Małgorzata Żywicka
Logopeda
Przedszkole Nr 2
Bytów
Logopeda radzi – „Mamo, Tato – poćwicz z dzieckiem”
Wiek przedszkolny to okres, w którym w mowie dziecka zachodzą bardzo istotne zmiany. W tym właśnie czasie pojawia się wiele nowych głosek, w szybkim tempie wzbogaca się słownictwo naszego przedszkolaka. Jest to też chwila gdy najczęściej dostrzegamy u naszej pociechy ewentualne wady wymowy. Dlatego okres przedszkolny to najlepszy czas na zapobieganie i likwidację zaburzeń mowy. Do najczęściej spotykanych wad u dzieci w wieku przedszkolnym należą: sygmatyzm, rotacyzm, kappacyzm i gammacyzm oraz interdentalizm.
Sygmatyzm – to inaczej mówiąc „seplenienie”, czyli wadliwa wymowa niektórych lub nawet wszystkich głosek: - ciszących: ś, ź, ć, dź; - syczących: s, z, c, dz; lub szumiących: sz, ż, cz, dż. Dziecko daną głoskę zastępuje inną – np. szalik = salik lub wymawia ją w nieprawidłowy sposób, np. wsuwając język między zęby.
Rotacyzm – to nieprawidłowa wymowa głoski „r” lub jej zastępowanie przez „l” czy „j”.
Kappacyzm i gammacyzm odpowiednio dotyczą głoski „k” i „g”, które najczęściej zamieniane są na „t” oraz „d”.
Poważnym zaburzeniem wymowy jest interdentalizm. Dziecko w trakcie realizacji niektórych głosek umieszcza język miedzy zębami. Wymowa interdentalny – czyli międzyzębowa - najczęściej dotyczy głosek ciszących, syczących lub szumiących, ale zdarza się również przy głoskach „t, d, n”. W języku polskim nie występują głoski, przy których taka wymowa byłaby właściwa.
I chociaż w przypadku, gdy zaobserwujemy u naszego dziecka wadę wymowy konieczna jest konsultacja z logopedą, to każdy rodzic może również samodzielnie pracować z przedszkolakiem nad usprawnieniem jego narządów mowy. Poniżej podaję po kilka ćwiczeń logopedycznych, które przydadzą się każdemu dziecku – z wadą czy bez.
Ćwiczenia oddechowe:
- dmuchanie na płomień świecy – tak by drżał, lecz nie gasł
- dmuchanie przez słomkę na skrawki papierków, watki
- dmuchanie na piłeczkę pingpongową, wiatraczki
- robienie słomką baniek mydlanych
- przenoszenie za pomocą słomki (na wdechu) skrawków papieru (kropki dla biedronki, muchomora itp.)
Ćwiczenia warg:
- cmokanie i parskanie (wprawianie warg w drganie)
- oddalanie od siebie kącików ust, jak przy „i”
- zbliżanie do siebie kącików ust (ściąganie warg) jak przy „u”
- wargi wysunąć do przodu, ściągnąć je (jak przy gwizdaniu) i przesuwać w kąciki ust: w prawo, w lewo, a następnie wykonywać nimi ruchy okrężne
- nadmuchiwanie gumowych zabawek, baloników
Ćwiczenia języka (tu należy zwrócić uwagę by ćwiczeń, w których język wychodzi poza zęby nie wykonywać zbyt intensywnie z dziećmi z wymową międzyzębową):
- liczenie językiem zębów
- „malowanie” językiem podniebienia, policzków
- kląskanie językiem – „konik”
- układanie języka w łyżeczkę, rulonik
- oblizywanie językiem warg
- kierowanie języka w prawo, w lewo, do góry, w dół, wysuwanie i chowanie
Ćwiczenia podniebienia miękkiego:
- chuchanie np. na ręce
- naśladowanie „chrapania”
- chichotanie „hihihi”
Ćwiczenia artykulacyjne:
- naśladowanie odgłosów zwierząt
- naśladowanie sygnałów karetek pogotowia, policji, straży pożarnej
- naśladowanie śmiechu różnych osób
- śpiewanie – raz cicho – raz głośno – na przemian
asianowakjura