Administracja_publiczna.pdf

OPRACOWANE ZAGADNIENIA Z ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ

1.Kategoria administracji publicznej

2.Funkcje administracji publicznej

3.Struktura organizacyjna administracji publicznej

4.Centralizacja, decentralizacja, niecentralizacja

5.Koncentracja i dekoncentracja

6.Administracja pa ń stwowa

7.Administracja rz ą dowa

8.Administracja samorz ą dowa

9.Teorie procesu decyzyjnego

10.Fazy procesu decyzyjnego

11.Style tworzenia polityki

12.Poj ę cie kontroli i systemu kontroli

13. Rozrost kontroli

14.Zadania kontroli

15.Podmioty przeprowadzaj ą ce kontrol ę

16.Podziały kontroli

17.Kryterium kontroli

18.Wyniki i skutki kontroli

19. Organy kontroluj ą ce kontrol ę

20.Celem słu Ŝ by cywilnej

21.Modele słu Ŝ by cywilnej

22.Politycy a urz ę dnicy w administracji rz ą dowej

23.Zasi ę g słu Ŝ by cywilnej w Polsce

24.Centralne organy słu Ŝ by cywilnej

25.Zasady rekrutacji i struktura słu Ŝ by cywilnej

1.Kategoria administracji publicznej

Administracja publiczna to

Ogół organów i instytucji zajmujących się organizacją procesu zaspokajania potrzeb

zbiorowych. Tak rozumiana AP w ujęciu podmiotowym obejmuje przede wszystkim

a) administrację rządową, które tworzą premier, rząd, wojewodowie, kierownicy rejonów,

centralne i lokalne organy administracji specjalnej oraz urzędy centralne i ich organy

terenowe, inspekcje i wyspecjalizowane agencje rządowe;

b) administrację samorządową która występuje wyłącznie na szczeblu lokalnym, obejmującą

kolegialne i jednoosobowe ciała wykonawcze rad gminnych, sejmiki samorządowe,

powiatowe, czy wojewódzkie. Takie rozumienie AP charakterystyczne jest dla nauk

prawnych zwłaszcza dla prawa administracyjnego, które koncentrują się na strukturze

i kompetencjach organów państwowych powołanych do organizacji procesu zaspokajania

zbiorowych potrzeb przez wydawanie nakazów, zakazów lub zezwoleń.

2) Ogół działań skierowanych na zaspokajanie potrzeb zbiorowych. Ujęciem takim

posługuje się zwłaszcza politologia traktująca AP jako wyodrębnioną sferę aktywności

instytucji państwowych społecznych i prywatnych która słuŜy zaspokajaniu potrzeb

obywateli. Jest to innymi słowy produkcja dóbr i świadczenie usług podejmowane w interesie

publicznym. Na gruncie politologii przyjmuje się ze AP jest wyodrębnioną częścią procesu

politycznego sprowadzającą się do działań wykonawczych w stosunku do celów politycznych

ustalonych przez strategiczne centra polityczne np. parlament. AP rozumiana jako proces

zaspokajania potrzeb obejmuje dwa komponenty: organizacje i zarządzanie. Organizacja

utoŜsamiana jest na ogol ze struktura stosunków międzyludzkich w systemem administracji,

które kształtowane są przez normy prawne oraz przez zwyczaj. Oznacza ona innymi słowy

podział władzy pomiędzy szczeblami, instytucjami i funkcjonariuszami AP. Zarządzanie to

z kolei zespól działań skierowanych na osiągniecie racjonalnej kooperacji pomiędzy

jednostkami AP w procesie oddziaływania na ludzi i rzeczy ostatnich latach

w funkcjonowaniu AP pojawiły się nowe trendy rozwojowe, związane przede wszystkim

z: decentralizacja, prywatyzacja Ŝądań publicznych , rozszerzeniem działalności instytucji nie

komercyjnych (non-profit),upowszechnieniem nowych technologii informacyjnych

i współpraca międzynarodowa.

Polityka administracyjna - zespół działań których podstawą są z jednej strony normy prawne,

z drugiej zaś cele strategiczne i wizje porządku prawno- administracyjnego. Polityka

administracyjna to równieŜ styl w jakim administracja wykonuje prawnie określone zadania

polityczne.

2.Funkcje administracji publicznej

Podstawowe funkcje administracji publicznej:

Trzy główne funkcje, które administracja wykonuje zawsze w róŜnym zakresie i stylu

w zaleŜności od warunków sytuacyjnych (koniunktura, dekoniunktura oraz profil polityczny

rządu).

Funkcja klasyczna lub porządkowa - reglamentacyjna — związana ona jest z szeroko

rozumianą ochrona porządku publicznego oraz bezpieczeństwa zbiorowego. W obrębie tej

fikcji administracja posługuje się klasycznymi sankcjami, łącznie z moŜliwością zastosowania

przymusu fizycznego (policyjnego). Zorientowana jest na ochronę interesu publicznego

Funkcja ś wiadcz ą ca - w obrębie tej funkcji administracja publiczna oferuje usługi typu

społecznego związane z istotnymi zadaniami społecznymi. Z kolei zadania społeczne

i publiczne to takie cele, których realizacja przyczynia się do szeroko rozumianego dobrobytu

obywateli oraz reprodukcji i rozwoju społeczeństwa wspólnoty obywatelskiej. W obrębie

funkcji świadczącej odnajdziemy równieŜ usługi związane zarówno z oświata, kulturą jak

i bezpieczeństwem socjalnym i będą to typowe usługi społeczne, jak i usługi typu

technicznego np. zaopatrzenie obywateli w wodę pitna, transport publiczny, gospodarowanie

odpadami itp.

Funkcja regulacyjna - związana z regulacją rozwoju ekonomicznego. Realizując te funkcje

administracja publiczna moŜe występować jako właściciel, koordynator lub zarządca. Określa

skład majątku narodowego. Na majątek gospodarczy administracji centralnej składać się będą

przede wszystkim spółki Skarbu Państwa. Do majątku administracji rządowej będą naleŜeć

równieŜ budynki i zaplecze techniczne, a takŜe te zakłady, których działalność słuŜy

bezpośrednio obsłudze działania aparatu administracyjnego np. dróg, papierów

wartościowych gwarantowanych przez państwo. Na majątek administracji publicznej składają

się takŜe zakłady kontrolowane przez odpowiednie struktury organizacyjne czyli takie,

których organem załoŜycielskim jest podmiot stanowiący część aparatu administracyjnego.

W obrębie tej funkcji odnajdziemy równieŜ finanse publiczne, które stanowią o moŜliwości

regulacyjnej państwa.

Funkcje wg A. Heywooda: administrowanie polityką publiczną, udział w procesie

decyzyjnym, uwzględnienie interesów artykułowanych przez obywateli.

3.Struktura organizacyjna administracji publicznej

Struktury zagadnieniowe administracji publicznej ogniskują się wokół kwestii dotyczących

zasad wedle których naleŜy podporządkować jej działanie. Jest tutaj do wyboru kilka

podstawowych moŜliwości, które wiąŜą się z przyjęciem - określeniem rozwiązań w obrębie

zasady terytorialnej rodzaj wykorzystania tej zasady decyduje o podstawowych parametrach

i odrębnościach obserwowanych w rozmieszczeniu roŜnych krajów. RóŜnice w większości

dotyczą zagadnień odnoszących się do centralizacji oraz koncentracji władzy. W tym sensie

istnieją dwa podstawowe wzorce wcielania w Ŝycie zasady terytorialnej:

Pierwszy wzorzec zakłada potrzebę centralizacji i koncentracji zarządzania sprawami

publicznymi w kraju. Sposobem realizowania tego wzorca jest takŜe powoływanie

zakorzenionych w tradycji francuskiej urzędów prefekturalnych, które nadzorują bieg spraw

publicznych w regionie. Prefekci to urzędnicy mianowani przez władze centralne (rząd),

którzy są odpowiedzialni za realizacje polityki wykonawczej w społecznościach Idealnych.

Prefekci oraz urzędy podobne do tych rozwiązań stoją w regionach na czele administracji

zespolonej, które to rozwiązanie znajduje pewien wyraz w funkcjonowaniu polskich

województw. Oprócz prefektur administracji zespolonej kaŜde z ministerstw, które

funkcjonuje w obrębie tradycji francuskiej moŜe tworzyć w ramach prawa własne delegatury

Idealne, które pozostają w ścisłym kontakcie z urzędem prefekta. Systemy prefekturalne

znalazły zastosowanie we Włoszech, Francji, Japonii i Polsce. Systemy te uległy w ciągu

ostatnich lat znacznej decentralizacji, jednak delegatury administracji rządowej w terenie

nadal zachowały znaczna kontrolę nad pozyskiwaniem oraz dysponowaniem środkami, które

składają się na finanse publiczne.

Drugi wzorzec zakłada przewagę samokontroli lokalnych wspólnot obywatelskich,

a co za tym idzie potrzeba decentralizacji i dekoncentracji biegiem spraw publicznych

w terenie. W praktyce administracyjnej ten punkt widzenia sprowadza się do federalizacji

rozwiązań publicznych. Formuła ta jest wyraźnie widoczna w Stanach Zjednoczonych,

Niemczech i Szwajcarii. Stosowana jest takŜe w Austrii, a w Belgii, Holandii oraz Hiszpanii

decentralizacja (aŜ do federacyjnego ustroju w Belgii) postępuje w ślad za rozwojem

świadomości kulturowej odrębnych regionów.

Inny wzór decentralizacyjnego systemu administracyjnego kształtowany jest

w obrębie wspólnot europejskich, gdzie nie istnieje administracja rządowa w tradycyjnym

znaczeniu. Ciałem, które z wielką ostroŜnością moŜna porównać do „rządu" UE jest Rada

UE, która składa się z przedstawicieli gabinetów krajów członkowskich UE. Przedstawiciele

d na forum Rady dysponują określonymi moŜliwościami głosowania. Na obszarze wspólnot

europejskich odpowiednia administracją centralną będzie Komisja Europejska, która jest

administracyjnym sercem UE. Komisja ta jest podzielona na 21 Dyrekcji Generalnych,

nazywanych niekiedy Dyrektoriatami. Dysponuje takŜe inicjatywą ustawodawczą, czyli

moŜliwością kierowania aktów prawnych na forum Parlamentu Europejskiego tak aby

zyskały one rangę prawomocnych dyrektyw, które są następnie wdraŜane na poziomie

ustawodawczym przez parlamenty narodowe.

Strukturalne aspekty funkcjonowania administracji publicznej . Zasady tworzenia

struktur administracji publicznej.

ZASADA TERYTORIALNA – jej zastosowanie decyduje o podstawowych odrębnościach

narodowych systemów administr. i sprawiają, Ŝe konkretne systemy zyskują unitarny lub

federalny charakter - Unitarny zakłada potrzebę koncentracji i centralizacji zarządzania

sprawami publicznymi w kraju, sposobem realizacji jest tworzenie na poziomie regionów

administr. Urzędów o charakterze prefekturalnym, które stanowią wyraz scentralizowanej

administracji zespolonej. Prefektem w Polsce jest wojewoda, który wchodzi w skład szerzej

pojętego gabinetu centralnego czyli egzekutywy. - Federalny zakłada przewagę samokontroli

wspólnot lokalnych i szerzej wspólnot obywateli, a tym samym decentralizacji zarządzania

biegiem spraw publicznych.

ZASADA MERYTORYCZNA – stanowi o specjalizacji poszczególnych segmentów

administracji publicznej. Proces ten postępuje drogą wyodrębniania i łączenia procedur

typowych dla określonych sfer działania administracji np. związanych z obsługą standaryzacji

pomiarów (Urząd Miar i Wag). Personel zatrudniany w komórkach merytorycznych cechuje

się często specjalistyczną wiedzą i wykształceniem kierunkowym.

ZASADA PRZEDMIOTOWA - istota jej polega na koncentracji struktur administracyjnych

wokół konkretnych przedmiotowo zdefiniowanych obszarów jej działalności. Zasada ta

wspierana zasadą merytoryczną słuŜy m.in powoływaniu administracji specjalnej. Posługując

się ta zasadą uznajemy, Ŝe pewne grupy problemów oraz pewne grupy ludzi powinny być

obsługiwane, nadzorowane i kontrolowane przez spójne struktury administracji zorientowanej

w sposób przedmiotowy. Z reguły są to problemy oraz ludzie, których funkcjonowanie jest

istotne z punktu widzenia interesu publicznego.

4.Centralizacja, decentralizacja, niecentralizacja.

Centralizacja to jest struktura organizacyjna administracji składająca się z kilku stopni

organizacji, w której organy niŜszych stopni mogą wydawać decyzje, jednak wydając te

decyzje są podporządkowane poleceniom i decyzjom organu wyŜszego. Nie mają prawnej

niezaleŜności w określaniu kierunków i zasad swego działania. Elementy współczesnej

centralizacji to ścisłe wyodrębnienie zasad i kompetencji na kaŜdym stopniu organizacyjnym

administ., moŜliwość ich dekoncentrowania na organy niŜszego stopnia zachowanie

hierarchicznego podporządkowania w sferze realizacji tych kompetencji.

Decentralizacja jest to taki system organizacyjny administr. w którym poszczególne podmioty

administracyjne mają wyraźnie określone kompetencje, ustalone bądź przekazywane

z innych, wyŜszych organów w drodze ustawowej, realizowane w sposób samodzielny

i podlegające w tym zakresie jedynie nadzorowi weryfikacyjnemu organów

kompetencyjnych. Decentralizacja jest to taki sposób zorganizowania aparatu

administracyjnego, gdzie organy niŜszego szczebla nie są hierarchicznie podporządkowane

organom wyŜszego stopnia. Decentralizacja zakłada samodzielność organów niŜszego

stopnia. Organ wyŜszego stopnia nie decyduje o obsadzie personalnej organu niŜszego

stopnia, a jest on obsadzany w drodze wyborów bądź przez inny zdecentralizowany organ

działający na szczeblu lokalnym. Organ wyŜszego stopnia nie moŜe wydawać poleceń

organom niŜszego stopnia dotyczących sposobu załatwiania spraw. MoŜe wkraczać w sprawy

załatwiane przez organ niŜszy tylko w przypadkach określonych w przepisach np. gdy ten

raŜąco naruszy konstytucję lub ustawę. Organ niŜszego stopnia musi być wyposaŜony we

własne kompetencje, musi być faktycznie samodzielny przede wszystkim finansowo tzn. musi

posiadać własne źródła dochodów i samodzielnie decydować o ich sposobie wydatkowania.

Musi być samodzielny organizacyjnie i gospodarczo. Instytucjonalną forma decentralizacji

administracji publicznej jest samorząd terytorialny. Administracja samorządowa wykonuje

zadania w imieniu własnym, na własny rachunek i wykonuje samodzielnie.

Niecentralizacja wynika z tradycji tworzą się struktury obywatelskie działające w swoim

obrębie. JeŜeli działają i zarządzają zgodnie i spójnie nie ma potrzeby ingerowania w ich

samodzielność. Administracja na zasadzie subsydiarności ingeruje wówczas gdy nie radzą

sobie struktury obywatelskie. Niecentralizacja wyraźna jest głównie w krajach

skandynawskich.

5.Koncentracja i dekoncentracja

Dekoncentrowanie – przeniesienie kompetencji na organy niŜsze bądź równorzędne,

dokonane w drodze aktu normatywnego rzędu stawy lub w drodze aktu normatywnego

organu przenoszącego kompetencje zachowaniem nadrzędności hierarchicznej organów

zwierzchnich w zakresie realizacji przekazanych kompetencji.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: