Legislacja administracyjna
Cechy prawa administracyjnego: Powszechność, Generalny i abstrakcyjny charakter, Hipoteza, dyspozycja, sankcja. System źródeł prawa: Konstytucja RP, Umowy międzynarodowe ratyfikowane, Ustawy, Rozporządzenia z mocą ustawy, Umowy nie ratyfikowane, Rozporządzenia, Akty prawa miejscowego. Konstytucja: dopuszcza do stosowania bezpośredniego ale w praktyce należy szukać przepisu szczegółowego, bezpośrednie stosowanie Konstytucji, określa obowiązki i uprawnienia, kompetencje organów, stanowi o zasadach podziału kraju i ustroju, opisuje zasady prawa adm. Ustawa: reguluje każdą materię, kwestie wolności obywatelskich, podatkowe, Rozporządzenia z mocą ustawy: Wydaje w sytuacjach szczególnych Prezydent. Umowy międzynarodowe: dwie płaszczyzny: DUALIZM- prawo wewnętrzne państw członkowskich i prawo międzynarodowe są odrębne, MONIZM- system prawny powinien być spójny.2.prawo międzynarodowe jest ważniejsze od prawa wewnętrznego, Umowy międzynarodowe ratyfikowane: za zgodą parlamentu – w sprawach sojuszy, wolności obywatelskich, Bez zgody- zawarte w ustawie. Umowy nie podlegające ratyfikacji – prawo wewnętrzne, między ministrami. Rozporządzenia: charakter wykonawczy i stanowiący prawo, upoważnienia zawarte w ustawie (zawiera wytyczne do wydania rozporządzenia, kto i co ma zrobić), treść wytycznej określa co ma się znaleźć w rozporządzeniu, obowiązuje na czas określony w ustawie do której zostaje wydane i nie może wykraczać poza ustawę, ustawa stanowi generalnie np. obowiązek nauki, rozporządzenia- szczegółowo. APM- upoważnienie do aktu może być wydane: w sposób generalny o charakterze ustrojowym (statut gminy), szczegółowy (regulamin utrzymania porządku w gminie), generalny i ogólny do przepisów porządkowych( w syt zagrożenia porządku publ i mienia). APM wydaje- w gminie- Rada Gminy( wykonawcze i porządkowe), w powiecie- Zarząd Powiatu, w województwie- Wojewoda. Cechy APM- zawieraja generalne i abstrakcyjne normy postępowania, można dzięki nim władczo oddziaływać na mieszkańców, stanowione tylko na podstawie prawa i w granicach upoważniej zawartych w ustawie, są to akta podstawowe i ich funkcją jest dostosowanie swoją treścią do warunków lokalnych, muszą być opublikowane, najpierw w formie obwieszczenia potem w Dzienniku Urzędowym. Muszą być przedstawione wojewodzie do postępowania nadzorczego. Prawo wewnętrzne: uchwały sejmiku i rady. UCHWAŁY- podejmuje organ kolegialny. ZARZĄDZENIA I ROZPORZĄDZENIA – organ monokratyczny, AKTY WEWNĘTRZNIE OBOWIĄZUJĄCE - nie muszą być publikowane tylko obwieszczone. Zasady tworzenia prawa: 1)Zasada demokratycznego państwa prawnego, Państwo prawne – jest to państwo, w którym ramy działań podmiotów określa prawo, a władza publiczna działa na podstawie i w granicach prawa. Organy władzy publicznej mogą czynić, tylko to, na co im prawo zezwala, czyli to, co prawo przewidziało, jako ich kompetencje i zadania. Państwo prawne, to państwo realizujące zasady: Podziału władzy, Zwierzchnictwo konstytucji, Szczególnej roli ustawy w systemie źródeł prawa. Państwo demokratyczne – państwo, które dopuszcza funkcjonowanie wszelkich form kontroli obywatelskiej nad władzą publiczną, władza jest legitymizowana przez demokrację pośrednią i bezpośrednią. Prawo gwarantuje poszanowanie praw i wolności, pluralizm polityczny, możliwość wyrażania interesów różnych grup społecznych.Powszechnie przyjmuje się, że zasady poszanowania praw obywatelskich wobec prawa wyrażone są w Powszechnej Deklaracji Człowieka. Funkcje zasad demokratycznego państwa prawnego: 1.Wyznaczenie granic i treści dla ustawodawcy,2 Uzasadnienie obowiązywania innych zasad prawa, z niej wynikających,3 Wzorzec kontroli konstytucyjności aktu,4 Znaczenie dla interpretacji prawa i dla stosowania prawa. Formy kompetencji demokratycznego państwa prawnego:1 Zasada hierarchiczności systemu prawa, 2 Zasada nadrzędności konstytucyjnej, 3 Zasada prymatu ustawy w porządku prawnym (pewne kwestie są zastrzeżone tylko dla ustawy) 4 Zasada zupełności ustawy (reguluje wyczerpująco kwestię) Zasada przyzwoitej legislacji: przepisy powinny być formułowane w sposób poprawny, jasny i precyzyjny, szczególnie, gdy dotyczy ograniczenia praw i wolności człowieka i obywatela. Zasada określoności przepisów prawnych: Nakazuje z dużą ostrożnością posługiwać się wszelkiego rodzaju zwrotami niedookreślonego. Zasada określoności w prawie karnym mówi, że zakaz lub nakaz jest obwarowany sankcją karną i powinien być sformułowany w sposób precyzyjny i ścisły. Zasada poszanowania praw nabytych: fundamentalna zasada, dot: prawa do zrzeszania się i do zgromadzeń, praw politycznych i do świadczeń państwa. RPO do ochrony praw nabytych. Zasada rex retro non agit: Prawo nie działa wstecz – ustawodawca nie może ustanawiać przepisów prawa, które wiązałoby skutki prawne. Zasada pewności prawa: Ochrona praw nabytych, Wymaga uznania praw uzyskanych, w ten sposób, jako praw „słusznie nabytych”, których uzyskanie przez dany podmiot nie może być ex post kwestionowane, Jasne i precyzyjne uregulowanie, gdy podmiot znał swoje prawa i obowiązki. Zasada hierarchiczności prawa: Normy wyższego rzędu są ważniejsze od norm niższego rzędu wg źródeł prawa. Kryterium podmiotowe: Zapewniona procedura tworzenia prawa Kryterium przedmiotowe: Sprawy i regulacje są zastrzeżone dla odpowiednich aktów prawnych Reguły kolizyjne – usuwanie sprzeczności, I stopień- usuwanie prostych sprzeczności: hierarchiczność(wybieranie norm wyższego rzędu przy usuwaniu sprzeczności, Merytoryczna (szczegółowa)- wybór normy szczegółowej nad ogólną, Temporalna (właściwości)-wybór normy późniejszej nad wcześniejszą. II stopnia- metareguły kolizyjne- usuwanie kolizji między regułami I stopnia. Zasada nadrzędności Konstytucji: Konstytucja to najwyższe prawo, Nadrzędny akt w sensie materialnym – normuje podstawowe zasady ustroju politycznego państwa, Formalne – najwyższa moc prawna Zasada zupełności ustawy: W ustawie nie powinno być luk, tzn. takich sytuacji, w których nie moglibyśmy znaleźć właściwego przepisu dla konkretnej sytuacji prawnej. Zasada racjonalnego tworzenia prawa: Oparta na argumentach rozumowych, wiedza prawna jest podporządkowana zrozumiałości aktu. Racjonalne tworzenie prawa: określenie celu, katalogowanie środków, wybór formy projektowania aktu, wartościowanie, decyzja co do utworzenia aktu, zaprojektowanie aktu prawodawczego, dyskusja (konsultacje społeczne) Bezprawie legislacyjne-to sprzeczność zachowania władzy ustawodawczej i wykonawczej w zakresie wydawania przepisów wykonawczych do ustaw. Polega na złym wydaniu lub zaniechaniu. Właściwości tekstu prawnego: komunikacyjna – łatwość i powszechność rozumienia tekstu, Skrótowość tekstu – w krótkiej formie, jak najwięcej tekstu, Precyzyjność tekstu – precyzyjne wyrażenie myśli, Elastyczność – na przyszłość przewiduje inne rozwiązania. Funkcje dyrektyw: Nakaz zachowania spójności regulacji: Wewnętrznej – w ramach jednego aktu są sprzeczne normy, Zewnętrznej – w ramach kilku aktów są sprzeczne normy, Zakaz zamieszczania postanowień, zawartych w innych aktach normatywnych, Nakaz zwięzłego redagowania tekstu prawnego. Nakaz zachowania komunikatywności tj. zrozumiałości tekstu, Nakaz redagowania tekstu zgodnie z regułami składni języka powszechnego, Nakaz posługiwania się pojęciami w powszechnie przyjętym znaczeniu, Nakaz konsekwencji redakcyjnej w posługiwaniu się terminami i pojęciami, Zakaz zamieszczania wypowiedzi, które nie służą wyrażaniu norm prawnych. Nakaz uzasadniania decyzji. Wykładnia prawa administracyjnego - Ustalenie sensu norm prawnych. Osoba interpretatora: Autentyczna - Organ który wydał akt, charakter powszechnie obowiązujący. Legalna - Organ państwowy, który na podstawie ustawy jest od tego upoważniony. Sądowa - Dokonywana przez sądy, nie jest powszechnie obowiązująca dokonana przez sąd administracyjny obowiązuje organ. Doktrynalna - Dokonywana przez przedstawicieli nauki prawa, nie ma charakteru obowiązującego Dyrektywy specyficzne dla języka prawnego: Dyrektywa domniemania języka potocznego, uniwersalnego języka potocznego, tożsamości znaczeniowej i kompletności. Wykładnia systemowa – przez pryzmat źródeł prawa: Dyrektywa niesprzeczności, priorytetu zasady prawa, normatywności zasady prawa, i systematyzacji wewnętrznej aktu prawnego (od ogółu do szczegółu). Wykładnia funkcjonalna – ze względu na funkcję, cel ustawodawcy: wykładnia statyczna, dynamiczna, Luki w prawie administracyjnym: luka techniczna – niekompletność regulacji. Swoista luka- brak przepisów, które powinny być wydane. Luka extra legem- ujemna ocena faktu ze sprawy nie są uregulowane, Centra legem- ujemna ocena tego ze kwestie są uregulowane a zdaniem oceniającego nie powinny być. Instra legem- ocena, że sformułowanie przepisu powinno być sprecyzowane i uściślone. Upoważnienie do stanowienia prawa miejscowego a upoważnienie do stanowienia rozporządzeń: Większa swoboda dla prawa miejscowego – akt sensu largo Upoważnienie do wydawania rozporządzeń: Powinno być zawarte w ustawie ,Określić organ właściwy do wydania rozporządzenia (wybierając go spośród wskazanych w Konstytucji) uwzględniając jednocześnie zakres i formę współdziałania organów, Określić rodzaj aktu, zakres spraw przekazanych do uregulowania oraz wytyczne dotyczące treści aktu. Różnice w upoważnieniach – ważniejsze jest do wydania rozporządzenia. Upoważnienie do stanowienia prawa miejscowego: Szczegółowe- więź formalna- gdy istnieć będzie zapis w akcie rangi ustawowej upoważniający do uregulowania danej sprawy w drodze aktu prawa miejscowego- Więź materialna – istnieć będzie wtedy, gdy dany akt stanowi swoiste dopełnienie treści ustawy, gdy więc akt prawa miejscowego będzie w swej treści z treścią aktu, z upoważnienia, którego został wydany. Minimalna treść upoważnienia szczegółowego: Organ kompetencyjny i Przedmiot regulacji. Generalne (upoważnienie ustrojowe): więź formalna, minimalna treść, organ kompetencyjny, ogólny zakres regulacji, legalność jako granica swobody. Etapy prac prawodawczych: Ustalenie potencjalnych środków oddziaływania, Konsultacje, Ocena skutków regulacji, cele jakie zamierza się osiągnąć poprzez wydanie aktu prawnego, Procedura legislacyjna: Tworzenie planów zagospodarowania przestrzennego, Ustalenie przez radę gminy liczby punktów sprzedaży napojów zawierających powyżej 4.5 proc. Alkoholu (z wyjątkiem piwa), Ustalenie planu sieci publicznych szkół podstawowych i gimnazjów prowadzonych przez gminę, Określenie programu szkolenia taksówkarzy Etapy takiego postępowania: Wniosek organu prowadzącego postępowanie do organu współdziałającego i podanie do publicznej wiadomości informacji o możliwości przedstawienia uwag i wniosków, a także termin, przed którego upływem podmiot współdziałający powinien wyrazić swoje stanowisko. Procedura lobbingowa w procesie stanowienia aktów legislacyjnych: Wysłuchanie publiczne. Etapy podjęcia uchwały przez Radę Gminy: podjęcie uchwały, obwieszczenie o uchwale, pisemne zawiadomienie o przystąpieniu do realizacji, planowanie projektu, przystąpienie do projektu, przedstawienie planu do zaopiniowania, przesłanie planu do instytucji, wprowadzenie zmian, danie projektu do wglądu, co najmniej 21 dni przed realizacją, rozpatrzenie uwag, wprowadzenie zmian, przedstawienie planu Radzie Gminy, uchwalenie planu do realizacji, przygotowanie dokumentów technicznych wojewodzie, przekazanie uchwały Rady Gminy wojewodzie w celu sprawdzenia zgodności z prawem (9 miesięcy). Zasady tworzenia aktów: Zakaz wprowadzania do tekstu treści zbędnych i nakaz układania aktu w kolejności od najbardziej ogólnych, do najbardziej szczegółowych. Budowa aktu: tytuł, podstawa prawna, przywołanie merytoryczne ogólne i szczegółowe, przepisy zmieniające, miejscowe i dostosowujące, uchylające, o wejściu w życie ustawy i o wygaśnięciu mocy obowiązującej. Jeśli w danym akcie nie zostaną wyrażone normy kolizyjne, wówczas mają zastosowanie: ogólne normy kolizyjne wyrażone w aktach wyższego rzędu, szczegółowe normy kolizyjne wyrażone w innych ustawach, reguły kolizyjne powszechne, przyjmowane w orzecznictwie i doktrynie. Szczególnymi przypadkami norm kolizyjnych są: normy rozstrzygające konflikty pomiędzy systemami prawnymi (Prawo prywatne międzynarodowe). normy, które rozstrzygając zasady hierarchii aktów w prawie danego kraju, rozstrzygają jednocześnie konflikty pomiędzy aktami różnych kategorii (zasada pierwszeństwa ratyfikowanych umów międzynarodowych, zasada pierwszeństwa ustawy w stosunku do aktów wykonawczych). Do reguł kolizyjnych można zaliczyć: 1.Lex derogat legi inferiori – ustawa nadrzędna uchyla ustawę podrzędną. 2.Lex posterior derogat legi priori – akt późniejszy uchyla moc obowiązującą aktu wcześniejszego.3.Lex specialis derogat legi generalis – prawo o większym stopniu szczegółowości (pochodzących z aktów prawnych o tej samej mocy np. ustaw, obowiązujących w tym samym czasie) należy stosować przed prawem ogólniejszym. Reguły stanowiące ich konsekwencje, takie jak: 1)Lex posterior inferior non derogat legi superiori priori – ustawa późniejsza podrzędna nie uchyla ustawy wcześniejszej nadrzędnej. 2)Lex posterior generalis non derogat legi anteriora specialis – ustawa późniejsza o charakterze ogólnym nie uchyla wcześniejszej ustawy szczególnej. Dane określenie jest powszechnie zrozumiałe, jeśli jest: w ten sam sposób rozumiane w całym kraju, używane współcześnie oraz rozumiane w ten sam sposób przez szeroką grupę społeczeństwa. Zasada prymatu definicji kodeksowych- jeśli w danej dziedzinie występuje akt który jest aktem podstawowym dla tej dziedziny to definicje zawarte w tym akcie stosuje się również w pozostałych aktach z tej dziedziny.
ulcik99