A. Kamiński.doc

ALEKSANDER KAMIŃSKI ( 1903 – 1978 )

Aleksander Kamiński urodził się 28 stycznia 1903 r w Warszawie. Kiedy był jeszcze małym dzieckiem, przeprowadził się z rodzicami do Kijowa. W 1911r. zmarł jego ojciec (był aptekarzem). Sytuacja materialna rodziny stała się bardzo trudna. Matka nie była w stanie dorywczymi pracami zarobić na utrzymanie swoje i syna. Już jako dwunastolatek rozpoczął, więc pracę zarobkową. W 1915 r przerwał naukę w rosyjskiej szkole elementarnej i został gońcem banku. Wkrótce awansował nawet na urzędnika – przepisywał na maszynie bankową korespondencję.

W 1916 roku, w poszukiwaniu lepszych warunków życiowych, wyruszył z matką do Humania. Po drodze, podczas podróży koleją – nie wiadomo dokładnie, w jakich okolicznościach – Aleksander i jego mama stracili ze sobą kontakt, najprawdopodobniej rozłączyli się w wyniku fatalnej pomyłki ( być może p. Kamińska wsiadła do innego pociągu jadącego do Kaukaz ). Dziś trudno sobie wyobrazić taka sytuację ale wtedy wojna i rewolucja uniemożliwiły kontakt Olka z matką na kilka lat.

Olek dotarł do Humania sam. Zamieszkał u wuja, dalej zarabiał na swoje utrzymanie pracą w banku i uczył się. Kiedy po rewolucji październikowej powstało w Humaniu polskie gimnazjum, został uczniem IV klasy tej szkoły

Niełatwe był życie kilkunastoletniego Olka. W 1920 r. zginął wuj, u którego mieszkał. Wuja zamordowali żołnierze podczas toczącej się wojny domowej. Olek został zupełnie sam. Trafił na pewien czas do ochrony (domu dla polskich sierot),
A wreszcie zamieszkał u swego harcerskiego zwierzchnika Oskara Żawrockiego. Oskar był hufcowym w Humaniu. Olek należał do I Humańskiej Drużyny Harcerzy im. Tadeusza Kościuszki, wkrótce został jej drużynowym. Przyjaźń Aleksandra Kamińskiego i Oskara Żawrockiego przetrwała długie lata.

Niezbyt długo po rewolucji harcerstwo cieszyło się w Humaniu swobodą działania. Wkrótce władze bolszewickie zaczęły stosować represje wobec skautingu polskiego. Rozwiązały wszystkie skautowe organizacje narodowe – polska, ukraińska, rosyjską i żydowską.

Wielu Polaków wyjeżdżało z Humania do wolnego kraju. W 1921 roku wyruszył do Polski
Olek Kamiński. Zamieszkał w Pruszkowie, w bursie przeznaczonej dla młodzieży osieroconej podczas wojny. W Pruszkowie był już od pewnego czasu Oskar Żawrocki, zorganizował tu hufiec i pomógł Kamieńskiemu włączyć się do pracy harcerskiej. Olek został wkrótce drużynowym i zastępcą komendanta pruszkowskiego hufca.

Kamiński ukończył gimnazjum i rozpoczął studia na Uniwersytecie Warszawskim. Studiował historię z dodatkowym przedmiotem – archeologią. Pracował też w pruszkowskiej bursie jako wychowawca

Oskar Żawrocki ułatwił „Kamykowi” pracę wychowawcy w Bursie Rady Głównej Opiekuńczej dla dzieci bezdomnych i opuszczonych w Pruszkowie. Wiek podopiecznych wynosił od 7 do 18 lat, a więc najstarsi byli prawie rówieśnikami „Kamyka”.

W 1924 r. „Kamyk” został mianowany podharcmistrzem ( po zamianie stopni w 1927 roku jego nominacja oznaczała stopień harcmistrza) – należał zatem do grona starszyzny harcerskiej. Zajmował się kształceniem drużynowych, prowadził hufiec harcerski, obejmujący młodzież z miejscowości podwarszawskich kierował prac drużyn pruszkowskich.

W 1928 r Aleksander Kamiński został komendantem Mazowieckiej Chorągwi Harcerzy. Publikował swoje harcerskie artykuły i felietony w „ Na Tropie”, „Płomyku”, „Iskrach” i „Harcmistrzu”.



W 1928 r. ukończył studia. Napisał pracę magisterską o Jadźwingach, plemieniu, które zamieszkiwało do XIII wieku tereny między Polska a Litwą. Pracował przez jakiś czas jako nauczyciel historii, ale wkrótce powrócił do pracy w bursie. Został kierownikiem bursy dla młodzieży szkół zawodowych w Warszawie. Po latach z dumą pisał:
„Zawodem moim było wychowawstwo”.

Po studiach Kamiński powołany został do służby wojskowej. Odbywał ją w Grudziądzu. W kwietniu 1930 r. przeziębił się na ćwiczeniach i zachorował na zapalenie płuc. To był początek choroby, która nękała go później przez całe życie. Został zwolniony z wojska jako niezdolny do służby, podjął leczenie, po którym szybko wrócił do pracy harcerskiej. W 1931 r. kierował referatem drużyn mniejszości narodowych w Głównej Kwaterze Harcerzy. Uczestniczył także w tworzeniu w Głównej Kwaterze Wydziału Zuchowego. Wtedy właśnie dojrzewała jego koncepcja pracy harcerskiej z najmłodszymi chłopcami, a mianowicie zabawa w Słowian , legendy , baśnie postacie i zawody znane polskim dzieciom.

W 1930r. Aleksander Kamiński ożenił się z koleżanką ze studiów i instruktorką Głównej Kwatery Harcerek, harcmistrzynią Janiną Sokołowską. Wiosną 1932 roku, kiedy choroba płuc przybrała na sile dla ratowania zdrowia Kamiński zamieszkał w Zakopanem.

W Zakopanem stan zdrowia Kamińskiego poprawił się na tyle, że mógł on przyjąć propozycję kierowania Szkołą Instruktorów Zuchowych w Nierodzimiu.

Pracę w Nierodzimiu podął Kamiński w 1933r. Z Nierodzimia kierował również Wydziałem Zuchowym Głównej Kwatery Harcerzy. Praca szkoły wyglądała w ten sposób, że odbywały się tu kolonie dla dzieci w wieku zuchowymi kursy instruktorów zuchowych, których uczestnicy zajęcia praktycznie odbywali z dziećmi przebywającymi na kolonii.

Podczas pracy w Nierodzimiu Kamiński podjął pierwsze próby stosowania metody zuchowej w nauczaniu szkolnym, później w 1948 roku wydał książkę pt. „Nauczanie i wychowanie metodą harcerską”, w której przedstawił wyniki tego „eksperymentu”.

W 1935 roku na polecenie władz harcerskich Kamiński przystąpił do organizowania Szkoły Instruktorskiej w Górkach Wielkich pod Skoczowem. Stworzył tu ośrodek kształcący starszyznę harcerską. W Górkach kształciło się harcmistrzów podharcmistrzów, odbywały się konferencję i kursy drużynowych.

We wrześniu 1939 roku Kamiński zorganizował ewakuacje pracowników szkoły w Górkach Wielkich. Sam pozostał w ośrodku do ostatniej chwili i dotarł do Warszawy na rowerze.

Został członkiem kierownictwa wojennego Pogotowia Harcerzy, potem na pewien czas wszedł w skład Głównej Kwatery Szarych Szeregów.
Już w październiku 1939r. Kamiński znalazł się w szeregach Służby Zwycięstwu Polski, z czasem przekształconej w armię Krajową. Podjął się niezwykle ważnego i trudnego zadania – został naczelnym redaktorem „ Biuletynu Informacyjnego”, najważniejszego czasopisma podziemnej Polski.

„ Biuletyn Informacyjny” Kamiński redagował od listopada 1939r. do ostatnich dni Powstania Warszawskiego. Najpierw „ Biuletyn” wychodził w nakładzie kilkudziesięciu egzemplarzy, w Powstaniu stał się dziennikiem, wydawanym w nakładzie kilkudziesięciu tysięcy egzemplarzy. Od 1941 r. Kamiński był szefem Biura Informacji i Propagandy Okręgu Stołecznego Armii Krajowej. W 1941r. zorganizował Organizację Małego Sabotażu „Wawel” i kierował nią do wybuchu Powstania.

W czasie okupacji "Kamyk" napisał swoją najsłynniejszą powieść Kamienie na szaniec.
Jej pierwsze wydanie ukazało się w 1943 r.

Po upadku Powstania Warszawskiego Kamiński dotarł do żony i córki przebywających w Skierniewicach. Tam zetknął się z wybitnym pedagogiem, profesor Heleną Radlińską. W maju 1945r. rozpoczął pracę w łodzi jako asystę Radlińskiej w katedrze pedagogiki społecznej Uniwersytetu Łódzkiego. Współpracował również z innymi wybitnym pedagogiem, profesorem Sergiuszem Hessenem.

W latach 1945 – 1948 Kamiński był wiceprzewodniczącym Związku Harcerstwa Polskiego. W 1947 roku został zaatakowany – za rzekomo reakcyjne poglądy na temat harcerstwa – przez ówczesnego ministra oświaty. Wyłączono go z aktywnego udziału we władzach ZHP. W 1949 roku formalnie zwolniono go z funkcji wiceprzewodniczącego ZHP, a działacze ZMP określili go jako „ reakcyjnego ideologa harcerstwa”. Został pozbawiony stopnia instruktorskiego i usunięty z ZHP.

W 1950r. został zwolniony z Uniwersytetu Łódzkiego. Przebywał na rencie, wrócił do prac historycznych – zajął się znów Jadźwingami.
Jadźwingami 1957 r. wrócił do tematyki pedagogicznej. Zajął się badaniami nad historią związków młodzieży, a także problemem samorządu i spółdzielczości uczniowskiej. W 1959 r. habilitował na podstawie pracy Prehistoria polskich związków młodzieży.
W 1956 roku Kamiński uczestniczył w rozmowach na temat sytuacji harcerstwie możliwości reaktywowania ZHP. W grudniu odbył spotkanie z 25 wybitnymi instruktorami przedwojennego ZHP. Udał się z nimi na naradę działaczy harcerskich, która przekształcała się w Ogólnopolski Zjazd Działaczy Harcerskich w .Łodzi. Wybrano go w skład Naczelnej Rady Harcerskiej, został jej przewodniczącym.

Wydarzenia październikowe 1956r. przyniosły odnowę i nadzieję na demokratyczne przemiany w kraju. Istotnie, Związkowi Harcerstwa Polskiego przywrócono prawo do egzystencji
Na stanowisku przewodniczącego NR Kamiński funkcjonował jednak niespełna półtora roku. Ustąpił pod naciskiem sił, które zmierzały do podporządkowania ideologicznego ZHP Polskiej Zjednoczonej Partii Roboczej.

Pod koniec lat pięćdziesiątych Aleksander Kamiński powrócił do pracy na Uniwersytecie Łódzkim. Wkrótce objął reaktywowaną katedrę pedagogiki społecznej. Jednak aż do marca 1969 roku musiał czekać na tytuł profesora.

Aleksander Kamiński zmarł 15 marca 1978r. Jego grób znajduje się w Warszawie, w katedrze Szarych Szeregów na Powązkach.