Lewis A. Coser Społeczne funkcje konfliktu
Konflikt – interakcja miedzy dwiema lub więcej osobami
To czy konflikt będzie pełnił pozytywną czy negatywną funkcję w konflikcie zależy od typu problemu i typu struktury.
· Pozytywne, jeśli dot. celów, wartości, norm i są zgodne z podstawowymi założeniami stosunków społ.
· Pozytywna funkcja: skorygowanie stosunków władzy i systemu norm w grupie
Mechanizmy zabezpieczające przed konfliktem zagrażającym:
· Tolerowanie konfliktu
· Instytucjonalizacja konfliktu
Ale w każdym typie struktur czasami dochodzi do roszczeń w związku z pieniędzmi, prestiżem i władzą.
grupy o ścisłej więzi wewnętrznej (closely knit)
grupy mniej związane
Częste interakcje
Interakcje mniej intensywne
Duże zaangażowanie osobowości
Zaangażowanie tylko części osobowości (uczestnictwo w wielu konfliktach)
Tendencja do tłumienia konfliktów
Tendencja do wdawania się w wiele różnych konfliktów
Konflikt gwałtowny, może być destrukcyjny dla grupy: silne uczucia wrogości kumulują się, intensyfikują; pełne zaangażowanie osobowości
Konflikt mniejszy, spokojniejszy, bardziej powszedni; koncentruje się na istocie rzeczy
· Im bardziej zintegrowana grupa tym gwałtowniejszy konflikt.
· Im mniejsze zaangażowanie osobowości tym mniej prawdopodobne zniszczenie grupy.
· Liczba konfliktów jest odwrotnie proporcjonalna do ich intensywności.
Na strukturę grupy wpływają zarówno aktualne konflikty, jak i te do których grupa się przygotowuje.
Grupy uwikłane w ciągłą walkę
Grupy nie zaangażowane w ciągła walkę
Całkowite zaangażowanie osobowości
Częściowe zaangażowanie osobowości
Niska tolerancja na naruszenie jedności grupy
Tolerowanie konfliktów
Rezultatem konfliktu: rozbicie członków na wrogie obozy i wydalenie dysydentów
Konflikty krzyżują się, spełniają funkcję stabilizującą dla struktury: adaptacja norm do nowych warunków
· Systemy elastyczne, otwarte à konflikt korzystny: stabilizująca integracja
· Systemy sztywne à konflikt grozi rozbiciem struktury
Odrzucenie układu między stronami à konflikt à nowa równowaga, nowe zasady stosunków
- Są to instytucje, które służą skierowaniu wrogości na obiekty zastępcze lub funkcjonują jako kanały oczyszczające uwolnienia napięcia i wrogości, ale nie rozwiązują bezpośredniego konfliktu. Skutkują satysfakcją zastępczą.
· Im bardziej sztywna struktura społ, tym bardziej potrzebne wentyle bezpieczeństwa, aby redukować napięcie
· Redukcja napięcia: kanalizowanie wrogości, przeniesienie napięcia na substytuty obiektów wrogich uczuć
+ utrzymanie struktury społ., poczucie bezpieczeństwa
⁻ czasowe tłumienie konfliktów, nie wprowadzanie zmian w strukturze, (co mogłoby by być korzystne)
Konflikt realistyczny
Konflikt nierealistyczny
Przyczyną niespełnienie określonych potrzeb
Przyczyną potrzeba rozładowania napięcia.
Cel sam w sobie
Zwrócony przeciw rzeczywistym obiektom frustracji
Wentyle bezpieczeństwa
Konflikt ma zmienić strukturę na lepszą, rozwiązać przyczyny
Sztywna struktura społ.
Alternatywne sposoby prowadzenia konfliktu
Kumulacja wrogości wzdłuż jednej linii podziału/ istnieją alternatywy dla obiektów
- podjęcie pewnych środków podczas rozwiązywania konfliktu nie oznacza, że muszą być one adekwatne do osiągnięcia założonego celu, wystarczy, by uczestnicy uważali je za adekwatne i nie widzieli innych lepszych możliwości rozwiązania konfliktu.
- konflikt umożliwia ujście wrogości wytworzonej wzajemną frustracją
- formy wentyli bezpieczeństwa używanych w celu ujścia napięcia: pojedynki, czarownictwo, dowcip, teatr i inne formy rozrywki (seriale).
· Przemieszczenie środków (jak w dowcipie, teatrze) – nie dochodzi do konfliktu
· Przemieszczenie obiektów (czarownictwo, kozioł ofiarny)- rodzi się nowy konflikt z obiektem zastępczym. Zawiera elementy konflikt nierzeczywistego.
-Konflikt może zaistnieć tylko w interakcji między przedmiotem a podmiotem, zawsze zakłada jakiś stosunek.
- zachowanie agresywne kształtowane jest w drodze interakcji społecznej
- pozytywna relacja między otwartą agresją wewnątrz grupy i stopniem organizacji grupy (im mniej zorganizowane grupy, tym mniejszy poziom agresji w czasie konfliktu)
- widoczny wpływ norm kulturowych na wielkość poziomu agresji
- propagandzista / mediator w konflikcie
- agresję może być wskaźnikiem konfliktu, ale nie każdemu konfliktowi musi towarzyszyć agresywność
- w głębokich związkach angażujących całość osobowości uczestników rodzą się uczucia miłości i nienawiści (Koncepcja ambiwalencji Freuda)
- w grupach pierwotnych, angażujących całość osobowości i objawiających się wierszą częstotliwością interakcji występuje więcej okazji do powstawania wrogich uczuć niż w grupach wtórnych
Im bliższy stosunek, tym silniejsza tendencja do tłumienia wrogich uczuć (w celu ochrony trwałości związku)
- im bliższe emocjonalnie więzi, tym silniejszy konflikt i większa jego gwałtowność
- jednostkom zależy na trwaniu grupy, dlatego piętnują zachowania heretyków i regeneratów. Dostrzeżenie niebezpieczeństwa w postaci tych dwóch typów uczestników konfliktu powoduje uaktywnienie środków obronnych grupy.
- im biższy stosunek i większa liczba jego uczestników , tym więcej okazji do konfliktu
· Konflikt niewspólnotowy – gdy strony konfliktu nie zauważają żadnych wspólnych celów
· Konflikt wspólnotowy – akceptacja stron konfliktu podstawowych celów. Integrujący.
· Społeczeństwo pełne przeciwieństw wzdłuż linii biegnące w różnych kierunkach jest mniej narażone na rozłam niż społeczeństwo podzielone jedną linią konfliktu. Każdy nowy podział przyczynia się do zmniejszenia przepaści miedzy uczestnikami konfliktu
10. Stabilność stosunku a konflikt
- jeśli stosunek nie jest stabilny, a jego uczestnicy nie czują się zagrożeni przez konflikt, i chcą chronić stosunki przed rozpadem, będą wywoływać sytuacje konfliktowe przyczyniające się do rozpadu
- w stosunkach typu wtórnego rozpad jest mniej prawdopodobny, a jego stabilność silniejsza, gdyż nie pociąga za sobą zaangażowania uczestników całą swoją osobowością. Konflikt taki można uznać za mechanizm równoważący
- Stabilne stosunki mogą cechować się zachowaniem konfliktowym
Ubocznym skutkiem konfliktu jest zrzeszenie się / koalicja z innymi grupami:
ü Redukcja izolacji społ.
ü Elastyczne struktury
ü Wiele linii podziału wzdłuż których kumuluje się wrogość
Konflikt jest dysfunkcjonalny, gdy:
ü Struktura społ. nie toleruje konfliktu
ü Nie instytucjonalizuje go
ü Ma sztywną strukturę
ü Kumuluje wrogość wzdłuż jednej linii podziału
ü Konflikt jest gwałtowny, wynika z wielu wcześniej nie ujawnionych frustracji i nie rozwiązuje ich
ü Osobowość jest zaangażowana w konflikt w pełni
Konflikt jest funkcjonalny, gdy:
ü Struktura społ. toleruje konflikty
ü Instytucjonalizuje konflikty
ü Ma elastyczną strukturę
ü Wrogość kumuluje wzdłuż kilku linii podziału
ü Konflikt jest spokojniejszy, koncentruje się na rozwiązaniu jego przyczyny
ü Osobowości są zaangażowane w konflikt częściowo
goffu