1_modul.pdf

Kierownik projektu: Joanna Opoka

Redaktor: Ilona Urbańska-Grzyb Metodyk: Ilona Urbańska-Grzyb

Graficy: Izabela Świątkowska-Wośko, Łukasz Fidyk Informatyk: Mariusz Kieszek

Agnieszka Wilamowska

Wybrane zagadnienia z położnictwa

1. Rozpoznanie i przebieg ciąży fizjologicznej

2. Rozpoznanie i przebieg ciąży wysokiego ryzyka

3. Opieka nad rodzącą w porodzie fizjologicznym i powikłanym

4. Pielęgnowanie położnicy w połogu fizjologicznym

5. Pielęgnowanie położnicy w połogu powikłanym

Literatura podstawowa

Literatura uzupełniająca

Agnieszka Wilamowska

Wybrane zagadnienia z położnictwa

1. Rozpoznanie i przebieg ciąży fizjologicznej

Ciąża jest fizjologicznym wydarzeniem w życiu kobiety. Wczesne rozpoznanie i właściwa

opieka nad ciężarną pozwala na przyjście na świat zdrowego, dojrzałego dziecka.

Rozpoznanie ciąży stawia się na podstawie badań klinicznych i laboratoryjnych, które

stwierdzają obecność zarodka, płodu i objawów subiektywnych, wynikających z reakcji

organizmu kobiety.

W większości publikacji objawy ciąży dzieli się na prawdopodobne i pewne.

Do objawów prawdopodobnych ciąży zaliczamy:

1) zmiany samopoczucia:

 nudności, wymioty (pobudzenie układu autonomicznego),

 zmiany apetytu,

 senność, zmęczenie,

 zawroty głowy, omdlenia,

 częstomocz,

 zaparcia (progesteron działa rozkurczająco na mięśnie gładkie),

2) zmiany w narządach płciowych:

 zatrzymanie krwawienia miesiączkowego,

 bolesność gruczołów sutkowych,

 zasinienie ścian pochwy i szyjki macicy,

 powiększenie, rozpulchnienie macicy,

 pigmentacja linii środkowej brzucha i wokół brodawek sutkowych (pobudzenie

melanocytów),

3) utrzymywanie się ciepłoty ciała powyżej 37 o C (wpływ progesteronu na ośrodek

termoregulacji),

4) dodatnie wyniki prób ciążowych — badanie laboratoryjne moczu lub surowicy krwi,

które wykazuje obecność choriongonadotropiny (HCG) wytwarzanej przez trofoblast.

Objawy pewne ciąży to:

 wysłuchanie akcji serca płodu,

 wyczucie ruchów płodu,

 stwierdzenie badaniem palpacyjnym zewnętrznym elementów płodu,

 stwierdzenie obecności zarodka, płodu badaniem ultrasonograficznym.

Agnieszka Wilamowska

Wybrane zagadnienia z położnictwa

Czas trwania ciąży wynosi około 266 dni — 38 tygodni — 9,5 miesiąca księżycowego

(ML), licząc od dnia poczęcia.

Czas trwania ciąży wynosi około 280 dni — 40 tygodni — 10 miesięcy księżycowych,

licząc od daty ostatniej miesiączki.

Termin porodu oblicza się:

 za pomocą reguły Naegelego — tzn. od pierwszego dnia ostatniej miesiączki odejmuje

się 3 miesiące i dodaje 7 dni,

 na podstawie znajomości dnia zapłodnienia — od daty zapłodnienia odejmuje się

3 miesiące i dodaje rok,

 na podstawie daty pierwszych ruchów płodu — u pierwiastki w 20 tygodniu ciąży,

u wieloródki w 18 tygodniu ciąży,

 na podstawie daty obniżenia dna macicy — u pierwiastek 4 tygodnie przed porodem,

u wieloródek 2 tygodnie przed porodem,

 na podstawie badania ultrasonograficznego — ocena dojrzałości płodu, masy płodu,

dojrzałości łożyska.

Około 75% dzieci rodzi się w ciągu trzech tygodni przed lub po obliczonym terminie

porodu.

Podczas ciąży przebiegającej fizjologicznie należy obserwować zmiany zachodzące

w organizmie kobiety, wyodrębnić czynniki ryzyka, ocenić wewnątrzmaciczny rozwój

płodu, aby doprowadzić do urodzenia zdrowego dziecka.

Zmiany ciążowe w organizmie kobiety

Rozwój ciąży powoduje zmianę wielkości, kształtu i masy macicy. Masa macicy zwiększa

się 20-krotnie i w terminie okołoporodowym wynosi ok. 1 kg.

Macica sięga dnem:

 w IV ML ciąży — 1–2 palce powyżej spojenia łonowego,

 w VI ML ciąży — wysokości pępka,

 w VIII ML ciąży — połowy odległości między pępkiem a wyrostkiem mieczykowatym

mostka,

 w X ML ciąży — 2 palce poniżej wyrostka mieczykowatego mostka.

W czasie ciąży macica kurczy się ze zmienną częstotliwością (skurcze Alvareza, Braxtona-

Hicksa). Skurcze stają się regularne w terminie okołoporodowym.

Agnieszka Wilamowska

Wybrane zagadnienia z położnictwa

Srom ciężarnej jest obrzęknięty, przebarwiony. Występuje pigmentacja linii środkowej

ciała i wokół brodawek sutkowych. Gruczoły sutkowe powiększają się, obrzmiewają,

pojawia się wydzielina z brodawek sutkowych. Na kończynach dolnych i sromie mogą

pojawić się żylaki.

Przyrost masy ciała w ciąży nie powinien przekraczać 10–12 kg. Przyrost ten obejmuje:

 płód 3,0–3,5 kg,

 płyn owodniowy 0,5–1,0 kg,

 mięsień macicy 1,0–1,5 kg,

 popłód 0,5 kg,

 woda w tkankach 4,0–6,0 kg (wg Martiusa).

W ciąży istnieje konieczność zapewnienia rozwijającemu się płodowi substancji

potrzebnych do prawidłowego wzrostu. Metabolizm matki zmienia się, aby sprostać

potrzebom rozwijającego się organizmu.

Zapotrzebowanie energetyczne wzrasta o 300 kcal w pierwszej połowie ciąży i o 500 kcal

w drugiej połowie ciąży i wynosi 2500 kcal na dobę. Dieta kobiety ciężarnej powinna być

lekkostrawna i zawierać mięso, ryby, owoce, jarzyny, nabiał. Należy pamiętać

o możliwości szkodliwego działania każdego leku stosowanego w okresie organogenezy

(do 8 tygodnia ciąży).

W ciąży poziom glikemii jest niższy (transfer do płodu, przewaga insuliny). Występuje

zjawisko ułatwionego anabolizmu. Stężenie insuliny jest podwyższone, a stężenie

glukagonu obniżone. Przechodzenie glukozy przez łożysko zależy od jej stężenia we krwi

matki — wysokie stężenie ułatwia jej przenikanie. Obniżone stężenie glukagonu ułatwia

anabolizm — zmniejsza się jego działanie glikogenolityczne, ketogenne, glikoneogenne

w wątrobie.

Ciążę charakteryzuje dodatni bilans azotowy — azot jest wykorzystywany w procesach

wzrostowych płodu, łożyska, macicy, erytrocytów, na przygotowanie rezerw u matki na

czas porodu i połogu. Występuje wzrost zawartości lipidów we krwi z 6 g/l do 9 g/l.

Stężenie cholesterolu rośnie o około 30%. Ciąża odznacza się retencją sodu ok. 0,5 g na

dobę, dodatnim bilansem sodowym. Sód utrzymuje równowagę i właściwe ciśnienie

osmotyczne między osoczem i płynem międzykomórkowym.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: