HISTORIA SZTUKI 9
RENESANS(1400-1600)
RENESANS- odrodzenie się wzorów greckich i rzymskich. Ponownie zaczęto w architekturze stosować: kolumny, filary, frontony, świątynie. Styl został zapoczątkowany we Florencji. Renesans przekształcił się w barok a następnie w neoklasycyzm.
Termin renesans zdefiniował Jakub Burchard. W czasie renesansu nastąpił rozwój nauk przyrodniczych, a człowiek stał w centrum zainteresowania świata. Z Grecji emigrują architekci do całej Europy.
Do regionów wiodących możemy zaliczyć:
1. Toskanię- Florencję(rodzina Medyceuszy)
2. Mediolan(dynastia Sforców)
3. Neapol(dynastia Aragońska)
4. Wenecja
5. Watykan
Renesans dzieli się na:
a. wczesny 1400-1500
b. dojrzały 1500-1550
jeszcze przed początkiem XV wieku Medyceusze stali się klanem, nabierającym społecznego i politycznego znaczenia we Florencji. W 1419 roku Medyceusze wynajęli Filippa Brunoleschiego do zaprojektowania Domu Podrzutków(Szpitala Niewiniątek). W budowie tego szpitala Brunelleschi wykorzystał wiele detali: kolumny, kapitele krynckie, półkoliste łuki, arkady.
I obiektem renesansowym była przebudowana Santa Maria delFiore(1420)
Nawa główna wznosi kopułę na tamburze.
Innym obiektem Brunelleschiego jest Santa Maria De Angeli zbudowana w 1437. jest to kościół na planie centralnym, ośmiobocznym. W stylu renesansowym przebudowano tez zakrystię przy kościele San LOrenzo. Elementy tego stylu widzimy również w kaplicy grobowej Pazzich(rodzinna fasada w formir portyku wspiera kondygnację, półkolista arkadia, a kaplica przykryta jest kopułą
· pałac Pittich we Florencji
· pałac rodziny Strozzich
LEON BATISTA ALBERTI(1404-1472)- wybitny literat, uczony, architekt
Z architektury antycznej do architektury renesansowej architekci przenieśli spiętrzenie porządków na każdej kondygnacji. Na I kondygnacji był porządek toskański a na II i III koryncki.
Kościół Św. Andrzeja w Mantui wprowadził inną zasadę: przez całą fasadę przechodziła kolumna.
Przebudowano kościół Santa Marianovella- kościół ma 3 nawy; górna jest zwężona i posiada woluty.
Prototypem dla architektury sakralnej była przebudowa kościoła w Rimini.
DONATO BRAMANTE- postawił w Rzymie niewielką okrągłą kapliczkę otoczona kolumnadą w porządku toskańskim, zwięczona kopułą. A Nazwano ja Tempiett’ą.
- Tempietto w Rzymie - D. BRAMANTE
- Katedra we Florencji - F. BRUNELLESCHI
- kopuła bazyliki św. Piotra w Rzymie - MICHAŁ ANIOŁ
- pałace we Florencji i Wenecji
- Polska
- Kraków
- Zamek Królewski na Wawelu
- Kaplica Zygmuntowska
- kamienice mieszczańskie
- Sukiennice
- Zamki
- w Pieskowej Skale
- Baranów (przebudowany przez Santi Gucci)
Świątynia Vesty w Tivole.
Bramante przebudowuje bazylikę Świętego Piotra z 324 roku. Bazylika Świętego Piotra powstała na życzenie Konstantego Wielkiego i jest ona na planie krzyża greckiego z kopułą na skrzyżowaniu ramion.
W 1546 budowę kontynuuje Michał Anioł i wprowadza modyfikacje. Ogromną kopuła osadzona jest na bębnie. Bazylika zostaje skończona przez Giaccomo Della Ponte a kopuła z latarnią Domeriko Fontana. Bazylika zostaje wydłużona w I połowie XIX wieku. Głównym architektem był Jacoppo Sassowino i zbudował on bibliotekę Św. Marka.
Do Krakowa Wrz z Boną przyjechali architekci.
W 10507 roku Bartolomeo Berecci przebudował Wawel
Zabudowa Sandomierza i Zamościa
· odwołanie się do antyku, nawiązanie do form greckich i rzymskich
· rozwinął się we Włoszech, pierwsze budowle powstały we Florencji (przebudowa katedry Santa Maria Del Fiore 1420)
· dążenie do harmonii, doskonałości proporcji
· architekturę tworzyły głównie bogate rody
· rozkwit urbanistyki- miasta projektowane wg. pewnych osiowych założeń kompozycyjnych, np. Zamość, Palma Nova- z centralną przestrzenią, promieniście rozchodzące się ulice
· tzw. wielki porządek- pilastry sięgają 2-3 kondygnacji, na każdej zastosowany inny porządek; twórcy inspirowani porządkiem w rzymskim koloseum: dorycki-joński- koryncki. Przykładem może być Pałac Ruccellaich we Florencji.
· Zamki w Pieskowej Skale, Niepołomicach, Brzegu
· Początek XVI w. przebudowa zamku Wawelskiego przez Bartłomieja Berreciego (dziedziniec, kaplica zygmuntowska, kopuła)
· rezydencje podmiejskie, kamienice, ratusze- szczególnie małopolska
· szpital dla niemowląt Ospedale degli innocenti- Brunelleschi Filip
· kaplica Pazzich (przy kościele santa Croce) we Florencji
· Pałac Ruccellaich we Florencji- spiętrzenie porządków
· fasada kościoła Santa Maria Novella we Florencji- marmur w tonacji zielono- czarno- białym
· kościół Saint Andrea w Mantui- Leon Battista Alberti; motyw łuku triumfalnego, zastosowanie wielkiego porządku
· kaplica Sykstyńska z Sądem Ostatecznym w Watykanie- Michał Anioł
· Willa Rotonda- Andrea Palladio
· teatro Olimpico w Wenecji- autor j.w
· Bazylika św. Piotra w Rzymie- Bramante Donato:
maciekn45