EKOLOGICZNE METOD. UPRAWY POMIDOR, W GRUNCIE IPOD OSONAM materiay dla rolnikw Radom 2004 Dodruk wykonano w ramach zadania zleconego MRiRW zgodnie z decyzjHORre-401-182/04 z dnia 25.06.2004 r. Autorzyd 1 Jacek Dy.kD 2 Irena Babi. 3 Franciszek Adamick> 4 Adam Dobrzask> 5 Boena Nawrock6 6 Jzef Roba. Praca zbiorowa pod redakcj dr Jzefa Babik6 Instytut Warzywnictwa w Skierniewicac= Recenzja: doc. dr hab. Jzef Pir< Zdjcia: Babik J. Nr 1-. Projekt okadki: Marek Rzsa, RCDRRiOW wPrzysiek. Copyright by: Ministerstwo Rolnictwa iRozwoju Ws> Wydawcad Krajowe Centrum Rolnictwa EkologicznegD - Regionalne Centrum Doradztwa Rozwoju Rolnictwa iObszarw Wiejskic= wRadomi. ul. Chorzowska 16/18, 26-600 RADO" tel. +48(48) 365 69 0. e-mail:radom@cdr.gov.pA www.cdr.gov.pl/radoB Realizacja idrukd GP RCDRRiOW wRadomi. ul. Chorzowska 16/18, 26-600 RADO" tel. +48(48) 365 69 0. e-mail:radom@cdr.gov.pA www.cdr.gov.pl/radoB ISBN 83-89060-36- Nakad: 2000 egz Spis tre.c> I Warto. odywcza pomidora ijego znaczenie gospodarcz ........................ II Wymagania klimatyczne iglebow .............................................................. Wymagania klimatyczn ......................................................................... Wymagania glebow ................................................................................ III Wymagania pokarmowe ipotrzeby nawozow ............................................. IV Odmiany pomidor6 ....................................................................................... V Przygotowanie rozsad ...............................................................................1. VI Uprawa wpol. ............................................................................................1 Podozmian istanowisko wzmianowani. ............................................1 Uprawa roli iprzygotowanie gleby ......................................................1 Nawoeni .............................................................................................1. Metody upraw .....................................................................................2 Zabiegi pielgnacyjne ..........................................................................2 VII Uprawa pod osonam> .................................................................................2. Miejsce produkcj> ..................................................................................2. Przygotowanie pomieszczenia uprawowego.........................................2. Metody upraw .....................................................................................2 Zabiegi pielgnacyjn ...........................................................................2. VIII.Ochrona przed chwastami, chorobami iszkodnikam> ................................3. Ochrona przed chwastam> .....................................................................3. Choroby pomidora.................................................................................3. Choroby bakteryjn ........................................................................ 3 Choroby grzybow .......................................................................... 3 Choroby wirusow .......................................................................... 3 Szkodniki pomidorwu ..........................................................................4. IX Zbir, przechowanie iprzygotowanie do sprzeday...................................4 Zbir iprzygotowanie do sprzeda .....................................................4 Przechowywanie owoc .....................................................................4 Warunki transportu pomidor ............................................................4. . I. Warto. odywcza pomidora ijego znaczenie gospodarcz Pomidor zajmuje w.wiecie pierwsze miejsce wuprawie ima bardzo due zna czenie konsumpcyjne. Rocznie produkuje si w.wiecie ponad 108 mln ton na po wierzchni okoo 4mln ha, przy czym 1 tej produkcji pochodzi zChin. WUnii Euro pejskiej najwikszymi producentami s Wochy iHiszpania, aPolska zroczn pro dukcj wwysoko.ci 290 tys. ton (na powierzchni 16 tys. ha) zajmuje 7 miejsce Pomidory maj ma warto. energetyczn inisk zawarto. biaka, ale s. bogatym .rdem witamin isoli mineralnych. S dobrym .rdem prowitamin A, wystpujcej wformie karotenoidw . naturalnych barwnikw ro.linnych zktrych lykopen stanowi 83%. Zwizek ten, jako aktywny antyutleniacz jes szczeglnie cenny dla zdrowia czowieka, gdy wykazuje dziaanie hamujc rozwj komrek rakowych. Owoce zawieraj te spore ilo.ci witaminy C, tak wanego antyutleniacza przyczyniajcego si do likwidacji wolnych rodnik oraz witamin zgrupy B (B1, B2, B6, PP). Pomidory s dobrym .rdem soli mi neralnych, szczeglnie potasu, wapnia, fosforu, magnezu ielaza. Rwnoczesn wystpowanie elaza iwitaminy C pozwala na zachowanie go wformie atwD przyswajalnej dla czowieka Uprawa pomidorw wszklarniach itunelach foliowych jest bardzo wan cz .ci produkcji warzyw pod osonami. Na ogln powierzchni okoo 5000 ha szklar nii tuneli foliowych pomidory zajmuj okoo 70%. Udzia pomidora wekologicz nej produkcji warzyw jest stosunkowo may (3,3%) idotyczy gwnie pomidor6 uprawianego wtunelach. May udzia pomidora wprodukcji ekologicznej spowo dowany jest przede wszystkim trudno.ci wutrzymaniu zdrowotno.ci na odpo wiednim poziomie. Masowe wystpowanie, wniektrych latach, zarazy ziemnia ka przy rwnoczesnym braku odmian odpornych sprawia, e zawodno. ekolo gicznej uprawy jest dua, auzyskiwane plony s czsto bardzo niskie. Ogranicze nia nawozowe, stosowane wrolnictwie ekologicznym, nie stanowi problemu prz uprawie tego gatunku II. Wymagania klimatyczne iglebow Wymagania klimatyczn Pomidor jest ro.lin owysokich wymaganiach cieplnych, wraliw na chod (0 . 5oC) iprzymrozki. Przy spadku temperatury poniej 0oC ro.liny marzn igi n. Optymalna temperatura wzrostu mie.ci si wgranicach 22 . 27oC wdzie i1. . 18oC wnocy ijest uwarunkowana faz rozwojow pomidora iintensywno.ci. .wiata. Temperatura powyej 30oC iponiej 10 . 12oC stanowi tzw. maksimuB iminimum rozwojowe. Wzwizku zwymaganiami cieplnymi wana, szczegl nie dla uprawy polowej, jest dugo. okresu bezmro.nego, ktra powinna wyno si co najmniej 4 miesice. Uprawy towarowe pomidora powinny by lokalizowa ne wrejonach, wktrych przymrozki wiosenne nie wystpuj p.niej ni 15 . 2. maja, jesienne za. przed 1 pa.dziernika Dobremu wzrostowi ro.lin sprzyja maa wilgotno. powietrza (okoo 60% wil gotno.ci wzgldnej) idlatego najlepsze plony uzyskuje si wlata ciepe isuche Pomidor bardzo silnie reaguje na natenie .wiata asabo na dugo. dnia. Kwit nie iowocuje zarwno wokresie dnia krtkiego jak idugiego. Dopiero przy skr ceniu .wiata dobowego poniej 7 godzin nastpuje zahamowanie owocowania Najkorzystniejsze warunki nasonecznienia wykazuje poudniowa cz. kraju, anaj mniej sprzyjajce pod tym wzgldem s rejony pnocno- wschodnie. Uprawa to warowa wodkrytym gruncie powinna by lokalizowana wnajkorzystniejszyc= rejonach, obejmujcych szeroki pas .rodkowej cz.ci Polski, oraz rejon wrocaw ski isandomiersko . lubelski Fot. 1. Uszkodzenia chodowe li.cipomidora Fot. 2. Ze wybarwianie si owocwwzbyt wysokiej temperaturze Dobrze rozwinity system korzeniowy pomidora sprawia, e wymagania wod ne tej ro.liny s umiarkowane. Zapotrzebowanie na wod wzrasta od chwili wi zania owocw ijest najwiksze wokresie penego owocowania. Roczna sum6 opadw na poziomie 450 . 550 mm, zwaszcza je.li rozkad opadw jest optymal ny, wzasadzie wystarcza do wydania dobrych plonw. Jeeli wuprawie polowe? wystpuj dusze okresy suszy, nawadnianie wpywa bardzo korzystnie na wzros ro.lin iich owocowanie. .rednio wsezonie zuywa si okoo 1000 m3 wody n6 1ha uprawy Wymagania glebow Gboki system korzeniowy pomidora zapewnia dobre plony tej ro.liny na wik szo.ci gleb piaszczysto . gliniastych, ktre s dostatecznie yzne, niezbyt zlewn iatwo nagrzewajce si. Gleby .redniozwize, anawet lekkie, s lepsze od gle7 zwizych, mao przepuszczalnych, na ktrych wlatach deszczowych pomidor s cz.ciej poraane przez choroby. Do uprawy pomidorw nie nadaj si gleb zlewne, owysokim poziomie wd gruntowych, ktre cechuje niska temperatur6 ip.ne nagrzewanie si wiosn. Pomidory nie s wraliwe na zakwaszenie ziemi prawidowo rosn na glebach oodczynie lekko kwa.nym przy pH od 5,5 do 6,5 Naley jednak pamita, e gleby kwa.ne maj gorsz struktur, nisz zawarto. wapnia imniejsz dostpno. dla ro.lin fosforu imagnezu oraz molibdenu III. Wymagania pokarmowe ipotrzeby nawozow Ze wzgldu na szybki wzrost idugi okres produkcji, wymagania pokarmowe pomido rw s wysokie. Na wyprodukowanie 1 kg owocw ro.lina pobiera przecitnie: 3,5 . 5 g N 0,7 . 1 g P; 7 . 8 g K; 4,5 . 5g Ca; 1 . 1,2 g Mg. Pobieranie skadnikw przez ro.liny nie jes rwnomierne wokresie wegetacji. Najintensywniejsze pobieranie skadnikw zpodo6 ma miejsce wokresie silnego wzrostu wegetatywnego irwnoczesnego wizania owoc na kilku gronach. Pomidor ma gboki system korzeniowy ido. dobrze wykorzystuj skadniki pokarmowe zgleby, ajego wymagania nawozowe...
krisII