87.100 Toruń ul. Rybaki 57, tel. / fax. (056) 655-41-56, 622-46-67 w.13
www.metodycy.torun.pl , e-mail: metodycy@metodycy.torun.pl
Certyfikat ISO 9001:2000
o programie wychowania przedszkolnego „W kręgu zabawy”
autor programu: Jadwiga Pytlarczyk
Opiniowany program wychowania przedszkolnego jest przeznaczony do pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym. Zawiera następujące elementy:
Wstęp
1. Szczegółowe cele kształcenia i wychowania
2. Treści programowe
3. Sposoby osiągania celów kształcenia i wychowania, z uwzględnieniem możliwości indywidualizacji pracy w zależności od potrzeb możliwości dzieci
4. Obserwacje pedagogiczne. Analiza gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole/diagnoza pedagogiczna/
Materiały pomocnicze
Bibliografia
Podstawy prawne
Program zawiera szczegółowe cele kształcenia i wychowania wynikające z podstawy programowej wychowania przedszkolnego, które powinny być realizowane we wszystkich obszarach działalności edukacyjnej przedszkola. Rozwinięcie celów kształcenia i wychowania ze wskazaniem konkretnych umiejętności dzieci tworzą w programie tematykę materiału edukacyjnego.
Treści programowe zostały podzielone na następujące obszary:
1. Edukacja zdrowotna
2. Edukacja emocjonalna i wprowadzenie w świat wartości
3. Edukacja społeczna i otoczenie techniczne
4. Edukacja językowa
5. Edukacja przyrodnicza i ekologiczna
6. Edukacja matematyczna
7. Edukacja artystyczna
W obszary te wpisane zostały treści dotyczące rozwoju procesów poznawczych. Autorka słusznie uznała, iż prawidłowy rozwój procesów poznawczych decyduje o osiąganiu przez dziecko zamierzonych umiejętności w poszczególnych obszarach edukacyjnych oraz wpływa na powodzenie w nauce szkolnej i prawidłowe funkcjonowanie w życiu codziennym.
W każdym obszarze programu autorka umieściła istotne informacje o rozwoju dziecka, wskazała cel przedstawianego obszaru, zamieściła także wskazówki metodyczne dotyczące sposobów realizacji odpowiednich zagadnień.
Na uznanie zasługuje zamieszczenie w programie informacji o relacji pomiędzy treściami programowymi danych obszarów a podstawą programową. Jest to cenna wskazówka dla nauczyciela, który pracując z wybranym programem jest zobowiązany do znajomości treści podstawy programowej.
W programie „W kręgu zabawy” autorka podzieliła materiał edukacyjny na trzy poziomy, odnosząc się do możliwości rozwojowych dziecka w wieku przedszkolnym. Kolejne poziomy wyznaczają stopień trudności. Taki układ spiralny odpowiada specyfice rozwoju dziecka, które potrzebuje niejednokrotnie powrotu do treści wcześniej poznawanych. Nauczyciel poznając dzieci powinien wybrać treści dobierając je do ich możliwości rozwojowych
Zgodnie z intencją autorki realizacja treści z I i II poziomu jest gwarancją nabycia umiejętności i wiadomości przewidzianych dla dziecka kończącego przedszkole i rozpoczynającego edukację w szkole podstawowej.
Cenną propozycją w opiniowanym programie jest opracowanie poziomu III, rozszerzającego treści podstawy programowej, to kierunek dla dalszego rozwijania uzdolnień i możliwości indywidualnych każdego dziecka. Nauczyciel, który zaobserwuje wyższe możliwości dziecka, jego zainteresowania i zdolności ma możliwość skorzystania z treści poziomu III. Jest to ułatwienie zwłaszcza dla nauczyciela młodego , który w sposób bardziej pewny może określić zakres treści i sposób ich realizacji.
Opiniowany program zawiera w swojej strukturze także sposoby osiągania celów kształcenia i wychowania z uwzględnieniem możliwości indywidualizacji pracy w zależności od potrzeb i możliwości dzieci. Przedstawione w tej części programu zagadnienia dotyczą m.in. podstawowych wiadomościami dotyczących organizacji i form pracy w przedszkolu, metod pracy w przedszkolu, planowania pracy nauczyciela, zasad organizacji procesu edukacyjnego wspierającego rozwój dziecka ze szczególnym podkreśleniem indywidualizacji pracy podczas zajęć edukacyjnych.
W ostatniej części programu znalazły się informacje dotyczące obserwacji pedagogicznych i diagnozy przedszkolnej. Autorka przybliża istotę i znaczenie dokonywania przez nauczyciela oceny postępów swoich wychowanków, wskazuje w jaki sposób można prowadzić i dokumentować te obserwacje.
W programie „W kręgu zabawy” znajdujemy także materiały pomocnicze, które mogą być bezpośrednio wykorzystane przez nauczyciela w swojej pracy lub stanowić inspirację do opracowania własnej dokumentacji pedagogicznej i obserwacyjnej. Znajdziemy w nich przykładowy arkusz gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole, jest też propozycja opracowania programu wspomagania i korygowania rozwoju dziecka, przykładowy ramowy rozkład dnia pobytu dziecka w przedszkolu oraz plan pracy wychowawczo-dydaktycznej.
Opiniowany program wychowania przedszkolnego jest poprawny pod względem merytorycznym i dydaktycznym, uwzględnia aktualny stan wiedzy naukowej w tym metodycznej.
Autorka programu to nieustannie poszukujący wieloletni praktyk wychowania przedszkolnego, z bogatym doświadczeniem w pracy z małym dzieckiem. Zaprezentowany program posiada jasny, zrozumiały język. Układ programu jest przejrzysty, czytelny, wygodny w codziennym korzystaniu z niego. Pozwala na dowolny wybór zawartych treści
Program wychowania przedszkolnego „W kręgu zabawy” został zweryfikowany pod kątem sposobu realizacji zadań i treści ustalonych w podstawie programowej wychowania przedszkolnego z dnia 23 grudnia 2008 roku (Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej Dziennik Ustaw nr 4, poz. 17)
W wyniku dokonanej analizy stwierdzam zgodność programu z obowiązującą podstawą programową, z zakresem wskazanych w niej celów wychowania przedszkolnego i obszarów działalności edukacyjnej przedszkola oraz możliwościami dzieci w wieku przedszkolnym, dla których jest przeznaczony. Program wychowania przedszkolnego „W kręgu zabawy” oceniam pozytywnie.
Małgorzata Koc
nauczyciel dyplomowany
doradca metodyczny
wychowania przedszkolnego
Toruń 17.08.2009r.
Jadwiga Pytlarczyk
W kręgu zabawy
Program wychowania przedszkolnego
Warszawa 2009
Redakcja językowa i korekta
Lidia Machura
Skład i łamanie
Paweł Kowalski
Grupa Edukacyjna S.A.
Wydawnictwo JUKA-91 Sp. z o.o.
ul. Jutrzenki 118
02-230 Warszawa
tel. 022 381 72 07, faks 022 381 72 10
infolinia 0800 650 300
juka@juka.edu.pl
www.juka.edu.pl
SPIS TREŚCI
Wstęp ............................................................................................................. 5
I. Szczegółowe cele kształcenia i wychowania ............................................... 6
2. Treści programowe ...................................................................................... 7
2.1. Edukacja zdrowotna ............................................................................... 12
2.2. Edukacja emocjonalna i wprowadzenie w świat wartości ........................ 16
2.3. Edukacja społeczna i otoczenie techniczne ............................................. 19
2.4. Edukacja językowa ................................................................................. 23
2.5. Edukacja przyrodnicza i ekologiczna ....................................................... 28
2.6. Edukacja matematyczna ......................................................................... 32
2.7. Edukacja artystyczna ............................................................................... 36
3. Sposoby osiągania celów kształcenia i wychowania, z uwzględnieniem
możliwości indywidualizacji pracy w zależności od potrzeb
możliwości dzieci .................................................................................... 42
4. Obserwacje pedagogiczne. Analiza gotowości dziecka do podjęcia
nauki w szkole (diagnoza przedszkolna) .................................................. 49
Materiały pomocnicze .................................................................................. 52
Bibliografia .................................................................................................... 60
Postawy prawne: ........................................................................................... 61
5
WSTĘP
Wiek przedszkolny to okres szybkich zmian rozwojowych, pozostawiający swe
konsekwencje w dalszym życiu człowieka. Wychowanie przedszkolne to czas wspomagania
dziecka czyli tworzenia mu optymalnych warunków rozwoju i czuwanie
nad kierunkiem zmian. W procesie tym należy pomagać wychowankowi rozwijać
różnorodne umiejętności takie jak samodzielność, kreatywność, umiejętność dostrzegania
problemów, planowania i realizowania zadań, kompetencje społeczne
oraz postawy kształtowane w relacjach ze środowiskiem społeczno-przyrodniczym
i kulturowym.
Program ten opisuje sposób realizacji podstawy programowej wychowania
przedszkolnego w zakresie wspomagania rozwoju i edukacji dzieci
objętych różnymi formami wychowania przedszkolnego po zmianie
z 23 grudnia 2008 roku.
Program wyznacza szczegółowe umiejętności dziecka w różnych obszarach
jego funkcjonowania z podziałem na poziomy, wskazuje dodatkowe treści w ramach
wspomagania wychowanka w rozwijaniu uzdolnień. Ponadto przybliża sposoby
osiągania przyjętych celów, wartościowania postępów dziecka oraz zawiera
materiały pomocnicze do pracy nauczyciela.
Podstawowe założenia tego programu oparte są na czterech filarach edukacji,
będących celami ogólnymi kształcenia. Są to:
1. Uczyć się, aby wiedzieć (wiedza)
Wiedza to środek i cel ludzkiego życia. Pozwala na komunikowanie, rozwijanie
umiejętności, rozumienie świata Daje radość rozumienia, poznawania i odkrywania.
Istotna jest sprawność procesów poznawczych.
2. Uczyć się, aby działać (umiejętności)
W codziennej rzeczywistości istotne są różnorodne kompetencje, dzięki którym
człowiek radzi sobie z różnymi zadaniami i problemami.
3. Uczyć się , aby być (system wartości i postaw)
Dzięki edukacji człowiek powinien kształcić samodzielne, krytyczne myślenie,
wypracować sądy, podejmować decyzje w różnych okolicznościach życia. Ważne
są różnorodne doświadczenia, które mają pomóc w ukształtowaniu systemu
postaw, wzbogacić osobowość, przygotować do „bycia” i pełnienia ról.
4. Uczyć się, aby żyć wspólnie z innymi (pokojowe współistnienie i współdziałanie
całej ludzkości).
Ważne jest, aby odkryć siebie, zauważyć niepowtarzalność i odrębność każdego
człowieka, współdziałać z innymi, nauczyć się rozwiązywać konflikty, planować
i realizować z innymi wspólne cele.
Program ten wyznacza właściwe proporcje miedzy wychowaniem a kształceniem
w warunkach wzmożonej aktywności dziecka w wieku przedszkolnym. Tytuł
nawiązuje do zabawy jako podstawowej formy aktywności małego dziecka.
6
1. SZCZEGÓŁOWE CELE KSZTAŁCENIA I WYCHOWANIA
Podstawowym zadaniem placówek i innych form wychowania przedszkolnego
jest pełnienie funkcji opiekuńczych, wychowawczych i kształcących. Mają one zapewnić
dzieciom możliwość wspólnej zabawy i nauki w warunkach bezpiecznych,
przyjaznych i dostosowanych do ich potrzeb rozwojowych.
Celem nadrzędnym edukacji przedszkolnej jest wspomaganie rozwoju i edukacji
dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym zmierzające do osiągnięcia stanu
gotowości do podjęcia nauki w szkole podstawowej.
Szczegółowe cele kształcenia i wychowania wynikają z podstawy programowej
wychowania przedszkolnego i obejmują:
• Promocję zdrowia, w tym poznanie budowy własnego ciała, funkcji podstawowych
narządów;
• Praktyczną naukę zasad higieny w odniesieniu do własnego ciała i otoczenia;
• Poznanie zasad bezpiecznego funkcjonowania w najbliższym środowisku;
• Poznanie form aktywności ruchowej i własnych możliwości w tym zakresie;
• Przekazanie wiedzy o tym co sprzyja, a co zagraża zdrowiu;
• Wykształcenie samodzielności w zakresie samoobsługi;
• Kształcenie umiejętności nazywania własnych potrzeb oraz różnych stanów
emocjonalnych;
• Nauczenie sposobów radzenia sobie z własnymi emocjami oraz kontrolowania
zachowań;
• Przygotowanie dzieci do rozpoznawania i rozumienia podstawowych wartości
takich jak: przyjaźń, miłość, odpowiedzialność, szacunek, prawda, tolerancja,
współdziałanie i wspólne ustalanie norm w oparciu o te wartości tak, aby dziecko
przyjęło je jako kryterium własnego postępowania;
• Przygotowanie dzieci do prowadzenia dialogu jako formy wymiany poglądów
oraz sposobu na osiąganie kompromisu i rozwiązywanie konfliktów;
• Wprowadzenie dzieci w zasady funkcjonowania grupy rówieśniczej oraz życia
społecznego;
• Ukształtowanie poczucia przynależności do środowiska lokalnego oraz budowanie
tożsamości narodowej;
• Rozbudzenie zainteresowania dzieci innymi narodami i kulturami;
• Zapoznanie dzieci z podstawowymi przyborami i urządzeniami technicznymi
oraz zawodami, a także ważnymi instytucjami użyteczności publicznej;
• Rozwijanie umiejętności spostrzegania za pomocą zmysłów: wzroku, słuchu,
smaku, węchu, dotyku,;
• Rozwijanie myślenia dziecka, w tym przyczynowo-skutkowego, symbolicznego,
twórczego;
• Doskonalenie uwagi i pamięci;
• Rozwijanie ciekawości i aktywności poznawczej;
• Doskonalenie mowy komunikatywnej w zakresie: poprawności pod względem
7
artykulacyjnym, technik żywego słowa, prawidłowych konstrukcji i form gramatycznych,
wzbogacania słownictwa;
• Ukształtowanie gotowości do nauki czytania;
• Wyrobienie umiejętności niezbędnych do nauki pisania;
• Dostrzeganie walorów estetycznych przyrody oraz rozwinięcie zdolności wielozmysłowego
poznawania środowisk przyrodniczych;
• Kształtowanie umiejętności dostrzegania wzajemnych, przyczynowo-skutkowych
zależności w środowisku;
• Ukazanie przykładów wpływu działalności człowieka na przyrodę oraz znaczenia
przyrody dla człowieka;
• Kształcenie opiekuńczego stosunku do przyrody;
• Rozwijanie orientacji w przestrzeni i czasie;
• Rozumienie pojęcia liczby (aspekt kardynalny i porządkowy);
• Kształcenie umiejętności liczenia, dodawania i odejmowania na konkretach
oraz zbiorach zastępczych;
• Kształcenie umiejętności mierzenia długości, a także klasyfikowania;
• Zapoznanie z podstawowymi figurami geometrycznymi;
• Wprowadzenie dzieci w podstawowe pojęcia plastyczne i muzyczne, teatralne;
• Organizowanie działalności artystycznej dziecka, zarówno odtwórczej jak i
twórczej np. poprzez zapoznanie z technikami wyrazu plastycznego, realizację
form muzycznych i parateatralnych;
• Rozwijanie wrażliwości estetycznej;
Cele te są realizowane we wszystkich obszarach działalności edukacyjnej przedszkola.
Ich rozwinięcie ze wskazaniem konkretnych umiejętności dzieci znajduje
się w dziale treści programowe zamieszczonym poniżej.
2. TREŚCI PROGRAMOWE
Treści programowe są niezbędne dziecku do całościowego i harmonijnego rozwoju,
pozwalają mu na radosne, twórcze „bycie” i aktywność. Nauczyciel, planując
pracę, wykorzystuje treści ze wszystkich niżej zamieszczonych obszarów.
W obszary te wtopiony jest rozwój procesów poznawczych.
W każdym obszarze znajdują się istotne informacje o rozwoju dziecka oraz
wytyczony cel i wskazówki metodyczne odnoszące się do prowadzenia działań w
tym zakresie. Zamieszczono także informacje o relacji pomiędzy treściami programowymi
a podstawą programową.
W tabeli umieszczono materiał edukacyjny wyznaczający zamierzone osiągnięcia
dzieci. Są one wyznacznikiem celów, do jakich dąży nauczyciel. Obejmują
wiedzę, umiejętności i postawy. Materiał ten został podzielony na trzy poziomy,
odnoszące się do możliwości dzieci w wieku przedszkolnym. Kolejne poziomy
wyznaczają stopień trudności, co może odnosić się do wieku, ale niekoniecznie.
8
Opracowując treści w poszczególnych poziomach przyjęto, że poziom I mogą
osiągnąć dzieci 3-, 4-letnie a poziom drugi dzieci 5-, 6-letnie. Niezależnie od tego
założenia należy pamiętać , ze podstawą wszelkich oddziaływań jest poznanie
możliwości każdego dziecka, w tym trudności i uzdolnień w procesie systematycznie
prowadzonych obserwacji. Nauczyciel poznając dzieci wybiera treści odpowiednio
do ich możliwości. Odnosi się to zarówno do grup jednorodnych jak i
różnowiekowych.
Realizacja treści z I i II poziomu jest gwarancją nabycia umiejętności przewidzianych
dla dziecka kończącego przedszkole, określonych w podstawie
programowej z 23 grudnia 2008 roku.
Przejście do treści określonych na III poziomie jest możliwe tylko wtedy, gdy
dzieci nabyły umiejętności przewidziane dla poziomu II, co oznacza, że wykraczają
swoim rozwojem i umiejętnościami poza oczekiwania typowe dla dziecka
...
irinka123