d Indii w ramach d��enia do r�wno�ci. {15066}{15186}Ale jak widzicie, wci�� s� tu ludzie,|wiod�cy bardzo zaszczytne �ycie. {15395}{15479}Potomkowie maharad�y|sfinansowali taki rodzaj �ycia, {15481}{15573}wykorzystuj�c inne pa�ace,|jako hotele dla turyst�w. {15575}{15661}Turyst�w, przybywaj�cych do Indii,|aby zobaczy� jak �yje biedota. {15915}{16030}Ta cz�� Indii, egzotyczna i pe�na przepychu,|jest wci�� bardzo rzeczywista. {16210}{16310}W ka�dym miejscu na �wiecie istniej�|ra��ce nier�wno�ci w dochodach i bogactwie. {16312}{16354}S� one przykre dla ka�dego z nas. {16356}{16545}Narodzi� si� mit, �e wolny rynek zwi�ksza takie|nier�wno�ci, �e bogaci bogac� si� kosztem biednych. {16596}{16663}Nie ma nic bardziej ...
turbulentxdf