WSPÓLNE POLITYKI UE I 22.10.2008
(60% dług publiczny!)
Pakt Stabilności i Wzrostu
Część prewencyjna Paktu:
1. Państwa członkowskie przedstawiają kilkuletnie programy stabilizacyjne lub programy zbieżności.
2. Programy powinny być nastawione na osiągnięcie równowagi budżetowej lub nadwyżki.
3. KE dokonuje oceny programów i nadzoruje ich wykonanie.
4. W przypadku stwierdzenia znacznej różnicy miedzy celem programu z rzeczywista sytuacja Rada UE kieruje do danego kraju „wczesne ostrzeżenie”, by zapobiec powstaniu nadmiernego deficytu budżetowego.
Część represyjna Paktu:
1. Komisja i Rada stosują procedurę dotyczącą nadmiernego deficytu budżetowego.
2. Komisja monituje sytuację budżetowa państw członkowskich i przedkłada Radzie stosowne zalecenia.
3. Rada kieruje swoje zalecenia do kraju mającego nadmierny deficyt.
4. Zastosowanie się do zaleceń Rady zamyka procedurę.
5. Nie skorygowanie w wyznaczonym terminie nadmiernego deficytu może spowodować zastosowanie sankcji.
Cele programów stabilizacyjnych lub konwergencji:
· Osiągnięcie w średnim okresie i utrzymanie sytuacji budżetowej bliskiej równowagi lub salda dodatniego.
· Wczesne zapobieganie nadmiernym deficytom przez monitorowanie sytuacji budżetowej państw członkowskich i kierowanie ostrzeżeń.
· Wspieranie ogólnego nadzoru i koordynacji polityki gospodarczej państw członkowskich.
· Powinny określać zadania realizowane w obszarze finansów publicznych przy przyjętych założeniach dotyczących wzrostu gospodarczego i obejmować okres 5 lat.
Programy stabilizacyjne lub konwergencji:
· Kodeks postępowania przy opracowywaniu programów stabilności i konwergencji.
· Założenia makroekonomiczne mające wpływ na realizację przyjętego programu stabilizacyjnego.
· Opis środków polityki gospodarczej, które mają być wykorzystane do osiągnięcia lub utrzymania celów programu stabilizacji/konwergencji.
· Analiza wpływu przyjętych założeń na sytuację w zakresie równowagi budżetu publicznego oraz długu publicznego.
· Informacje o równoważeniu budżetu oraz spodziewanym poziomie długu publicznego.
Program Konwergencji
· Zgodnie z zasadami funkcjonowania Funduszu Spójności, pomoc finansowa w jego ramach jest uwarunkowana przestrzeganiem zasad Paktu Stabilności i Wzrostu.
· O środki w FS mogą się ubiegać jedynie te kraje UE, które wprowadziły program konwergencji bądź stabilności i PKB per capita jest niższy niż 90% średniej UE.
· W przypadku wystąpienia nadmiernego deficytu budżetowego Rada UE może podjąć decyzję o zawieszeniu pomocy finansowej dla danego państwa członkowskiego.
Polski Program Konwergencji
· Założenia planowanej polityki gospodarczej w średnim okresie, zorientowanej na spełnienie warunków niezbędnych do przyjęcia wspólnej waluty.
· Pierwszy program RM przyjęła 30.03.2004.
· Najnowsza, czwarta aktualizacja przyjęta przez RM 16 października 2007r.
Sankcje w PSiW:
· Informacje przed emisją obligacji i papierów wartościowych
· Zrewidowanie prze EBI polityki pożyczkowej
· Nieoprocentowany depozyt w roku n – depozyt (jako % PKB) = 0,2 + 0,1 * (deficyt - 3% PKB)
· Nieoprocentowany dodatkowy depozyt w roku n + 1 - depozyt (jako % PKB) = 0,1 * (deficyt - 3% PKB)
· Każdorazowy depozyt nie może przekroczyć w danym roku 0,5% PKB
· Przekształcenie depozytu w karę – świadczenie bezzwrotne w roku n + 2
Reforma prewencyjnego ramienia Paktu:
· Średniookresowy cel w postaci równowagi lub nadwyżki budżetowej, który dotychczas był stosowany do wszystkich państw członkowskich, został uzupełniony o aspekty specyficzne dla danego kraju.
· W średnim okresie państwa członkowskie zostały zobowiązane do utrzymywania deficytu (oczyszczonego z wpływów koniunktury i jednorazowych środków polityki budżetowej) na poziomie poniżej 1%.
· Średniookresowe cele budżetowe dotyczą tylko krajów strefy euro i uczestniczących w ERM II oraz są ustalane na podstawie analizy zadłużenia publicznego i potencjalnego wzrostu gospodarczego.
· Jeżeli dane państwo przeprowadza reformy strukturalne (takie jak reforma systemu emerytalnego), wskaźniki mogą odchylać się od ścieżki dostosowawczej.
· Poważne ostawienie koniunktury określono jako okres bardzo niskiego wzrostu lub spadku PKB.
· Za wyjątkowe okoliczności uzasadniające niestosowanie procedury nadmiernego deficytu wobec danego państwa uznano: reformę systemu emerytalnego, „wspieranie międzynarodowej solidarności”, implementację polityk w celu realizacji strategii lizbońskiej, wysiłki konsolidacyjne podejmowane w okresie korzystnej koniunktury, stabilność poziomu długu publicznego, inwestycje publiczne i jakość finansów publicznych, wspieranie badań naukowych i innowacji, ponoszenie przez Niemcy kosztów zjednoczenia.
· Wydłużone zostały poszczególne etapy procedury wynikającej z Paktu: ocena Rady IE dotycząca występowania lub nie nadmiernego deficytu (do 4 miesięcy); decyzja Rady IE dotycząca publikowania zaleceń kierowanych do danego kraju zgodnie z art. 104(8) TWE (do 2 miesięcy); itd. itp. itd.
· Komisja otrzymała uprawnienie do oceniania stopnia redukcji długu publicznego (jeśli jest on wysoki) i wydawania zaleceń.
· Wprowadzono także możliwość powtarzania poszczególnych kroków procedury (zaleceń zgodnie z art. 104(7) TWE oraz zaleceń związanych z wystosowaniem ostrzeżenia zgodnie z art. 104(9) TWE) w razie wystąpienia nieoczekiwanych (?)
Dalsza reforma PSiW
· 13 czerwca 2007r. Komisja przyjęła Komunikat w sprawie zapewnienia skuteczności prewencyjnej części Paktu na rzecz Stabilności i Wzrostu, stanowiący kontynuację reformy Paktu z 2005r.
· Przedstawione propozycje dotyczą sposobu formułowania i realizowania przez rządy średniookresowych strategii budżetowych oraz wzmocnienia na szczeblu UE nadzoru i koordynacji prowadzonej przez poszczególne kraje polityki gospodarczej i budżetowej.
Budżet ogólny WE a Perspektywa Finansowa
Liczba budżetów Wspólnot
1952-1957 – 2 budżety
1958-1967 – 5 budżetów
1968-1970 – 3 budżety
1971-2002 – 2 budżety
Obecnie – 1 budżet
Budżet ogólny WE
Na mocy rozporządzenia RM z 21 kwietnia 1970 r. utworzono jeden budżet i ustalono nowy sposób finansowania działalności Wspólnot tj. wpłat do wspólnego budżetu – budżetu ogólnego WE.
· Po uzgodnieniu ogólnej kwoty wydatków ustalane są dopiero dochody.
· Sporządzany obecnie w euro.
· Opracowywany przez KE, Radę UE, PE na podstawie Perspektywy Finansowej.
Wpłaty do budżetu ogólnego WE
· Ogromny wzrost wpłat do budżetu od 1971 r.
· Stopniowe zastępowanie wpłat bezpośrednich dochodami własnymi.
· Określenia dochody własne używa się celem podkreślenia, że Wspólnoty osiągnęły samodzielność finansową i nie muszą oczekiwać na wpłaty władz narodowych państw członkowskich WE.
· Środki, dochody własne WE: opłaty wyrównawcze (obecnie cła rolne) i składki cukrowe (TOR), cła (TOR), VAT, „czwarte źródło”.
· Inne dochody, np. kary nakładane na przedsiębiorstwa, podatki płacone przez urzędników.
· Pułap środków własnych.
W tej chwili odprowadza się 75% ceł pobranych na granicy państwa członkowskiego, 0,3% pobranego VATu. Ponieważ handel międzynarodowy jest liberalizowane wpływy z opłat celnych malały. VAT pierwszy raz odprowadzono w 1979 r. W budżecie ogólnym dochody są równe wydatkom. Czwarte źródło ma uzupełniać niedobór trzech pierwszych (cła rolnego, cła i VATu) i polega na odprowadzaniu przez państwa członkowskie pewnej części Dochodu Narodowego Brutto (takiej samej przez każde państwo). Wynosi ono różnicę wydatków i sumy trzech pierwszych źródeł.
Mechanizm korekcyjny
· Uruchomiony w celu rozwiązania problemu płatników netto do budżetu ogólnego.
· Zwrot części wpłat do budżetu ogólnego, jeżeli nie odpowiadają one udziałowi kraju w łącznym DNB WE. (do tej pory był rabat brytyjski, a od 2007 r. pewną redukcję wpłat mają również Finlandia, Francja, Niemcy, Holandia, Szwecja, istnieje redukcja wpłat w postaci czwartego źródła oraz rabat od rabatu brytyjskiego)
Wydatki z budżetu ogólnego WE
· Ogromny wzrost wydatków WE.
· Zmiany priorytetów wydatków.
· Wydatki z budżetu ogólnego WE stanowią jedynie ok. 2,5% wydatków publicznych państw członkowskich WE.
chomik_dodo