MASS MEDIA historia.doc

(250 KB) Pobierz
MASS MEDIA

MASS MEDIA - historia

W końcu XX wieku widać najwyraźniej, że uświadomienie sobie przemian sposobów i technologii komunikowania się ludzi - jednostek z jednostkami, jednostek z grupami społecznymi i grup społecznych z innymi grupami - pozwala zrozumieć niemal wszystkie drogi, jakimi postępował rozwój cywilizacyjny człowieka. To przecież zdolność komunikowania się przy pomocy symboli jest jedną z zasadniczych cech odróżniających nas od reszty świata zwierzęcego. Bez takiej zdolności: przekazywania, utrwalania i przenoszenia myśli, emocji, wartości nie powstałyby największe systemy religijne, filozoficzne, ideologiczne. Nie byłoby także sztuki, której związki z mediami - czyli technologicznymi i instytucjonalnymi środkami służącymi komunikacji w czasie i przestrzeni - w wieku XIX i XX okazały się wyjątkowo silne. I to niezależnie od poglądów, które sferę komunikacji medialnej chcą starannie oddzielić od komunikacji "wyższej", przede wszystkim artystycznej.

Rozwojowi technologii komunikowania sprzyjały niejednokrotnie wynalazki niesłychanie od potrzeb komunikacyjnych odległe. Wynalazek prasy do wina okazał się zasadniczy dla Johannesa Gutenberga; odkrycie zjawisk związanych z elektrycznością (indukcji elektrycznej, elektromagnetyzmu, wszelkiego rodzaju elektrycznych źródeł światła - od łuku elektrycznego i żarówki Edisona po laser - a także zjawiska półprzewodnictwa itd.) uruchomiło w końcu XIX wieku istną lawinę wynalazków w sferze mediów.

Technologie medialne potrafiły także sprzyjać lub wręcz wywoływać zjawiska społeczne, polityczne, religijne: wynalazek druku niewątpliwie przyśpieszył ujawnienie się i błyskawiczny rozwój Reformacji, zaś o roli radia czy filmu w okresie I i II wojny światowej wiedzą prawie wszyscy. Niesłychanie zaawansowane techniki komunikacji w końcu XX wieku zmieniły oblicze świata tak dalece, że dziś trudno nawet znaleźć granice między realnością, a realnością taką, jaką widzą media. Dlatego m.in. współcześni teoretycy komunikowania mówią, że znaleźliśmy się w epoce "symulacji" świata.

Prezentowana tu chronologia rozwoju mediów nie ocenia i nie wydaje wyroków. Pozwala jednak - dzięki zastosowaniu technik dostępnych jedynie w Internecie - pokazać m.in. współzależność tendencji ewolucyjnych w technikach medialnych: od pisma, poprzez media audialne i wizualne - po te, które wykorzystują "cyfrowe" widzenie rzeczywistości. Mariaż informatyki z mediami okazał się bowiem najlepszym z możliwych. Stworzył ludzkości takie pola możliwości, jakich wcześniej nie znała. Stworzył także i takie zagrożenia, z jakimi się wcześniej nie stykała.

Wykorzystanie technologii internetowych pozwoli mi stronę tę doskonalić i rozwijać, a także - co równie ważne - udoskonalać, poszerzając o nowe fakty i nowe jakości (w przyszłości: ilustracje, może fragmenty nagrań czy sekwencje wideo). Internet pozwala także - w odróżnieniu od edycji książkowej (niniejsza chronologia będzie, być może częścią szerszej publikacji o historii mediów przygotowywanej przeze mnie z prof. dr hab. Tomaszem Gobanem - Klasem) na natychmiastowe powiązanie niniejszej chronologii z rozmaitymi ważnymi inicjatywami, mającymi na celu kształcenie nie tylko dziennikarzy, ale także - i może przede wszystkim - nauczycieli. W przyszłości staną oni przed zadaniem rozwijania w Polsce edukacji medialnej - tego typu nauczania, jakiego w kraju należącym do systemu totalitarnego po prostu nie można było rozwijać.

 

 

 

 

1827 - 1899 

1827

 

W Londynie Wheatstone prezentuje pierwszy mikrofon (pojemnościowy)

1857

 

We Francji Leon Scott de Martinville buduje aparat zwany fonoautografem, w którym elastyczna membrana za pośrednictwem rysika zapisuje w miękkim wałku drgania powietrza wywołane przez dźwięk - jest to poprzednik fonografu Edisona

1877

 

Amerykanin Thomas A. Edison (1847 - 1931) podejmuje pierwsze próby zapisu i odtwarzania dźwięku metodą sygnałów telegraficznych - konstruuje fonograf, pierwsze funkcjonujące urządzenie do zapisywania i odtwarzania dźwięku (podobną konstrukcję wykonał we Francji Charles Cross). Początkowo Edison myśli o stosowaniu fonografu do rejestrowania rozmów telefonicznych (prototyp automatycznej sekretarki), jednak upowszechnienie się takiego zastosowania rejestracji dźwięku nastapi dopiero blisko 100 lat poźniej

1887

 

Emile Berliner opatentował urządzenie do zapisu dźwięku na płaskich płytach

1888

 

Heinrich Hertz (1857-94) wykrywa i opisuje fale radiowe

1899

 

Wynalezienie głośnika

1900 - 1909 

1900

 

Duńczyk Waldemar Poulssen (1862-1942) opracowuje metodę magnetycznej rejestracji dźwięku - pierwszy krok w stronę wynalezienia magnetofonu

1901

 

Amerykanin Reginald A. Fessenden (1866-1932) po raz pierwszy przekazuje głos ludzki na odległość drogą bezprzewodową

1904

 

Dwustronna płyta fonograficzna

1906

 

W USA nadaje się program radiowy składający się ze słowa i muzyki

1909

 

Po raz pierwszy z tonącego statku przekazano drogą radiową sygnał SOS ("Saved Our Souls"), dzięki czemu zdołano uratować 1700 rozbitków
Pierwsza, transmitowana przez radio rozmowa "na żywo" - temat: wyzwolenie kobiet

1910 - 1919 

1912

 

W USA wprowadzano przepisy prawne regulujące działanie stacji radiowych
Wynalazek odbiornika radiowego o sprzężeniu zwrotnym (heterodyny)

1915

 

Spółka telekomunikacyjna AT&T przesyła głos ludzki z USA do Francji, używając nadajnika z 3300. lampami elektronowymi

1916

 

Wprowadzenie odbiornika radiowego ze strojeniem częstotliwości za pomocą kondensatora zmiennego (tunera)

1917

 

Skonstruowanie pierwszego mikrofonu pojemnościowego, ułatwiającego nadawanie programów radiowych i nagrywanie dźwięków

1919

 

Pierwszy krótkofalowy nadajnik radiowy - w Danii zaczyna pracę pierwsza stacja amatorska POGG, zaś w USA licencję na nadawanie otrzymuje stacja KDKA w Pittsburgu

1920 - 1929 

1920

 

W USA programy radiowe są nadawane wg tzw. ramówki

1922

 

Stacje radiowe zaczynają pracę w krajach europejskich (ZSRR, Francja, Anglia)
Rozpoczęło działalność Polskie Towarzystwo Radiotechniczne (PTR)

1924

 

The Eveready Hour - pierwsza sponsorowana audycja radiowa

1924

 

W USA zaraejstrowano już 2,5 mln odbiorników radiowych

1925

 

Pierwszy, całkowicie elektryczny gramofon
Pierwszy, eksperymentalny nadajnik fal ultrakrótkich (UKF) z modulowaną częstotliwością (FM)
Rozpoczęło działalność programową Polskie Radio

1926

 

Inauguracja stałych programów PR na fali długiej 1111 m. Radiostacja, zainstalowana na Fortach Mokotowskich w Warszawie, ma moc 10kW i należy do najsilniejszych w Europie

1927

 

Pierwsza transmisja mszy św. w Polskim Radiu. Inne nowe programy: audycje dla dzieci, transmisje z zawodów sportowych (pierwsza - z zawodów jeździeckich w Poznaniu) i spektakli operowych (pierwsza - z opery w Poznaniu) oraz stałe pogadanki tematyczne
Rozpoczynają pracę rozgłośnie radiowe w Krakowie (na falach średnich 422 m) oraz Katowicach
Pierwszy stały program radiowy typu "talkie" (Jazz Singer) w USA

1928

 

Radio w Wilnie nadaje pierwsze polskie słuchowisko napisane dla potrzeb radia: Pogrzeb Kiejstuta autorstwa W. Hulewicza

1929

 

Odbiorniki radiowe są instalowane w samochodach
W Niemczech wypróbowano urządzenia zapisujące dźwięk na taśmie elastycznej - pierwszy krok w stronę nowoczesnego magnetofonu

1930 - 1939 

1930

 

Początek amerykańskiego "Złotego Wieku Radia"
Lowell Thomas tworzy pierwszą radiową sieć informacyjną

1931

 

Rozpoczyna pracę nadajnik w Łazach (oznaczona jako Raszyn k. Warszawy). Moc stacji 120kW, co czyniło ją najsilniejszą w Europie. Wysokość masztów - 200m
Wytwórnia RCA Victor prezentuje płytę długogrającą o podwójnej gęstości zapisu (14 min. muzyki na jednej stronie) i prędkości 33 1/2 obrotów na minutę.

1935

 

W Niemczech firma AEG buduje urządzenie do nagrywania dźwięku na taśmę magnetyczną - magnetofon

1938

 

Słuchowisko Wojna światów, wyreżyserowane przez O. Wellesa wywołuje objawy paniki w kliku stanach USA

1939

 

Polskie Radio milknie po zbombardowaniu przez Niemców warszawskiej elektrowni. Ostatnim programem jest przemówienie prezydenta Warszawy - Stefana Starzyńskiego (23 września 1939). Wcześniej wysadzono maszt antenowy w Raszynie

1940 - 1949 

1944

 

Pierwsza audycja powstańczej radiostacji "Błyskawica" (działała 8 VIII - 4 X 1944). Na terenach zajętych przez wojska sowieckie działa związana z PKWN radiostacja "Pszczółka" (od 11 VIII 1944). 22 XI PKWN wydaje dekret o utworzeniu przedsiębiorstwa państwowego "Polskie Radio"

1945

 

Otwarcie odbudowanej radiostacji w Raszynie (nadawanie na falach średnich z nadajnika o mocy 50 kW, który miał być zainstalowany przed wojną w Baranowiczach - nadajnik ten ZSRR zwrócił Polsce, co przedstawiano wówczas jako "dar").

1948

 

Płyty długogrające nagrywa się na krążkach winylowych

1949

 

RCA opracowuje system nagrań dźwiękowych na płytach o prędkości 45 obrotów na minutę
Otwarcie Centralnej Rozgłośni PR w Raszynie. Maszt ma 335 m

1950 - 1959 

1952

 

Firma Sony wprowadza do sprzedaży tranzystorowy odbiornik przenośny

1955

 

Stereofoniczne nagrania muzyczne na taśmie magnetofonowej; wprowadzenie systemu komercyjnego takich nagrań nastapiło trzy lata poźniej

1960 - 1969 

1961

 

W USA Sąd Najwyższy określa normy transmisji ultrakrótkofalowej. Gwałtowny rozwój stacji nadających w systemie FM (z modulacją częstotliwościową). Wyraźna specjalizacji zastosowań poszczególnych długości fal radiowych

1962

 

Rusza III program PR

1963

 

Firma Philips zaczyna produkcję taśm magnetofonowych w kasecie do magnetofonów przenośnych. Jej parametry stają się standardem ogólnoświatowym.
Eksperymentalne transmisje programu stereofonicznego w PR
Amerykańska sonda kosmiczna Mariner utrzymuje kontakt radiowy z Ziemią z odległości 58 mln kilometrów

1967

 

Ray Dolby (Anglia) buduje system tłumienia szumów w nagraniach magnetofonowych. Pierwsze zastosowanie - przenośne magnetofony samochodowe. Systemy DOLBY ( w rozmaitych odmianach) są stosowane do dziś w aparaturze audio zarówno profesjonalnej (np. w salach kinowych), jak i domowej

1970 - 1979 

1972

 

Japońska firma Denon wykorzystuje technikę cyfrową w nagraniach muzycznych

1973

 

Programy PR są nadawane przez całą dobę

1974

 

W Konstantynowie k. Gąbina uruchomiono nadajnik I Programu PR o mocy 2000kW. Maszt stacji ma długość połowy fali (646m) i jest najwyższym tego typu obiektem na świecie, wpisanym do Księgi Rekordów Guinessa. W 1991 roku maszt runął w wyniku błędów ekip przeprowadzających jego remont.

1979

 

W Holandii firma Philips prezentuje płytę z zapisem dźwięku dokonanym metodą cyfrową. Odczytu dokonuje mikrogłowica laserowa (CD, compact disc)

1980 - 1989 

1980

 

Firma Sony wprowadza na rynek przenośny odtwarzacz kaset audio wyposażony w słuchawki (walkman)

1982

 

Philips upowszechnia CD i odtwarzacze laserowe

1990 - 2000 

1990

 

Udane próby zastosowania techniki cyfrowej w radiu: nagrania, obróbka materiału i sama emisja nie wymagają już skomplikowanych zabiegów ręcznych; najbardziej znanym standardem radia cyfrowego za kilka lat stanie się DAB (Digital Audio Broadcasting)
Rozpoczyna emisję Radio RMF (Kraków) - pierwsze polskie radio niepubliczne; początkowo transmitowane są audycje FUN-RADIO z Paryża, poźniej rozpoczęto emisję własnych serwisów informacyjnych i relacji reporterskich; radio jest słyszalne w całej Polsce (w 2. poł. lat 90. zaczęto budowę struktury sieciowej) oraz za pośrednictwem satelity Hot Bird również w innych krajacxh europejskich i USA. Kilka miesięcy poźniej zaczyna nadawanie Radio ZET (Warszawa)

1993

 

W Polsce weszła w życie ustawa o radiofonii i telewizji (uchwalona XI 1992 roku). W Polsce działało do tego momentu ok. 60 stacji pirackich (w rozumieniu prawnym). Koncesje na nadawanie programów ogólnopolskich (na tzw. niskim UKF) otrzymały stacje komercyjne: RMF, Radio ZET oraz katolickie Radio MARYJA.
Programy PR są transmitowane przez satelitę Eutelsat II F3

1997

 

Pojawienie się pierwszych polskich programów radia formatowego (Radio JAZZ, Radio CLASSIC, INFO-Radio i TOK FM)

druga połowa
lat 90

 

Transmisja programów radiowych za pomocą sieci Internet
Wprowadzenie CD o kilkakrotnie powiększonej pojemności
Konkurencją dla nagrań fonograficznych stają się pliki w formacie MP3 rozprowadzane w Internecie, co stwarza poważne problemy natury prawnej. W 2000 roku Sąd Najwyższy USA zakazuje rozpowszechniania plików MP3 ze względu na możliwość naruszeń praw autorskich

2000

 

Wszystkie programy na UKF nadawane w Polsce muszą wykorzystywać wyłącznie tzw. pasmo wysokie

1877 - 1899 

1877

 

Julian Ochorowicz - filozof i psycholog - formuje zasady działania telewizji monochromatycznej w oparciu o działanie fotokomórki (wynalezionej w 1873 roku)

1884

 

Niemiec, Paul Nipkow (1860-1940) buduje urządzenie do mechanicznego wybierania (analizy) obrazu telewizyjnego; wynalazek nie budzi większego zainteresowania i pozostaje jedynie zabawką

1896

 

Rosjanin Aleksandr S. Popow (1859-1906) konstruuje antenę nadawczo-odbiorczą

1897

 

Niemiecki fizyk Ferdinand Braun (1850-1918) prezentuje tzw. lampę Brauna, która umożliwi skonstruowanie kineskopu telewizyjnego

1900 - 1909 

1907

 

Rosjanin, Boris Rosing, opracowuje teorię telewizji. Niemczech zbudowano eksperymentalny odbiornik telewizyjny z lampą Brauna

1910 - 1919 

1911

 

Władimir K. Zworykin (1889-1982) buduje w Petersburgu urządzenie elektryczne do transmisji obrazów (bez tarczy Nipkowa)

1920 - 1929 

1923

 

Władimir K. Zworykin konstruuje w USA ikonoskop, czyli telewizy...

Zgłoś jeśli naruszono regulamin