FARMACEUTYCZNY.PRZEGLĄD.NAUKOWY.10.2007.pdf

Nr 10/2007

Szanowni Pañstwo,

Kole¿anki i Koledzy,

Drodzy Czytelnicy,

Index Copernicus 1,73 MNiI 3,00

Choæ min¹³ ju¿ ponad miesi¹c od

czasu, kiedy uroczycie zamknêlimy XX

Naukowy Zjazd Polskiego Towarzystwa

Farmaceutycznego, to nadal trwa nasza,

teraz ju¿ "pozjazdowa" praca, podsumo-

wuj¹ca dzia³alnoæ organizacyjn¹, nauko-

w¹ i - co nie mniej wa¿ne tak¿e i finanse,

bez których trudno by³oby zorganizowaæ

tak wielkie Przedsiêwziêcie.

Szczêciem dla nas, nie zawiedli jak zwykle wypróbowani Przyjaciele, którzy wspieraj¹c

cenne idee minionego Zjazdu, sprawili tym samym, i¿ zapewnione zosta³y najwy¿sze standardy

miejsca obrad jak i imprez towarzysz¹cych.

Przyjazny Duch, towarzysz¹cy nam wszystkim podczas tego Jubileuszowego, XX Zjazdu,

zapewni³ serdeczn¹, ciep³¹ i ¿yczliw¹ atmosferê spotkañ tych kilku wrzeniowych dni.

W bie¿¹cym numerze Farmaceutycznego Przegl¹du Naukowego znajd¹ Pañstwo garæ

zjazdowych wspomnieñ i podsumowañ, a i kilka fotografii, dokumentuj¹cych to historyczne

wydarzenie w ¿yciu Polskiej Farmacji. Z przyjemnoci¹ informujê Pañstwa, i¿ w najbli¿szym

czasie, na stronie www.ptfarmzjazd.pl, znajd¹ siê liczne zdjêcia, na których Uczestnicy Zjazdu

z pewnoci¹ siebie odnajd¹.

Mi³o mi tak¿e poinformowaæ Pañstwa o rozpoczêciu druku pe³notekstowych prac, które

w formie streszczeñ prezentowane by³y podczas Zjazdu.

Szanowni Pañstwo, obok wspomnieñ ¿yjemy tak¿e i dniem codziennym, a t¹ mi³¹ co-

dziennoci¹ s¹ nasze obowi¹zki zawodowe. Do tych ostatnich zaliczam tak¿e koniecznoæ

nieustannego rozwijania siê, uczenia, poszerzania w³asnych horyzontów, ale tak¿e i pracy na

rzecz innych. To w³anie nasz Farmaceutyczny Przegl¹d Naukowy, którego oblicze sami kreu-

jemy, pozwala nie tylko na samokszta³cenie, ale i edukacjê innych. Zapraszam zatem na ³amy

naszego Czasopisma, zarówno Szanownych Czytelników jak i Szanownych Autorów.

Zapewniam Pañstwa przy tym, i¿ Nasz Zespó³ Redakcyjny pracuje nieustannie nad po-

zyskiwaniem dobrych artyku³ów dla Przegl¹du. Dok³adamy wszelkich starañ, by nasze Czaso-

pismo by³ dobrym, rzetelnie redagowanym i recenzowanym wydawnictwem, przydatnym dla

jak najszerszego grona Odbiorców.

Bêdziemy szczêliwi, jeli Farmaceutyczny Przegl¹d Naukowy zagoci nie tylko na pó³kach

uczelnianych bibliotek, czy w rêkach nauczycieli akademickich, ale i w rêkach przedstawicieli tego

szczególnego, wspania³ego zawodu, na rzecz którego wszyscy staramy siê jak najlepiej pracowaæ.

Byæ mo¿e nadchodz¹cy okres deklarowania rocznej prenumeraty bêdzie sposobnoci¹ do za-

mówienia tego przyjaznego Czasopisma na rok przysz³y. Decyzja nale¿y do Pañstwa.

Zawiadamiam tak¿e uprzejmie, i¿ od chwili obecnej Redakcja Farmaceutycznego Prze-

gl¹du Naukowego mieci siê w nowej siedzibie Wydzia³u Farmaceutycznego l¹skiego Uni-

wersytetu Medycznego, w Sosnowcu (41-200), przy ulicy Jednoci 8. Bardzo proszê o prze-

sy³anie prac pod wskazany, nowy adres.

Zapraszam na ³amy Farmaceutycznego Przegl¹du Naukowego, ¿ycz¹c mi³ej lektury i -

choæ na chwilê - powrotu do minionych, zjazdowych prze¿yæ.

Serdecznie pozdrawiam,

Redaktor Naczelny:

Prof. dr hab. Krystyna Olczyk

Adres redakcji:

41-200 Sosnowiec, ul. Jednoci 8

Tel. 500 722 219

Konsultacyjna Rada Naukowa

Przewodnicz¹cy:

Prof. dr hab. Krystyna Olczyk

Cz³onkowie:

Prof. dr hab. Barbara B³oñska - Fajfrowska

Prof. dr hab. Jerzy Brandys

Prof. dr hab. El¿bieta Brzeziñska

Prof. dr hab Ewa Buszman

Prof. dr hab. Zofia Dzier¿ewicz

Prof. dr hab. Kazimierz G³owniak

Prof. dr hab. Edmund Grzekowiak

Prof. dr hab. Ewa Jagie³³o-Wójtowicz

Prof. dr hab. Krzysztof Jêdrzejko

Prof. dr hab. Krzysztof Jonderko

Prof. dr hab. Jan Kowalski

Prof. dr hab. Jerzy Kwapuliñski

Prof. dr hab. Jan Pachecka

Prof. dr hab. Jerzy Pa³ka

Prof. dr hab. Janusz Pluta

Prof. dr hab. Janusz Solski

Prof. dr hab. Artur Stojko

Prof. dr hab. Maria Wardas

Prof. dr hab. Marek Weso³owski

Prof. dr hab. Ludmi³a Wêglarz

Dr hab. Barbara Pilawa prof. nadzw. AM

Dr hab. Zdzis³awa Kondera - Anasz

Dr hab. Urszula Mazurek

Dr hab. Andrzej Plewka

Dr hab. Krzysztof Solarz

Dr hab. Krystyna Trzepietowska - Sêpieñ

Dr n. farm. Pawe³ Olczyk

Dr n. biol. Ma³gorzata Kêpa

Mgr Kornelia Kunik-Trocha

Sekretarz Naukowy:

dr n. med. Robert D. Wojtyczka

Cz³onkowie Kolegium Redakcyjnego:

dr n. farm. Pawe³ Olczyk

dr n. biol. Ma³gorzata KÊPA

mgr Kornelia Kunik-Trocha"

Krystyna Olczyk

Spis Treci:

Bóle pleców

Wydawca:

Bóle pleców

rola

..............................2

Wystêpowanie, rozpoznawanie i leczenie zak

etoprofenu w terapii bólów pleców

w terapii bólów pleców..............................2

..............................2

ystêpowanie, rozpoznawanie i leczenie zaka¿enia

a¿enia

Adres Wydawcy:

Wydawnictwo PGK MEDIA POLSKA

ul. Stokrotek 51, 43-384 Jaworze Górne k. Bielska-Bia³ej,

tel. (0-33) 817-38-79 fax (0-33)817-36-31

aginosis.....................................................................7

Grzybica stóp ......................................................................12

aginosis.....................................................................7

Grzybica stóp ......................................................................12

Komórki macierzyste Rodzaje i w³aciwoci

Komórki macierzyste Rodzaje i w³aciwoci.......................17

.......................17

acji

rolin leczniczych metalami toksycznymi.............................27

sykacji

acji

Marketing Manager:

Katarzyna Pytlarczyk

kpytlarczyk@wizja.net.pl

rolin leczniczych metalami toksycznymi.............................27

Znaczenie analizy specjacyjnej dla oceny

siedlisk rolin leczniczych.....................................................31

OSTEOPOROZA wybrane zagadnienia

Opracowanie graficzne i sk³ad:

Robert Cyganik

OSTEOPOROZA wybrane zagadnienia

dla farmaceuty

.....................................................................36

Choroby paso¿ytnicze sk

.....................................................................36

Wszystkie materia³y opublikowane w pimie objête s¹ ochron¹ Prawa

autorskiego. Projekty chronione s¹ Ustaw¹ o Prawie autorskim i pokrew-

nych prawach z 1994 r. (Dz. U. Nr 24, poz. 83). Redakcja zastrzega

sobie dostosowania nades³anych materia³ów do potrzeb pisma. Prze-

druki mo¿liwe jedynie za zgod¹ wydawcy. Za treæ materia³ów reklamo-

wych oraz listów od czytelników redakcja nie odpowiada.

y wszawica..................................41

Sprawozdanie z XX Naukowego Zjazdu Polskiego

óóry wszawica..................................41

y wszawica..................................41

Sprawozdanie z XX Naukowego Zjazdu Polskiego

T owarzystwa F

owarzystwa F armaceutycznego: F

armaceutycznego: F armacja XXI wiek

armacja XXI wieku

.......45

English Booster Dose 26...........................................................50

atowice, 25 28 wrzesieñ 2007r........45

.......45

English Booster Dose 26...........................................................50

Regulamin publik

Regulamin publikacji prac nauk

acji prac naukowych

owych ......................................51

......................................51

Farmaceutyczny

Przegl¹d Naukowy

Bóle pleców

rola

rola ketoprofenu

etoprofenu

w terapii bólów pleców

ystêpowanie, rozpoznawanie i leczenie zak

Bacterial V

Bacterial Vaginosis.....................................................................7

Grzybica stóp ......................................................................12

Komórki macierzyste Rodzaje i w³aciwoci

Metody ustalania rzeczywistej intok

Metody ustalania rzeczywistej intoksyk

syk

rolin leczniczych metalami toksycznymi.............................27

Znaczenie analizy specjacyjnej dla oceny

siedlisk rolin leczniczych.....................................................31

OSTEOPOROZA wybrane zagadnienia

dla farmaceuty

dla farmaceuty.....................................................................36

Choroby paso¿ytnicze sk

Choroby paso¿ytnicze skór

óór

Sprawozdanie z XX Naukowego Zjazdu Polskiego

owarzystwa F

armaceutycznego: F

armacja XXI wiek

owarzystwa F

armaceutycznego: F

armacja XXI wiek

wyzwania i nadzieje, K

wyzwania i nadzieje, Katowice, 25 28 wrzesieñ 2007r

atowice, 25 28 wrzesieñ 2007r

English Booster Dose 26...........................................................50

Regulamin publik

acji prac nauk

owych

Bóle pleców

rola ketoprofenu w terapii bólów pleców

Nr 10/2007

Doc dr hab. n. med. Przemys³aw Nowak

Katedra i Zak³ad Farmakologii i Toksykologii

Wydzia³ Lekarski w Zabrzu, l¹ski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

Ból towarzyszy cz³owiekowi od zawsze. Wed³ug

Amerykañskiego Stowarzyszenia Medycznego jest to

pi¹ty objaw ¿yciowy po wartoci cinienia têtniczego

krwi, czêstoci akcji serca, liczbie oddechów i tempe-

raturze.

Ból

wykaza³a ankieta telefoniczna przeprowadzona wród

obywateli w USA. Pytano o objawy bólu odczuwane

w ci¹gu ostatniego roku. Okaza³o siê, ¿e 96% bada-

nych mia³o tego typu dolegliwoci. Szczegó³owe dane

przedstawiono w tabeli poni¿ej.

Ból jest odczuciem subiektywnym. Je¿eli pacjent

zg³asza dolegliwoci, nale¿y przyj¹æ, ¿e jest to praw-

da. Zgodnie z definicj¹ Miêdzynarodowego Stowarzy-

szenia Badania Bólu jest to nieprzyjemne, zmys³o

Ból

Z badañ epidemiologicznych wynika, ¿e co 5 pa-

cjent w praktyce ogólnolekarskiej, co 3 w neurolo-

gicznej i prawie ka¿dy w ortopedycznej i reumatolo-

gicznej poszukuje porady lekarza z powodu dolegli-

woci bólowych w obrêbie narz¹du ruchu.

jest to nieprzyjemne, zmys³o-

we i emocjonalne prze¿ycie towarzysz¹ce istniej¹-

jest to nieprzyjemne, zmys³o

we i emocjonalne prze¿ycie towarzysz¹ce istniej¹-

cemu lub zagra¿aj¹cemu uszk

cemu lub zagra¿aj¹cemu uszkodzeniu tk

odzeniu tkanki lub

anki lub

odnoszone tylko do takiego uszkodzenia.

Ból ze wzglêdu na czas trwania dzielimy na:

ostry towarzysz¹cy urazowi, ostremu stano-

wi choroby, zabiegom diagnostycznym i ope-

racyjnym, pe³ni rolê sygna³u ostrzegawczego;

czêsto jest pierwszym objawem zmuszaj¹cym

chorego do wizyty u lekarza

Dolegliwoci bólowe pleców s¹ coraz wiêkszym

problemem zdrowotnym, dotycz¹cym przede wszyst-

kim spo³eczeñstw pañstw wysoko rozwiniêtych. Oce-

nia siê, ¿e przynajmniej raz w ¿yciu, na dolegliwoci

te skar¿y siê od 60 do 90% populacji. Pojawiaj¹ siê

one przewa¿nie pomiêdzy 25-tym a 65-tym rokiem

¿ycia i dotycz¹ równie czêsto mê¿czyzn, jak i kobiet.

Czêstoæ wystêpowania bólów pleców w populacji

ogólnej wynosi 5-25% i jest zwi¹zana w znacznej mie-

rze z coraz mniejsz¹ wydolnoci¹ miêni tu³owia.

U podstaw tego zjawiska le¿y drastyczne ogranicze-

nie aktywnoci ruchowej wspó³czesnego spo³eczeñ-

stwa, siedz¹cy tryb ¿ycia oraz brak odpowiednich

wzorców prozdrowotnych.

Ból pleców ustêpuje w 95% w ci¹gu 3 miesiêcy,

jednak¿e w 50-80% przypadków nawraca, przewa¿-

nie w mniej nasilonej postaci. Ocenia siê, ¿e nawet

w 90% przypadków trudno jest jednoznacznie okre-

liæ przyczynê dolegliwoci. Nie zwalnia to jednak

z wnikliwej diagnostyki, poniewa¿ leczenie przyczy-

nowe czêsto pozwala chorym odzyskaæ pe³n¹ spraw-

noæ fizyczn¹.

Ocena bólów pleców powinna uwzglêdniaæ nastê-

puj¹ce sk³adowe: zasiêg, czyli anatomiczne umiejsco-

wienie bólu, ród³o powstawania, rodzaj promienio-

wania oraz wykazanie procesu patologicznego, stano-

wi¹cego przyczynê bólu. Bóle krêgos³upa i struktur

otaczaj¹cych krêgos³up sprawiaj¹ jednak ró¿ne trud-

noci diagnostyczne, ze wzglêdu na wiele róde³ i czê-

przewlek³y (trwaj¹cy ponad 3 miesi¹ce) trwa-

j¹cy mimo wygojenia tkanek lub towarzysz¹cy

schorzeniom o d³ugotrwa³ym przebiegu (cho-

roba zwyrodnieniowa stawów, nowotwory) staje

siê problemem medycznym; nale¿y go trakto-

waæ jak samodzieln¹ chorobê.

Ze wzglêdu na mechanizm powstawania rozró¿-

niamy:

Ze wzglêdu na mechanizm powstawania rozró¿-

niamy:

ból receptorowy powstaje w wyniku uszko-

dzenia tkanek przez uraz lub chorobê; jest ³a-

twy do opisania przez chorego i zazwyczaj do-

brze zlokalizowany;

ból niereceptorowy wynika z uszkodzenia me-

chanicznego lub czynnociowego struktur ner-

wowych lub nie ma pod³o¿a organicznego (zwi¹-

zana ze stanem emocjonalnym); jest trudny do

opisania przez chorego.

Jednymi z najczêciej spotykanych zespo³ów bó-

lowych s¹ dolegliwoci zwi¹zane z narz¹dem ruchu.

Powszechnoæ wystêpowania dolegliwoci bólowych

Farmaceutyczny

Przegl¹d Naukowy

we i emocjonalne prze¿ycie towarzysz¹ce istniej¹-

cemu lub zagra¿aj¹cemu uszk

odzeniu tk

odnoszone tylko do takiego uszkodzenia

Ból ze wzglêdu na czas trwania dzielimy na:

Dolegliwoci bólowe pleców

niamy:

Bóle pleców rola ketoprofenu w terapii bólów pleców

Nr 10/2007

sto wiêcej ni¿ jedn¹ przyczynê.

Ból odczuwany w krêgos³upie lub s¹siaduj¹cych

tkankach mo¿na podzieliæ w zale¿noci od umiejsco-

wienia na: szyjny, piersiowy, lêdwiowy, krzy¿owy

i ogonowy. Ten podzia³ wskazuje wy³¹cznie na umiej-

scowienie, lecz nie uwzglêdnia ród³a i przyczyny po-

wstawania bólu. Ból mo¿e byæ odczuwany wy³¹cznie

w jednym lub kilku odcinkach krêgos³upa, mo¿e rów-

nie¿ promieniowaæ do okolic odleg³ych, np. koñczyn.

Wyró¿nia siê trzy rodzaje promieniowania bólu:

osi¹galne. Pozostaje jedynie alternatywa leczenia ob-

jawowego.

W planie leczenia powinny byæ uwzglêdnione edu-

kacja pacjenta oraz terapia poznawczo-behawioralna:

odczucia, emocje, myli pacjenta. Jego zachowanie

i reakcja rodziny mog¹ bowiem wp³ywaæ nie tylko na

doznania bólowe, lecz tak¿e na przebieg choroby.

Edukacja powinna prowadziæ do nauki zdrowych za-

chowañ: w³aciwego od¿ywiania, unikania zbêdnych

przeci¹¿eñ, stosowania æwiczeñ i relaksacji. Edukacja

pacjenta jest szczególnie wa¿na przy próbach samo-

dzielnego zmagania siê z bólem. Mo¿liwoæ kupna

leku bez recepty powinna wymuszaæ na farmaceucie

obowi¹zek pomocy w wyborze najw³aciwszego pre-

paratu. Nale¿y rozwa¿yæ potencjaln¹ skutecznoæ sto-

sowanych leków i mo¿liwoæ wyst¹pienia objawów

niepo¿¹danych, optymalny sposób dawkowania, koszt

leczenia oraz preferencje pacjenta.

Leczenie przyczynowe jest oczywicie najlepszym

sposobem walki z chorob¹ i jej objawami. Niekiedy,

np. w wielu schorze

ból rzutowany, promieniuj¹cy lub odczuwany

w innym miejscu ni¿ ród³o powstania; ma

charakter g³êboki i rozlany, o trudnych do wy-

znaczenia granicach;

orzeniowy, jest to ból neurogenny, który

powstaje w wyniku podra¿nienia zakoñczeñ

nerwów unerwiaj¹cych korzenie; ma charakter

przeszywaj¹cy, odczuwany na niewielkiej prze-

strzeni,

orzeniowy

niach reumatycznych w tym

tak¿e w bólach pleców

w wielu schorzeniach reumatycznych w tym

niach reumatycznych w tym

ulopatia, jest to ból neuropatyczny z to-

warzysz¹cymi zaburzeniami czucia lub os³abie-

niem si³y miêniowej; mo¿e równie¿ wystêpo-

waæ ³¹cznie z bólem miejscowym, rzutowanym

lub korzeniowym.

ulopatia

, leczenie przyczynowe jest

nieznane i wówczas pozostaje nam jedynie lecze-

, leczenie przyczynowe jest

nieznane i wówczas pozostaje nam jedynie lecze-

nie objawowe

nie objawowe, które w praktyce wdra¿ane jest bar-

dzo czêsto, tak¿e jako leczenie uzupe³niaj¹ce, maj¹ce

na celu np. zmniejszanie bólu czy gor¹czki. Zazwy-

Zazwy-

zalecane s¹ niesteroido-

we leki przeciwzapalne (NLPZ)

zalecane s¹ niesteroido

Bóle pleców jako objaw wystêpuj¹, tak¿e w in-

nych schorzeniach krêgos³upa i nerwów rdze-

niowych oraz patologii wiêzade³ i miêni przy-

krêgos³upowych, co w szczególny sposób wy-

musza wielokierunkowoæ postêpowania u cho-

rego z zespo³em bólowym krêgos³upa.

we leki przeciwzapalne (NLPZ), które nale¿¹ obec-

nie do najczêciej stosowanych leków na wiecie.

Mechanizm dzia³ania NLPZ polega na blokowa-

niu enzymu zwanego cyklooksygenaz¹ (COX). Nale-

¿¹ce do eikozanoidów prostaglandyny takie, jak PGE2,

czy jej prekursor PGG2, to autakoidy uwa¿ane za jed-

ne z najwa¿niejszych mediatorów stanu zapalnego.

Uznano wiêc, ¿e droga na jakiej NLPZ wygaszaj¹ ob-

jawy stanu zapalnego zosta³a wyjaniona.

Na przestrzeni ostatnich kilkudziesiêciu lat zsyn-

tetyzowano i wprowadzono do lecznictwa wiele NLPZ,

poszukuj¹c specyfików daj¹cych jak najlepsze efekty

terapeutyczne i jednoczenie pozbawionych w mo¿li-

wie najwiêkszym stopniu dzia³añ niepo¿¹danych. Po-

jawi³a siê wiêc liczna i heterogenna grupa leków o bar-

dzo ró¿nych w³aciwociach fizyko-chemicznych, ró¿-

nych drogach metabolizmu w ustroju, odmiennych

w³aciwociach wi¹zania z bia³kami, t³uszczami, itp.

Wród NLPZ warto zwróciæ uwagê na ketoprofen

Etiologia zespo³ów bólowych krêgos³upa zale¿y

od wieku pacjenta. U chorych w m³odym wieku czê-

st¹ przyczyn¹ s¹ procesy rozrostowe, przeci¹¿enia wy-

nikaj¹ce z uprawiania sportu czy te¿ wykonywanej

pracy zwi¹zanej z podnoszeniem ciê¿arów. Wiek

redni, jak ju¿ wczeniej wspomniano, to okres ró¿-

nych patologii kr¹¿ka miêdzykrêgowego (przepukli-

ny, wypukliny), czy te¿ ró¿nych procesów zapalnych

tocz¹cych siê w obrêbie stawów krêgos³upa. W wie-

ku starszym dominowaæ zaczynaj¹ zmiany zwyrod-

nieniowe, przerzuty nowotworowe (dolegliwoci s¹

wynikiem dzia³ania masy nowotworowej i efektem

procesów destrukcyjnych), zmiany osteomalacyjne,

nasilenie osteoporozy.

Leczenie zespo³ów bólowych w narz¹dzie ruchu

jest procesem trudnym i z³o¿onym. Idea³em by³oby

leczenie przyczynowe podstawowego procesu choro-

bowego, jednak w wiêkszoci przypadków nie jest to

etoprofen ,

lek dobrze poznany, o wysokiej skutecznoci.

W handlu ketoprofen

etoprofen

ketoprofen wystêpuje pod postaci¹ ta-

bletek 200 mg o przed³u¿onym dzia³aniu, tabletek

powlekanych 50, 100, 150 mg, czopków 100 mg,

kapsu³ek 50, 100 i 200 mg, ampu³ek 100 mg/2 ml,

fiolek 100 mg z such¹ substancj¹ i ¿elu 2,5% (wch³a-

ketoprofen

Farmaceutyczny

Przegl¹d Naukowy

Wyró¿nia siê trzy rodzaje promieniowania bólu:

ból rzutowany

ból k

ból korzeniowy

w wielu schorze

radik

radikulopatia

tak¿e w bólach pleców

tak¿e w bólach pleców, leczenie przyczynowe jest

nieznane i wówczas pozostaje nam jedynie lecze-

nie objawowe

czaj

czaj w takich przypadkach zalecane s¹ niesteroido

we leki przeciwzapalne (NLPZ)

Nr 10/2007

Bóle pleców rola ketoprofenu w terapii bólów pleców

ictwo pozycja numer 7), w któ-

rych udowodniono, ¿e k etoprofen podany miejscowo

powoduje porównywaln¹ redukcjê bólu, jak po do-

ustnym podaniu równowa¿nej dawki ketoprofenu.

Jest to informacja szczególnie wa¿na dla osób przyj-

muj¹cych jednoczenie inne leki.

Dzia³aj¹cy miejscowo ketoprofen stanowi alterna-

tywê dla innych przeciwbólowych i przeciwzapalnych

leków obecnych na rynku farmaceutycznym. Podsta-

wowymi korzyciami dla pacjenta cierpi¹cego z po-

wodu bólów szkieletowo-miêniowych s¹:

szybkoæ dzia³ania

ictwo pozycja numer 7

miejsca i masowaæ przez kilka minut w celu lepszego

wch³oniêcia. Ketoprofen stosowany miejscowo w po-

staci ¿elu, tylko nieznacznie (oko³o 5%) wch³ania siê

do kr¹¿enia ogólnego. Z powodu ma³ego stê¿enia we

krwi, po zastosowaniu miejscowym ryzyko wyst¹pie-

nia interakcji z innymi lekami jest mniejsze.

Jak ju¿ wspominano odczuwanie bólu jest zjawi-

skiem emocjonalnym, dlatego wiele czynników nie

maj¹cych bezporedniego zwi¹zku z reakcj¹ na bo-

dziec uszkadzaj¹cy mo¿e wp³ywaæ na samopoczucie

chorego, a wiêc tak¿e tolerancjê bólu i skutecznoæ

leczenia przeciwbólowego.

Czynniki pogarszaj¹ce tolerancjê bólu:

bezsennoæ;

depresja;

lêk;

uczucie opuszczenia;

nuda.

szybkoæ dzia³ania nie tylko bardzo dobrze

siê wch³ania, daj¹c natychmiastowe dzia³anie

ch³odz¹ce i przynosz¹c ulgê, ale równie¿ pozwa-

la osi¹gn¹æ maksymalny efekt przeciwbólowy

w krótszym czasie, ni¿ po podaniu tabletki,

tecznoæ, któr¹ wykazano m.in. we wspo-

mnianych powy¿ej brytyjskich badaniach, nadto

wykazano lepsz¹ skutecznoci, tolerancjê i ak-

ceptowalnoæ przez pacjentów ketoprofenu

(w postaci 2,5% ¿elu stosowanego miejscowo),

w stosunku do piroksykamu (w postaci 0,5%

¿elu) oraz diklofenaku (w postaci 1% ¿elu)

(patrz p

tecznoæ

Czynniki poprawiaj¹ce tolerancjê bólu:

sen;

skuteczne leczenie;

poprawa nastroju;

obecnoæ bliskich;

aktywnoæ.

patrz pimiennictwo pozycja numer

imiennictwo pozycja numer 20

220)

rehabilitacja. Ma ona na

celu przywrócenie prawid³owych warunków pracy

uk³adu nerwowo-miêniowo-kostnego krêgos³upa

przez odpowiedni dobór æwiczeñ wzmacniaj¹cych lub

rozluniaj¹cych poszczególne grupy miêni. Powinna

byæ ona stosowana ju¿ na samym pocz¹tku procesu

terapeutycznego, a czêsto prowadzona d³ugo po

ostrym epizodzie bólowym umo¿liwia choremu po-

wrót do pe³nej sprawnoci fizycznej.

rehabilitacja

bezpieczeñstwo

bezpieczeñstwo dzia³aj¹c zewnêtrznie i miej-

scowo chroniony jest przewód pokarmowy przed

niekorzystnym dzia³aniem leków doustnych.

Ketoprofen zwykle stosuje siê go miejscowo 2 razy

na dobê, przez oko³o 7-10 dni. Niewielk¹ iloæ ¿elu

2-4 g nale¿y nanieæ na skórê w obrêbie bolesnego

abela . P

. P owszechnoæ wystêpowania dolegliwoci bólowych

owszechnoæ wystêpowania dolegliwoci bólowych

Rodzaj bólu

Czêstoæ odczuwania

Liczba osób odczuwaj¹ca

dolegliwoci [%]

ból przez 101 dni i wiêcej

Bóle g³owy

Bóle krzy¿a

Bóle miêniowe

Bóle stawowe

Bóle ¿o³¹dka

Bóle przed-

i miesi¹czkowe

< 0,5

Bóle zêbów

Inne

Farmaceutyczny

Przegl¹d Naukowy

nia siê w ok. 5%). Jednak¿e bez recepty mo¿na zaku-

piæ jedynie preparaty do stosowania miejscowego.

Nale¿y w tym miejscu przytoczyæ brytyjskie badania

(patrz pimienn

patrz pimienn

patrz pimiennictwo pozycja numer 7

szybkoæ dzia³ania

ssk

sskutecznoæ

patrz p

imiennictwo pozycja numer

220

Jednym z podstawowych sposobów leczenia zespo-

³ów bólowych pleców jest rehabilitacja

bezpieczeñstwo

T abela

. P

abela

. P

Bóle pleców rola ketoprofenu w terapii bólów pleców

Nr 10/2007

Nale¿y jeszcze raz podkreliæ, ¿e d³ugofalowe po-

stêpowanie lecznicze obejmuje zmiany trybu ¿ycia,

regularne æwiczenia fizyczne, dorane stosowanie le-

ków przeciwbólowych. Chorzy z bólami pleców wy-

magaj¹ odpowiedniej edukacji, farmakoterapii, psy-

choterapii, czasami zabiegów operacyjnych, rehabili-

tacji, czêsto leczenia przeciwdepresyjnego, ale przede

wszystkim systematycznej, okresowej kontroli, dziê-

ki której nie zostanie pominiêta ewentualnie inna,

równoczenie rozwijaj¹ca siê patologia.

Niejako na marginesie omawianych sposobów le-

czenia bólu nale¿y odnotowaæ rosn¹ce zainteresowa-

nie niekonwencjonalnymi metodami, takimi jak: zio-

³olecznictwo, akupunktura, czy akupresura. Nie dys-

kwalifikuj¹c osi¹gniêtych tymi metodami wyników,

nale¿y mieæ jednak wiadomoæ braku odpowiednich

badañ porównawczych.

Pimiennictwo:

1. Biewen P.C.: Ca³ociowe postêpowanie w bólach krzy-

¿a . Med. Dypl. 2001, 2: 91-104.

2. Biewen P.C.: Ca³ociowe postêpowanie w bólach krzy-

¿a . Med. Dypl. 2001, 2: 91-104.

3. Borenstein D.: Chronic low back pain . Rheum. Dis.

Clin. North. Am., 1996, 22:439-56.

4. Chmielewski D.: Praktyczne aspekty leczenia zespo-

³ów bólowych pleców . Reumatol. 1999, 1: 90-95.

5. Chmielewski D.: Praktyczne aspekty leczenia zespo-

³ów bólowych pleców . Reumatol. 1999, 1: 90-95.

6. Chmielewski H.: Zespo³y bólowe krêgos³upa . Nurol.

Neurochir. Pol. 1999, 32, supl 6: 65-73.

7. Classification of chronic pain. Descriptions of chronic

pain syndromes and definitions of pain terms. Prepa-

red by the International Association for the Study of Pa-

in, Subcommittee on Taxonomy . Pain 1986, S3: 1-

226.

8. Dobrogowski J., Wordliczek J. (red.): Medycyna Bólu.

Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2004.

9. Dutka J. i wsp.: Zespo³y bólowe narz¹du ruchu .

N. Klin. 2000, 7: 984-992

10.Dziak A. i wsp.: Profilaktyka i leczenie zachowawcze

bólów krzy¿a wywo³anych przez choroby kr¹¿ka miê-

dzykrêgowego . Pol. Tyg. Lek. 1991, 30/31: 558-561.

11.Dziak A.: Bóle krzy¿a . PZWL, Warszawa 1990.

12.Fiutko R.: Niewydolnoæ kinetyczna krêgos³upa a do-

legliwoci bólowe . Zdr. Pub. 1992, 4: 221-228.

13.Fiutko R.: Niewydolnoæ kinetyczna krêgos³upa a do-

legliwoci bólowe . Zdr. Pub. 1992, 4: 221-228.

14.Lipson S.J.: Low back pain . Rozdzia³ [W:] Textbook

of Rheumatology pod red. Kelley W.N. i wsp. Wyd.

W.B. Saunders Company, Philadelphia, 1981, 441-

458.

15.Mason L, Moore RA, Edwards JE, Derry S, McQuay

HJ. Topical NSAIDs for acute pain: a meta-analysis .

BMC Fam Pract. 2004 May 17;3:10.

16.Max M. (red.): Pain 1999 - an Updated Review , IASP

Press, Seattle 1999.

17.Michalska L.: Badania skutecznoci przeciwbólowego

dzia³ania wybranych zabiegów fizykoterapeutycznych

w leczeniu zespo³ów bólowych krêgos³upa . Now. Lek.

2000, 9: 780-789.

18.Nowakowski A. i wsp.: Algorytm postêpowania w bó-

lach krzy¿a u doros³ych . Chir. Narz. Ruchu 1998, 6:

573-583.

19.Przybylski J., Ciszek B.: Anatomiczne i fizjologiczne

aspekty bólu . w: (Gumu³ka W., Mészros J., red.) Wspó³-

czesne metody zwalczania bólu . OIN Polfa, Warsza-

wa 2000: 7-22.

20.Rajni K. Patel, Peter F. Leswell i in.: Comparison of

ketoprofen, piroxicam, and diclofenac gels in the treat-

ment of acute soft-tissue injury in general practice , Clin

Ther. 1996 May-Jun;18(3):497-507.

21.Stry³a W. i wsp.: Leczenie usprawniaj¹ce w zespo³ach

bólowych krêgos³upa u osób starszych . Now. Lek. 1997,

66, supl 2: 36-41.

22. Wytyczne Holenderskiego Kolegium Lekarzy Rodzin-

nych - ból w dolnej czêci krêgos³upa . Lek. Rodz. 1998,

3: 59-72.

23.Wytyczne Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce:

Wytyczne postêpowania w bólu przewlek³ym . Aktis,

£ód 2001: 13-16.

Farmaceutyczny

Przegl¹d Naukowy

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: