ocena ryzyka w 5 krokach.pdf

Nazwa firmy:

Adres firmy:

OCENA RYZYKA

ZAWODOWEGO

Nazwa i adres jednostki (oddział, filia itp.):

Regon:

Data wykonania oceny:

Ocenę wykonał:

Data i podpis pracodawcy:

Zagrożenia:

Ludzie:

Oszacowanie/ocena

ryzyka zawodowego:

Dokonaj inspekcji stanowisk pracy i dołóż sta-

rań, aby nie pominąć ważnych zagrożeń, które

mogą być przyczyną wypadków i innych strat.

Zwróć uwagę na:

ruchome elementy maszyn i urządzeń,

powierzchnie, na których istnieje możliwość

poślizgnięcia się lub upadku,

ostre krawędzie, wystające elementy,

położenie stanowiska pracy na wysokości,

urządzenia pod ciśnieniem,

wysoką lub niską temperaturę powietrza,

wysoką temperaturę obrabianych powierzchni,

złe oświetlenie,

stan instalacji i urządzeń elektrycznych,

pyły,

duży hałas,

używanie substancji chemicznych,

zagrożenie pożarowe,

zagrożenie wybuchami,

obciążenie fizyczne i psychiczne itd.

Nie musisz wypisywać nazwisk

– użyj nazw zawodów lub

określ rodzaj wykonywanej

pracy. Podaj liczbę stanowisk.

Na przykład w formie

zawodu:

stolarze,

sprzedawcy,

robotnicy budowlani,

Spróbuj zastanowić się nad prawdopo-

dobieństwem wystąpienia strat w wyni-

ku zaobserwowanych przez Ciebie za-

grożeń. Jakiego rodzaju mogą być to

straty?

Do oszacowania ryzyka posłuż się skalą

ocen zamieszczoną w opisie.

Opisz, jakie działania podjąłeś do tej po-

ry, wypisz zastosowane środki służące

zmniejszeniu tego poziomu ryzyka (np.

systemy zabezpieczające, szkolenia).

Oszacuj – oddzielnie dla każdego za-

grożenia – ryzyko zawodowe, np.:

„średnie – dopuszczalne”, „duże – nie-

dopuszczalne” itp.

pracownicy biurowi,

osoby z zewnątrz itp.

Na przykład w formie

wykonywanych prac:

prace remontowe,

prace porządkowe,

wykonywanie wykopów,

obsługa urządzeń

biurowych itp.

Wypisz zagrożenia

występujące w zakładzie

Wpisz osoby pracujące

w warunkach zagrożeń

Wpisz wynik szacowania/oceny

ryzyka zawodowego

Działania zapobiegawcze i naprawcze:

Ryzyko resztkowe:

Jakie środki zamierzasz zastosować lub już zastosowałeś (w przypadku kiedy ryzy-

ko oceniłeś jako niedopuszczalne i mogą powstać poważne szkody)?

Pamiętaj, że w przypadku gdy zagrożenie i ryzyko są wysokie (bezpośrednie zagro-

żenie wypadkiem), koszty nie mogą decydować o podjęciu działań – w tej sytuacji

działaj niezwłocznie. Zanim zastosujesz jakieś rozwiązanie, uwzględnij następującą

kolejność działań:

całkowicie usuń zagrożenie,

wypróbuj mniej niebezpieczny sposób działania,

Jaki poziom ryzyka zamierzasz osią-

gnąć po zastosowaniu działań i środ-

ków i który uznajesz za zadowalający?

Jeżeli chcesz i uznajesz to za stosowne,

podaj harmonogram osiągnięcia zamie-

rzonych celów oraz okresowego spraw-

dzenia czy uzyskany stan bezpieczeń-

stwa jest trwały.

ogranicz dostęp do zagrożeń (np. strażnik),

zreorganizuj pracę tak, aby zmniejszyć narażenie na

zagrożenie,

stosuj środki ochrony indywidualnej.

Pamiętaj, że środki ochrony indywidualnej stosuje się w ostateczności - kiedy

nie masz możliwości lub nie jesteś w stanie zastosować środków technicznych

i organizacyjnych.

Wpisz działania i zastosowane środki kontroli obniżenia

ryzyka - jeżeli jest to konieczne

Wpisz planowany

poziom ryzyka

OCENA RYZYKA

W PIĘCIU KROKACH

dzić krzywdę ludziom. Pomaga sprawdzić, czy zastosowa-

no wystarczające środki zaradcze oraz określić, co należy

zrobić, by ograniczyć lub wyeliminować szkodliwe warunki

pracy.

Celem oceny ryzyka jest też upewnienie się, że nikt nie ule-

gnie wypadkowi ani nie zachoruje wskutek oddziaływania

czynników środowiska pracy. Wypadki i choroby mogą ne-

gatywnie wpłynąć na Twoje przedsiębiorstwo poprzez:

zmniejszenie ilości i wydajności produkcji, uszkodzenie ma-

szyn i urządzeń, zwiększenie składki ubezpieczeniowej

(kosztów ubezpieczenia) lub konieczność uczestnictwa

w procesach sądowych.

3. Nie zrażaj się niektórymi terminami użytymi w tym prze-

wodniku:

ryzyko – to prawdopodobieństwo wystąpienia niepożąda-

nych zdarzeń związanych z wykonywaną pracą, powodują-

cych straty oraz możliwość wystąpienia u pracowników nie-

korzystnych skutków zdrowotnych w wyniku zagrożeń zawo-

dowych występujących w środowisku pracy lub sposobu wy-

konywania pracy (PN-N-18001: 2004)

menty pod napięciem są dobrze zaizolowane, a części meta-

lowe właściwie chronione.

JAK OCENIĆ RYZYKO W MIEJSCU PRACY

5. Nie komplikuj analizy. W małych firmach – wielkich zagrożeń

jest niewiele (chociaż nie bez wyjątków), a występujące są ła-

twe do rozpoznania. Polskie prawo wymaga jednak, aby doko-

nać oceny ryzyka w każdej sytuacji, nawet najprostszymi me-

todami, np. na tzw. „zdrowy rozum”, ale zawsze w sposób

udokumentowany. Jeżeli nie czujesz się na siłach, aby doko-

nać oceny sam, zaproś do współpracy specjalistę z zewnątrz.

6. Być może dokonałeś już faktycznej oceny ryzyka w niektó-

rych groźnych sytuacjach, np. jeżeli używasz trujących i nie-

bezpiecznych chemikaliów. Na pewno rozpoznałeś zagroże-

nia dla zdrowia i życia pracowników i zastosowałeś już środ-

ki zaradcze – zgodnie z zasadami i przepisami bezpieczeń-

stwa i higieny pracy. Jeśli tak, sprawy ryzyka masz już w czę-

Ta broszura zawiera informacje dotyczące za-

sad „dobrej praktyki”, które nie są obowiązko-

we, mogą jednak okazać się pomocne w zasto-

sowaniach praktycznych.

ryzyko resztkowe – to ryzyko pozostające po zastosowaniu

środków bezpieczeństwa (PN-EN-1050: 1999)

4. Najważniejsza jest jednak ocena tego, czy zagrożenia są

znaczące i czy zapobiegasz im przy pomocy właściwych

środków zaradczych, tak aby uczynić ryzyko jak najmniej-

szym. Na przykład prąd elektryczny może zabić lub spowo-

dować duże szkody, ale takie ryzyko jest stosunkowo

niewielkie w środowisku biurowym, jeśli – rzecz jasna – ele-

1. Pracodawco, broszura ma za zadanie pomóc Ci w doko-

naniu oceny ryzyka w miejscu pracy. Skierowana jest przede

wszystkim do małych firm.

2. Ocena ryzyka jest szczegółowym, dokładnym sprawdze-

niem tego, co w miejscu pracy może zaszkodzić lub wyrzą-

zagrożenie – to stan lub czynnik środowiska pracy mogą-

cy spowodować wypadek lub chorobę (np. chemikalia, prąd

Krok 1

SZUKAJ ZAGROŻEŃ

skala trójstopniowa, której zasady przedstawia tabela.

Po pierwsze, zadaj sobie pytanie: czy zrobiłeś wszystko, co

nakazuje prawo w zgodzie z normami i standardami przemy-

słowymi? Nie poprzestawaj jednak na prawnym obowiązku,

pomyśl, co jeszcze możesz zrobić, aby uczynić miejsce pra-

cy bardziej bezpiecznym. Należy bowiem ograniczyć lub wy-

eliminować wszystkie zagrożenia, stosując wszelkie możliwe

środki zaradcze.

Więcej informacji na temat wymagań prawnych, norm i stan-

dardów przemysłowych możesz znaleźć w ogólnie dostęp-

Jeśli dzielisz miejsce pracy z innymi, poinformuj ich oraz

osoby samozatrudniające się o zagrożeniach wynikających

z Twojej działalności oraz udziel informacji o zastosowanych

środkach zaradczych. Pomyśl również o zagrożeniach,

znaleźć wyszczególnione zagrożenia oraz wskazane środki za-

radcze. Ty zdecydujesz, czy zgromadzić wszystkie dokumenty

w jednym miejscu, czy też przechowywać je osobno.

Pamiętaj, że ocena ryzyka jest procesem ciągłym. Gdy

wprowadzisz do użytku nowe maszyny, substancje chemicz-

ne lub procedury itp., które mogą prowadzić do nowych za-

grożeń, uzupełnij ocenę ryzyka. Dobrą praktyką jest przeglą-

danie i uzupełnianie listy oceny zagrożeń w regularnych od-

stępach czasu. Nie rozszerzaj listy zagrożeń wraz z mało

istotnymi zmianami lub zatrudnieniem nowego pracownika.

Jeżeli jednak zajdzie znacząca zmiana w procesie pracy i no-

wa działalność niesie za sobą nieistniejące wcześniej zagro-

żenia, powinieneś wciągnąć je na listę i dokonać oceny ryzy-

ka ponownie oraz przedsięwziąć środki zaradcze w celu

ograniczenia zagrożenia do minimum.

Jeżeli dokonujesz oceny ryzyka samodzielnie, obejdź miej-

sca pracy i zorientuj się, co może spowodować zagrożenie.

Zwracaj uwagę na wszystkie zagrożenia, skoncentruj się

na tych poważnych, które mogą stanowić niebezpieczeń-

stwo dla ludzi lub spowodować duże straty. Koniecznie po-

proś o opinię pracowników lub ich przedstawicieli; oni mo-

gli zauważyć rzeczy, których Ty nie dostrzegasz. Instrukcje

obsługi urządzeń mogą okazać się pomocne przy określa-

niu zagrożeń oraz przedstawić te zagrożenia we właściwej

perspektywie; podobnie pomocne mogą okazać się rejestry

wypadków lub chorób zawodowych, wyniki badań czynni-

ków szkodliwych i uciążliwych w środowisku pracy oraz

wszelkie rejestry, zapisy dotyczące nieprzewidzianych zda-

rzeń i awarii.

Krok 4

ZAPISZ SWOJE SPOSTRZEŻENIA

na które narażeni są Twoi pracownicy z powodu działalności

pracowników innych pracodawców.

W każdej sytuacji udokumentuj spostrzeżenia wynikające

z Twojej oceny ryzyka (nie ma tu znaczenia liczba zatrudnio-

nych osób). Oznacza to:

– zapisanie znaczących zagrożeń,

– zapisanie najważniejszych ustaleń, np. „Instalacja elektrycz-

na izolowana oraz ochrony sprawdzone – wszystko w dobrym

stanie”; „Opary i dym ze spawania: miejscowa wentylacja wy-

ziewów zainstalowana oraz regularnie sprawdzana”.

Ocena zagrożeń ma być właściwa i wystarczająca – nie zaś

doskonała.

Najważniejsze, aby środki zaradcze były odpowiednio dobra-

ne oraz to, by istniał sposób udowodnienia, że przeprowa-

dzona inspekcja została wykonana właściwie. Musisz rów-

nież poinformować pracowników o efektach Twoich działań

i stwierdzonych zagrożeniach.

Do rozpoznania zagrożeń możesz wykorzystać zamiesz-

czone na stronie www.pip.gov.pl listy kontrolne, którymi po-

sługuje się inspekcja pracy, lub inne przygotowywane przez

UZYSKANIE POMOCY

Ocena ryzyka jest wymagana przez prawo. Jeśli zdarzy się, że

napotkasz trudności i problemy w przeprowadzeniu oceny ry-

zyka, radą służyć Ci mogą właściwi terenowo inspektorzy pra-

cy, których adresy siedzib znajdziesz na ostatniej stronie. Infor-

macji możesz także szukać na stronach internetowych:

Główny Inspektorat Pracy – www.pip.gov.pl strony okręgo-

wych inspektoratów pracy – dostęp ze strony GIP,

Ośrodek Szkolenia Państwowej Inspekcji Pracy – www.ospip.pl

Standardy przemysłowe oraz wymogi prawne można znaleźć

w ogólnie dostępnych publikacjach, np.:

PN-N-18002: 2000 Systemy zarządzania bezpieczeństwem

i higieną pracy. Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodo-

wego.

PN-EN-1050: 1999 Maszyny, Bezpieczeństwo. Zasady oce-

ny ryzyka.

Stanisław Staszewski, Dostosuj swój zakład do obowiązu-

jącego prawa pracy. PIP, Warszawa 2005,

Pilotażowy konkurs 1999-2000 Zarządzanie bezpieczeń-

stwem pracy. Struktura systemu, zastosowanie oraz wdra-

żanie. PIP, Warszawa 1999,

D. Smoliński, Ocena ryzyka zawodowego na stanowisku

pracy. OSPIP, Wrocław 2001

Seria wydawnicza, Bezpieczeństwo i higiena pracy w ma-

łych przedsiębiorstwach, Poradniki pracodawcy i listy

kontrolne. CIOP, Warszawa,

L. Skuza, Co warto wiedzieć o ryzyku zawodowym. ODDK,

Gdańsk 2003,

I. Romanowska-Słomka, A. Słomka, Poradnik Ocena ryzyka

w zakładach służby zdrowia. Mar-Mar, Wrocław 2001,

I. Romanowska-Słomka, A. Słomka, Zarządzanie ryzykiem

zawodowym. Tarbonus, Tarnobrzeg 2001,

dopuszczalne

dopuszczalne (niezbędne

działania korygujące)

niedopuszczalne

Krok 2

OKREŚL, KTO MOŻE BYĆ

ZAGROŻONY I W JAKI SPOSÓB

Zwróć uwagę, że zagrożenia są często wynikiem niedbal-

stwa lub braku wyobraźni. Poprawa BHP nie musi wiele kosz-

tować, np. umieszczenie lustra na niebezpiecznym skrzyżowa-

niu w celu zapobieżenia kolizjom pojazdów lub umieszczenie

materiału antypoślizgowego na schodach znacznie zmniejszą

ryzyko wypadkowe. Zastosowane środki nie są drogie w sto-

sunku do kosztów konsekwencji istniejących zagrożeń.

Zachowaj zapiski i dokumenty na przyszłość; mogą oka-

zać się pomocne, gdy inspektor zapyta (lub podda w wątpli-

wość) o zastosowane środki zaradcze lub jeśli staniesz się

stroną przed sądem pracy, lub w procesie cywilnym o od-

szkodowanie. Mogą one również stanowić przypomnienie

o tym, na co należy zwracać uwagę w przyszłości. Stanowić

też mogą dowód, że zrobiłeś to, co nakazuje prawo.

specjalistów branżowych.

Pamiętając przede wszystkim o własnych pracownikach,

pomyśl również o innych osobach, które przebywają na sta-

nowiskach i w pomieszczeniach pracy okresowo, np. osoby

sprzątające, odwiedzający, goście, podwykonawcy, personel

techniczny i serwisowy. Weź pod uwagę osoby z zewnątrz

oraz tych, którzy dzielą miejsce pracy z Twoimi pracownika-

Jeśli stwierdzisz, że konieczna jest Twoja interwencja, za-

daj sobie pytania:

– czy można pozbyć się wszystkich zagrożeń?

UWAGA: Na czwartej stronie zamieszczamy propozycję spo-

sobu przygotowania formularza oceny ryzyka. Jeśli jednak

Pamiętaj, że - zgodnie z Dyrektywami UE - środki

ochrony indywidualnej stosuje się w ostateczności

- kiedy nie masz możliwości lub nie jesteś w stanie

zastosować środków technicznych i organizacyjnych.

DOKONAJ OCENY RYZYKA

WYNIKAJĄCEJ Z ZAGROŻEŃ ORAZ

ZDECYDUJ, CZY ISTNIEJĄCE

ŚRODKI ZARADCZE SĄ

ODPOWIEDNIE I WYSTARCZAJĄCE

Krok 3

Krok 5

OD CZASU DO CZASU PRZEGLĄDAJ

OCENĘ RYZYKA I WPROWADZAJ

NIEZBĘDNE ZMIANY, JEŚLI OKAŻE

SIĘ TO ZASADNE

– jeśli nie, to co możesz zrobić w zakresie kontroli zagrożeń,

aby maksymalnie ograniczyć potencjalne szkody?

mi, jeśli istnieją okoliczności, które mogą stanowić dla nich

zagrożenie z powodu prac wykonywanych przez pracownika.

Jeżeli praca, którą wykonujesz podlega ciągłym zmianom

lub jeśli Twoi pracownicy przemieszczają się z miejsca na miej-

sce, określ zagrożenia, które możesz przewidzieć oraz oceń

ryzyko z nich wynikające. Następnie, jeśli zauważysz jakieś

nadzwyczajne zagrożenia na nowym miejscu wykonywania

pracy, zasięgnij informacji od osób pracujących na miejscu

oraz zastosuj środki zaradcze, które wydają się konieczne.

uznasz, że sporządzony przez Ciebie będzie bardziej odpo-

wiedni, możesz posługiwać się własnym.

Nawet jeśli zastosowano wszystkie środki zaradcze, za-

zwyczaj pozostaje pewien margines zagrożeń (ryzyko reszt-

kowe); musisz określić stopień każdego znaczącego zagro-

żenia, a więc oszacować, czy pozostające zagrożenie jest

duże, średnie czy małe.

Zalecanym sposobem szacowania ryzyka zawodowego jest

Aby uprościć procedurę udokumentowania, możesz wyko-

rzystać inne dokumenty – takie jak: instrukcje obsługi, regula-

miny oraz obowiązujące w firmie zasady BHP, dokumentacje

techniczno-eksploatacyjne dostarczone przez producentów

urządzeń itp. W wymienionych wyżej dokumentach możesz

elektryczny, praca na drabinach i inna na wysokości itd.),

nych publikacjach. Wykaz przydatnych publikacji znajduje

się na końcu broszury.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: