Czy i jak informowac o samobójstwach.pdf

Faktokracja.org - niech rz±dz± fakty, nie media!

Czy i jak informowaæ o samobójstwach?

Autor: Joanna Wróbel

04.04.2007.

Narzêdziem dziennikarza jest słowo, niekiedy jeszcze obraz. Nie jest to wiele w porównaniu ze

skomplikowan± maszyneri± w rêkach pozostałych trzech władz. Dlatego chyba czêsto zdarza siê nam, a i

dziennikarzom tak¿e, zapominaæ, jak wielk± moc ma to narzêdzie. Wydawaæ siê mo¿e, ¿e

odpowiedzialno¶æ koñczy siê na rzetelnym przedstawieniu faktów, a pogl±dy społeczeñstwa to jedyne, na

co dziennikarz ma wpływ. S± jednak dowody przemawiaj±ce za tym, ¿e istotne jest równie¿ to, jak i które

fakty siê przedstawia a skutki to nie tylko my¶li, ale i czyny...

Czas od ogólników przej¶æ do konkretów. Wszyscy zapewne pamiêtaj± ze szkoły romantyczn± klasykê -

"Cierpienia młodego Wertera" autorstwa Goethego. Nie wszyscy chyba jednak wiedz±, ¿e tytułowy

bohater-samobójca doczekał siê równie¿ socjologicznego zjawiska swojego imienia. W ¶lad za Werterem

poszło wielu młodych mê¿czyzn, odbieraj±c sobie ¿ycie w ten sam co on sposób, dlatego amerykañski

socjolog David Philips wła¶nie efektem Wertera nazwał wzrost liczby samobójstw po nagło¶nieniu przez

media jakiego¶ przypadku samobójstwa.

Philips przeanalizował amerykañskie statystyki samobójstw z lat 1947-1968 i stwierdził, ¿e po

samobójstwie opisywanym na pierwszych stronach gazet w nastêpnych dwóch miesi±cach liczba

samobójców wzrasta ¶rednio o 58 przypadków. Co wiêcej po tym okresie wcale nie maleje, tylko spada

do ¶redniego poziomu. Przedstawiaj±c to bardziej plastycznie, i drastycznie, nagło¶nienie samobójstwa

przez prasê zabija 58 osób, które bez tej informacji prawdopodobnie nie podjêłyby takiego kroku!

Pó¿niejsze badania wykazały, ¿e efekt ten odnosi siê równie¿ do telewizji. Interesuj±ce jest, ¿e taki

wpływ wywieraæ mog± równie¿ fikcyjne samobójstwa pokazywane w filmach.

Problem ten został zauwa¿ony przez ¦wiatow± Organizacjê Zdrowia, która wydała broszurê skierowan±

do dziennikarzy i zwracaj±c± uwagê na ten problem. Broszura "Zapobieganie samobójstwom. Poradnik

dla pracowników mediów" została przetłumaczona, zaadaptowana do polskich warunków i wydana przez

Polskie Towarzystwo Suicydologiczne. Znale¼æ tam mo¿na nastêpuj±ce zalecenia dotycz±ce tego, jak,

je¶li istnieje tak konieczno¶æ, dziennikarze powinni przedstawiaæ wiadomo¶ci o samobójstwach:

1. Trzeba za wszelk± cenê unikaæ sensacyjnego rozgłosu w mediach wokół przypadków samobójstw,

szczególnie wówczas, gdy zamieszana jest w nie jaka¶ znana osobisto¶æ. Informacje na ten temat nale¿y

ograniczyæ do absolutnego minimum. Je¶li owa znana osoba miała jakie¶ problemy ze zdrowiem

psychicznym, nale¿y równie¿ o tym wspomnieæ. Trzeba doło¿yæ wszelkich starañ, aby unikaæ przesady i

wyolbrzymiania. Nie powinno siê tak¿e zamieszczaæ fotografii zmarłych, ani te¿ opisywaæ metody

samobójstwa i miejsca, w którym je popełniono. Tytuły na pierwszej stronie gazet nigdy nie s±

wła¶ciwym miejscem dla informacji o samobójstwie.

2. Nale¿y unikaæ szczegółowych opisów u¿ytej metody samobójstwa i sposobu jej przygotowania.

Badania wykazały, ¿e przekazywane przez media informacje o samobójstwie w wiêkszym stopniu ni¿

czêsto¶æ samobójstw wpływaj± na wybór metody samobójstwa w danym przypadku. Pewne miejsca

— mosty, nadmorskie urwiska, wysokie budynki, tory kolejowe itd. — tradycyjnie kojarzone

s± z samobójstwem, a dodatkowy rozgłos w mediach zwiêksza ryzyko, ¿e skorzysta z nich wiêcej ludzi.

3. Nie powinno siê opisywaæ samobójstwa ani jako czego¶ niewytłumaczalnego, ani te¿ w sposób

nadmiernie uproszczony. Samobójstwo nigdy nie jest skutkiem jednego czynnika czy zdarzenia.

Spowodowane jest zwykle przez zło¿on± interakcjê wielu czynników takich, jak: choroba fizyczna,

psychiczna, nadu¿ywanie ¶rodków psychoaktywnych, problemy rodzinne, konflikty interpersonalne i

stresuj±ce wydarzenia ¿yciowe. Podanie informacji, ¿e do samobójstwa przyczynia siê wiele ró¿nych

czynników, byłoby korzystne.

4. Nie nale¿y przedstawiaæ samobójstwa jako metody radzenia sobie z problemami osobistymi, takimi,

jak bankructwo, oblanie egzaminu, czy molestowanie seksualne.

5. Informuj±c o samobójstwie w mediach trzeba wzi±æ pod uwagê wpływ samobójstwa na członków

rodziny i inne pozostałe przy ¿yciu osoby, zarówno w sensie ich napiêtnowania społecznego, jak i cierpieñ

psychicznych.

6. Gloryfikowanie ofiar samobójstwa, przedstawianych jako mêczenników godnych podziwu opinii

publicznej mo¿e sugerowaæ osobom podatnym, ¿e ich otoczenie darzy zachowania samobójcze wielkim

szacunkiem. Zamiast tego nale¿y poło¿yæ nacisk na ¿ałobê po ¶mierci samobójcy.

7. Opisywanie fizycznych nastêpstw prób samobójczych bez skutku ¶miertelnego (uszkodzenia mózgu,

pora¿enia, itd.) mo¿e działaæ odstraszaj±co.

Refleksji własnej czytelników pozostawiam to, jak postulaty te s± realizowane w rzeczywisto¶ci... Niech

ka¿dy spróbuje sobie porównaæ te zalecenia z wiadomo¶ciami, którymi byli¶my zewsz±d bombardowani

http://faktokracja.org

Kreator PDF

Utworzono 24 January, 2008, 09:05

Faktokracja.org - niech rz±dz± fakty, nie media!

po samobójstwie nastolatki z Gdañska w pa¼dzierniku 2006. Przykład ten powinien wszystkim daæ tym

bardziej do my¶lenia, ¿e wiadomo równie¿, ¿e ofiara samobójstwa nagło¶nionego i ofiary samobójstw po

nim nastêpuj±cych s± zazwyczaj do siebie podobne pod wzglêdem wieku, a nastolatkowie s± najbardziej

podatni na wpływ efektu Wertera.

Wpływ informacji medialnych jest jednak o wiele bardziej zło¿ony. Wspomniany wy¿ej socjolog dowiódł

bowiem, ¿e istnieje równie¿ statystycznie istotny wzrost liczby ofiar wypadków drogowych i lotniczych po

nagło¶nieniu przypadku samobójstwa. Mechanizmy stoj±ce za tymi zjawiskami nie s± jeszcze zbadane,

ale samym zjawiskom zaprzeczyæ siê nie da. Dziennikarze powinni wiêc rozwa¿nie i odpowiedzialnie

podchodziæ do swojego zawodu, poniewa¿ szukanie taniej sensacji mo¿e byæ opłakane w skutkach.

http://faktokracja.org

Kreator PDF

Utworzono 24 January, 2008, 09:05

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: