9.Gleby.pdf

Gleby

Gleba jest zewnętrzną warstwą litosfery (rozdrobnionej i przekształconej),

powstałą ze skały macierzystej, poddanej działaniu klimatu, wody, rzeźby,

organizmów żywych i człowieka, w odpowiednio długim czasie.

Podstawowymi składnikami gleby są: części mineralne (zwietrzelina) i

części organiczne, a także powietrze i woda. W zależności od tego, który z

wymienionych składników dominował w procesie glebotwórczym,

wykształcał się określony typ gleby.

Proces glebotwórczy polega na stopniowej zamianie zwietrzeliny w glebie.

Objawem tego procesu jest wytwarzanie poziomów glebowych, które

różnią się między sobą barwą, ilością próchnicy, wielkością części

mineralnych i strukturą.

Wytworzenia się gleby wymaga określonego czasu. Spotykamy więc gleby

młode, o słabo wykształconych profilach glebowych i słabej żyzności

(żyzność - naturalna cecha gleby sprzyjająca wzrostowi roślin;

urodzajność. - cecha nabyta) oraz gleby starsze, o lepiej wykształconych

profilach większej żyzności

Gleby w Polce zaczęły powstawać po ustąpieniu lodowców. Wówczas

tworzyły się gleby tundrowe, które stanowiły pierwszy etap procesu

glebotwórczego.

Z chwilą ocieplenia się klimatu i pojawienia się lasów rozpoczął się

właściwa proces glebotwórczy. W lasach iglastych, w środowisk kwaśnym,

następowało bielicowanie gleb i rozkład ściółki leśnej przez grzyby. W ten

sposób powstały gleby bielicowe.

W środowisku mniej kwaśnym, na podłożu lasów liściastych (przeważnie.

nie na glinach), wytworzyły się gleby brunatne. Z kolei na podłożu bóg.

tym w sole mineralne pokrytym roślinnością trawiastą, powstały bogate

-próchnicę czarnoziemy.

Ostatecznie gleby w Polsce dzielą się na:

gleby. początkowego stadium rozwoju, - czarne ziemie,

gleby bielicowe, - gleby bagienne,

gleby brunatne (i płowe), - mady,

czarnoziemy, - rędziny.

Największą powierzchnię w kraju, około 82% ogólnej powierzchni gleb,

zajmują gleby bielicowe (zbielicowane) i brunatne. Wymienione typy gleb

różnią się między sobą odmiennym profilem glebowym, a ściślej mówiąc,

rozmiarem poziomów glebowych.