Funkcje systemu opieki zdrowotnej.
W systemie działań związanych ze zdrowiem wyróżnia się dwa obszary odpowiedzialności władz publicznych:
· Zdrowie publiczne,
· Opieka zdrowotna,
Podział po miedzy tymi obszarami, zwłaszcza na poziomie instytucji zajmujących się opieka zdrowotna nie zawsze jest ostry.
Podstawowe funkcje zdrowia publicznego:
· Zapobieganie rozprzestrzenianiu się chorób,
· zapewnienie właściwych dla zdrowia warunków środowiskowych,
· zapobieganie upadkom, urazom oraz zapewnienie szybkiej pomocy w przypadkach katastrof i kataklizmów (medycyna katastrof),
· promowanie zdrowego stylu życia,
· zapewnienie dostępu do właściwej jakości opieki medycznej,
· zapewnienie poparcia dla rozwoju nowoczesnego systemu ochrony zdrowia z uwzględnieniem rozwoju kadr, nowych technologii i odpowiednich zasad finansowania,
Podstawowe funkcje systemu opieki zdrowotnej:
· organizacja i finansowanie medycyny naprawczej,
· funkcja pracodawcy,
· funkcja podmiotu kierującego zapotrzebowaniem na dobra konsumpcyjne, ale także wytwórca tych dóbr,
· funkcja edukacyjno-wychowawcza –kształcenie i ustawiczne dokształcanie pracowników, generowanie zmian, zachowań zdrowotnych w społeczeństwie,
· funkcja zarządzania,
· funkcje polityczne- jakość systemu polityki zdrowotnej jest w każdym kraju elementem gry politycznej oraz źródłem poparcia lub sprzeciwu wobec działań władz lokalnych, regionalnych i centralnych,
Źródła prawa dla ochrony zdrowia:
· w wielu krajach są to ustawy zasadnicze (Konstytucja),
· nadają podmiotowy charakter praw obywatelskich (jednostka może decydować czy chce skorzystać ze swoich uprawnień czy nie),
· nadają przedmiotowy charakter praw obywatelskich (akty prawne ustanowione przez organ państwowy umożliwiają skorzystanie z podmiotowego charakteru praw obywatelskich,
· Realizację prawa do ochrony zdrowia zapewniają ustawy.
Prawa obywatelskie wg konstytucji RP:
· Prawa osobiste (sfera życia prywatnego),
· Prawa polityczne (sfera życia publicznego),
· Prawa ekonomiczne (sfera ekonomiczno - egzystencjonalna),
· Prawa socjalne (właściwe warunki rozwoju),
· Prawa kulturalne (zapewniają zaspokojenie potrzeb kulturalnych, rozwoju duchowego),
Prawa obywatelskie do ochrony zdrowia reguluje art. 68 Konstytucji RP
Rozwiązania organizacyjne zarządzania opieką zdrowotną w krajach piętnastki (UE):
Cechy wspólne zarządzania opieka zdrowotną w krajach UE:
· Wszystkie systemy opierają się na mieszanych źródłach finansowania,
· Większość środków przeznaczonych na opiekę zdrowotna jest kontrolowana przez państwo w sposób pośredni lub bezpośredni,
· Niewielka część pieniędzy wpływa do systemu w postaci bezpośrednich opłat za usługi medyczne,
· Systemy opieki zdrowotnej w krajach UE są finansowane z budżetu państwa poprzez system podatków i składki na fundusz ubezpieczeń zdrowotnych,
Zasadnicze modele finansowania opieki zdrowotnej w krajach UE:
· System budżetowy- część finansów publicznych pochodzących z opodatkowania (model Beveridge’a),
· Fragment finansów publicznych wyodrębniony w postaci funduszy finansowanych ze składek obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego (model Bismarcka),
· Finanse prywatne pochodzące z ubezpieczenia dobrowolnego- pokrywają niewielka część składek ale stanowią istotne uzupełnienie środków finansowych,
W systemie płatności dominują dwie alternatywne formy:
· Fee-for-service- opłata za usługę stosownie do udzielonych świadczeń (w zamknietej opiece zdrowotnej),
· Kapitacyjna- świadczeniobiorca otrzymuje ustaloną opłatę za każda osobę zapisana na liście (podstawowa opieka zdrowotna),
System opieki zdrowotnej w Polsce;
Powszechne ubezpieczenie zdrowotne:
· Wprowadzone ustawa z dnia 6.02.1997r
Cele reformy ubezpieczeń zdrowotnych:
Cele krótkookresowe:
· Finansowanie bieżącej działalności z funduszy ubezpieczeniowych, ze składek na ubezpieczenie zdrowotne,
· Zwiększenie dostępności do usług,
· Wprowadzenie dowolnego wyboru lekarza i placówki,
· Zwiększenie roli lekarza POZ ze stopniowym zwiększaniem roli świadczeń profilaktycznych i promocji zdrowia,
· Oddzielenie nabywców świadczeń zdrowotnych (Kasy Chorych) od świadczeniodawców o różnym statusie,
· Pobudzenie mechanizmów wolnorynkowych w sferze świadczeń medycznych poprzez wprowadzenie wolnego rynku usług, opartego na wielości równouprawnionych podmiotów publicznych i prywatnych,
· Odejście od dotacji w opiece zdrowotnej, czyli finansowania bazy i kadry w opiece zdrowotnej na rzecz umów na podstawie których finansowane jest jedynie udzielanie świadczeń zdrowotnych,
· Przekształcenie ZOZ-ów w jednostki samodzielne w celu zwiększenia efektywności zarządzania,
· Rozpoczęcie restrukturyzacji placówek opieki zdrowotnej wraz z racjonalizacją zatrudnienia,
· Powstrzymanie procesu lawinowego zadłużania się ZOZ-ów,
Cele średniookresowe:
· Systematyczna poprawa jakości usług,
· Poszerzenie rynku usług, wzrost nakładów na opiekę medyczną, które są wynikiem wzrostu gospodarczego, podwyższenia dochodów, a co za tym idzie, składek,
· Zwiększenie wynagrodzeń pracowników opieki zdrowotnej powiązane z nakładem pracy i kwalifikacjami,
· Likwidacja szarej strefy usług medycznych,
Cele długookresowe:
· Poprawa stanu zdrowia ludności poprzez wzrost dostępności do świadczeń zdrowotnych,
· Poprawa jakości udzielanych świadczeń,
Decentralizacja systemu:
· Wprowadzenie powszechnego systemu ubezpieczeń zdrowotnych wraz z reformą administracji publicznej,
· Decentralizacja zakładów opieki zdrowotnej- uzyskały one samodzielność. Od 1999 roku na mocy znowelizowanej ustawy o ZOZ-ach uzyskały one możliwość samodzielnego podejmowania decyzji finansowych, kadrowych, organizacyjnych,
· Przekazanie nadzoru do dwóch szczebli samorządu terytorialnego: powiatów i „dużych województw”, które zostały przystosowane do prowadzenia polityki regionalnej, uzyskały prawo własności majątku SP ZOZ-ów i uprawnienia organów tworzących SP ZOZ-y,
· System finansowania świadczeń zdrowotnych przekazany do 16 regionalnych kas chorych i 1 ogólnopolskiej branżowej kasy chorych- zastąpiły centralny system budżetowania,
· Kompetencje Ministra zdrowia przekazane do centrów regionalnych, stworzenie regionalnych programów restrukturyzacji (Ustawa z 2001 roku),
· Zjawisko decentralizacji jest charakterystyczne dla wszystkich krajów UE,
iza_25