Katastrofa ekologiczna - zjawisko polegające na zmianie środowiska przyrodniczego danego gatunku lub populacji w sposób uniemożliwiający jej przetrwanie (nieodwracalne w naturalny sposób).
Kryzys ekologiczny-stan w którym społeczeństwo nie może rozwiązać istotnych problemów środowiska.
anihilacja proces fiz., w którym para cząstka-antycząstka zamienia się w inne cząstki elementarne; dawn. zniweczenie, unieważnienie
dewastacja środowiska przyrodniczego, ekol. zniszczenie środowiska przyrodniczego na określonym terenie; skutkiem są zmiany nieodwracalne siłami natury; konieczna ingerencja człowieka — rekultywacja
Degradacja środowiska, pogarszanie się stanu poszczególnych elementów środowiska naturalnego (powietrza, wód, gleb, rzeźby terenu, krajobrazu i innych) wskutek wzrostu liczby ludności, osadnictwa i urbanizacji oraz rozwoju działalności gospodarczej, powodujących wzrost zanieczyszczeń w stopniu przekraczającym możliwości samokompensacji ich przez przyrodę.
deterioracja pogorszenie się stanu czegoś, obniżenie sprawności i możliwości.
Antropopresja – ogół działań człowieka (zarówno planowych i przypadkowych) mających wpływ na środowisko przyrodnicze. Antropopresja może być scharakteryzowana poprzez różną skalę intensywności i zasięgu przestrzennego, co ma najczęściej aspekt negatywny, np.: hałas, zanieczyszczenie powietrza i wód, wyrąb lasów, wypas nadmiernej liczby zwierząt.
Czynniki antropopresji – różne formy działalności człowieka w środowisku np. zabudowania, uprawa gleby, przemysł, komunikacja, hodowla, turystyka i inne.
Rodzaje antropopresji – konkretne oddziaływania człowieka na środowisko np. zanieczyszczenie wody, emisja hałasu, zaśmiecanie, wycinanie lasu, emisja zanieczyszczeń powietrza.
Skutkami antropopresji są rozmaite przemiany środowiska, zwane ogólnie jego degradacją np.zatrucie wody, wyjałowienie gleby, zniszczenie pokrywy roślinnej. Innymi efektami antropopresji może być np. zaburzenie funkcjonowania stad zwierząt. Aby temu zapobiegać stosuje się:
· ochronę środowiska w postaci zakładania parków narodowych, rezerwatów, oczyszczania środowiska
· umiejętne gospodarowanie np. zalesianie, rekultywacja, racjonalne użytkowanie gleb.
Ksenobiotyk (z gr. ksenos - obcy i bioticos) - związek chemiczny występujący w organizmie, który ani go nie produkuje ani też w normalnych warunkach nie przyjmuje z pożywieniem. Inaczej mówiąc, jest to substancja chemiczna niebędąca naturalnym składnikiem żywego organizmu. Inne nazwy to: substancja obca bądź egzogenna, materiał antropogenny (o ile powstaje w wyniku działalności człowieka).
Synergizm jest to zjawisko wzajemnego wzmocnienia działania kilku substancji wtedy, gdy występują razem w danym środowisku. Synergetyczne układy ekstrakcyjne stosowane są w praktyce do selektywnego wydzielania i rozdziału różnych mieszanin.
Ścieki - to zużyte ciecze, roztwory, koloidy lub zawiesiny, a także odpadowe ciała stałe odprowadzane za pomocą rurociągów do odbiorników naturalnych jakimi mogą być zbiorniki lub cieki wodne, doły gnilne itp. W postaci ścieków odprowadza się odpadowe substancje przemysłowe oraz odpady żywnościowe i fekalia z miejskich i osiedlowych gospodarstw domowych. Ze względu na dużą szkodliwość biologiczną ścieków, zarówno komunalnych jak i przemysłowych, przed odprowadzeniem do odbiornika powinno się poddawać je oczyszczeniu w oczyszczalniach.
Pienienie się ścieków jest spowodowane występowaniem w nich substancji powierzchniowo czynnych, powodujących zmniejszenie napięcia powierzchniowego wody. Należą do nich detergenty, mydła i saponiny.
PSR- struktury przyczynowo-skutkowej presja-stan-reakcja, wykorzystywanej na różnych poziomach zarządzania (lokalnym, regionalnym, krajowym i mię-dzynarodowym) do celów monitorowania procesów wdrażania w życie zasad zrównoważonego rozwoju;
Wskaźniki wg Presja – Stan- Reakcja
Ilość ścieków – stan czystości wód – ilość km kanalizacji
Ilość spalin wydzielanych przez samochody –stan czystości powietrza – ilość inspekcji na
drogach
Stopień zainteresowania lokalnymi sprawami– ilość osób uczestniczących w lokalnych
wyborach – ilość spotkań przedwyborczych
Bufory – roztwory, których wartość pH po dodaniu niewielkich ilości mocnych kwasów albo zasad, jak i po rozcieńczeniu wodą prawie się nie zmienia. Roztwór buforowy to mieszanina kwasu i zasady czyli mieszanina protonodawcy i protonobiorcy
Buforowość gleby, zdolność gleby do przeciwdziałania zmianom własnego odczynu (odczyn gleby), powodowanym dopływem jonów kwasowych lub zasadowych. Wysoką buforowość w stosunku do kwasów mają gleby węglanowe oraz gleby ciężkie, silnie próchniczne. Niską buforowością charakteryzują się gleby lekkie, ubogie w próchnicę i części koloidalne; zwiększa ona podatność gleby na degradację pod wpływem kwaśnych deszczów i zmusza do ostrożności w stosowaniu nawozów działających zakwaszająco lub alkalizująco.Buforowość gleby zależy od ilości zawartych w niej koloidów organicznych i mineralnych (koloidy glebowe) oraz kationów wymiennych i węglanów. Gleba w rolnictwie intensywnym traci w znacznym stopniu właściwości buforujące.Buforowość gleby ma duże znaczenie, od niej zależą np. efekty wapnowania gleb. Jeżeli gleba odznacza się słabą zdolnością buforowania (np. gleba piaszczysta), to nawet niewielka dawka nawozu wapniowego może wywołać znaczną zmianę jej odczynu. Natomiast gleby o dużej zawartości koloidów potrzebują dużo więcej nawozu wapniowego do zmiany pH o tę samą wartość (co gleby piaszczyste), np. z pH 5 do pH 7.Buforowość gleby można poprawić głównie przez nawożenie organiczne i wapnowanie.
Zanieczyszczenie środowiska — stan środowiska wynikający z wprowadzania do powietrza, wody lub gruntu, substancji stałych, ciekłych lub gazowych lub energii w takich ilościach i takim składzie, że może to ujemnie wpływać na zdrowie człowieka, przyrodę ożywioną, klimat, glebę, wodę lub powodować inne niekorzystne zmiany np. korozję metali.
Zanieczyszczenie środowiska może być spowodowane przez źródła naturalne (np. wulkany) lub sztuczne (antropogeniczne - spowodowane działalnością człowieka), które następuje w wyniku niezamierzonej, ale systematycznej działalności człowieka, polegającej na ciągłej emisji czynników degradujących środowisko lub jest następstwem awarii będącej przyczyną nagłego uwolnienia zanieczyszczeń.
Oceny stanu środowiska dokonuje się w odniesieniu do stanu naturalnego bez względu na to, czy jego zmiany są spowodowane przez substancje lub oddziaływania, dla których ustalono poziom stężeń dopuszczalnych
Zanieczyszczenia powietrza są głównymi przyczynami globalnych zagrożeń środowiska. Najczęściej i najbardziej zanieczyszczają atmosferę: dwutlenek węgla, dwutlenek siarki, tlenki azotu oraz pyły. Powietrze zanieczyszczają wszystkie substancje gazowe, stałe lub ciekłe, znajdujące się w powietrzu w ilościach większych niż ich średnia zawartość. Ogólnie zanieczyszczenia powietrza dzieli się na pyłowe i gazowe. Światowa Organizacja Zdrowia definiuje powietrze zanieczyszczone jako takie, którego skład chemiczny może ujemnie wpłynąć na zdrowie człowieka, roślin i zwierząt, a także na inne elementy środowiska (wodę, glebę). Zanieczyszczenia powietrza są najbardziej niebezpieczne ze wszystkich zanieczyszczeń, gdyż są mobilne i mogą skazić na dużych obszarach praktycznie wszystkie komponenty środowiska. Głównymi źródłami zanieczyszczeń są:
· uprzemysłowienie i wzrost liczby ludności,
· przemysł energetyczny
· przemysł transportowy.
Rosnące zapotrzebowanie na energie uczyniło ze spalania główne źródło zanieczyszczeń atmosferycznych pochodzenia antropogenicznego. Najważniejsze z nich to:
1. dwutlenek siarki (SO2),
2. tlenki azotu (NOx),
3. pyły węglowe (X2)
4. tlenek węgla (CO),
5. dwutlenek węgla (CO2),
6. ozon troposferyczny (O3),
7. ołów (Pb),
8. pyły,
źródłami zanieczyszczeń powietrza są m.in.:
· chemiczna konwersja paliw,
wydobycie i transport surowców,
· przemysł chemiczny,
· przemysł rafineryjny,
· przemysł metalurgiczny,
· cementownie,
składowiska surowców i odpadów,
· motoryzacja.
Naturalne źródła zanieczyszczeń powietrza to:
· wybuchy wulkanów,
· erozja wietrzna skał,
· pożary lasów i stepów,
· wyładowania atmosferyczne,
· pył kosmiczny,
· niektóre procesy biologiczne.
Zanieczyszczenia powietrza są wchłaniane przez ludzi głównie w trakcie oddychania. Przyczyniają się do powstawania schorzeń układu oddechowego, a także zaburzeń reprodukcji i alergii. W środowisku kulturowym człowieka zanieczyszczenia powietrza powodują korozje metali i materiałów budowlanych. Działają niekorzystnie również na świat roślinny, zaburzając procesy fotosyntezy, transpiracji i oddychania. Wtórnie skażają wody i gleby. W skali globalnej maja wpływ na zmiany klimatyczne. Zanieczyszczenia powietrza zwiększają także kwasowość wody pitnej. Powoduje to wzrost zawartości ołowiu, miedzi, cynku, glinu, a nawet kadmu w wodzie dostarczanej do naszych mieszkań. Zakwaszone wody niszczą instalacje wodociągowe, wypłukując z niej różne substancje toksyczne.
Wyróżnia się trzy główne źródła emisji zanieczyszczeń do atmosfery:
punktowe - są to głównie duże zakłady przemysłowe emitujące pyły, dwutlenku siarki, tlenku azotu, tlenku węgla, metale ciężkie.
powierzchniowe (rozproszone) - są to paleniska domowe, lokalne kotłownie, niewielkie zakłady przemysłowe emitujące głównie pyły, dwutlenek siarki.
liniowe - są to głównie zanieczyszczenia komunikacyjne odpowiedzialne za emisję tlenków azotu, tlenków węgla, metali ciężkich (głównie ołów).
· Kwaśny deszcz - opad atmosferyczny o niskim pH. Zawiera kwas siarkowy, powstały w atmosferze zanieczyszczonej tlenkami siarki ze spalania zasiarczonego węgla oraz kwas azotowy powstały z tlenków azotu. Przyczynia się do zwiększenia śmiertelności niemowląt[potrzebne...
Maciejka2761