Zespoły chorobowe u świń wywoływane z udziałem chlamydii.pdf

Prace poglądowe

Chlamydial infections accompanying

pathological syndromes in swine

Zespoły chorobowe u świń wywoływane

z udziałem chlamydii

Truszczyński M. , Pejsak Z. Department of Swine

Diseases, National Veterinary Research Institute,

Pulawy

Marian Truszczyński, Zygmunt Pejsak

The aim of this paper was to present current taxonomy

of chlamydiae, their characteristics, major properties

and role in swine infectious diseases. Chlamydioses,

namely: avian chlamydiosis caused by Chlamydophila

pssitaci , ovine chlamydiosis caused by Chlamydophila

abortus and trachoma in humans caused by Chlamy-

dia trachomatis , are diferentiated from other infec-

tious diseases in which chlamydial organisms may

participate. It is therefore recommended not to use

the term “chlamydiosis” reserved only for diseases

caused exclusively by the certain species of these or-

ganisms in the case of chlamydial infections in swine.

Pigs are often inhabited, sometimes simultaneously,

by diferent chlamydial species that with other infec-

tious agents may participate in multifactorial patho-

logical syndromes. So, chlamydiae may be involved

in respiratory, gastrointestinal and reproductive syn-

dromes in swine. Under these circumstances the ap-

propriate diagnostic methods should be applied. It

is stressed also that no vaccines for chlamydial dis-

eases in swine are available and only targeted chem-

otherapy can be helpful.

z Zakładu Chorób Świń Państwowego Instytutu Weterynaryjnego – Państwowego

Instytutu Badawczego w Puławach

Pojęcie jednostki chorobowej i zespołu

chorobowego

uczestniczą w wywoływaniu zespołów,

czyli syndromów chorobowych o etiolo-

gii wieloczynnikowej, czyli z udziałem też

innych gatunków drobnoustrojów, z zasa-

dy warunkowo chorobotwórczych lub im-

munosupresyjnych. Ta właściwość z regu-

ły ułatwia chlamydiom ujawnianie swych

potencjalnych możliwości w zakresie cho-

robotwórczości.

Wobec przedstawionej różnicy w wy-

woływaniu z jednej strony jednostek cho-

robowych nazywanych chlamydiozami,

a z drugiej uczestnictwa w etiologii wie-

loczynnikowej licznych chorób – naszym

zdaniem w tym drugim przypadku nie-

wskazane jest używanie określenia „chla-

mydioza”, co niestety dość często w wielu

publikacjach ma miejsce. Słuszniej nato-

miast jest stosowanie, zgodnie też z cyto-

wanym podręcznikiem „Diseases of Swi-

ne” (4), określenia „zakażenia wywołane lub

współwywołane przez chlamydie”, wspól-

nie z innymi przyczynami zespołów cho-

robowych, o etiologii wieloczynnikowej.

W książce „Diseases of Swine” (4), uzna-

nej na podstawie wydań poprzednich za

główną w tej tematyce pozycję o zasię-

gu światowym, występuje opracowanie

zatytułowane „Chlamydiae” w rozdziale

50 sekcji III, w ramach „Różnych zaka-

żeń bakteryjnych (Miscellaneus Bacterial

Infections)”. Autorem rozdziału jest D.J.

Taylor z Glasgow University Veterinary

School. Z wymienionego źródła oraz do-

datkowo z licznych innych publikacji wy-

nika, że u świń stwierdzano różne gatun-

ki chlamydii spośród aktualnie uznanych:

Chlamydia trachomatis , Chlamydia mu-

ridarum , Chlamydia suis , Chlamydophi-

la pneumoniae , Chlamydophila pecorum ,

Chlamydophila psittaci , Chlamydophila

abortus , Chlamydophila caviae i Chlamy-

dophila felis . W ramach każdego z nich

występują szczepy o różnej zjadliwości,

od niewywołujących objawów choro-

bowych, a wyłącznie bezobjawowe no-

sicielstwo i siewstwo, do powodujących

zachorowania. Mogą być nimi jednostki

chorobowe, określane jako chlamydio-

zy, wywołane przez jeden gatunek chla-

mydii oraz zakażenia, w których etiolo-

gii uczestniczą różne gatunki chlamydii

oprócz innych drobnoustrojów. Do chla-

mydioz należy zaliczyć chlamydiozę pta-

ków (avian chlamydiosis), z wyłącznym

czynnikiem etiologicznym, którym jest

Chlamydophila psittaci oraz chlamydio-

zę owiec, zwaną też enzootycznym ronie-

niem owiec (ovine chlamydiosis lub en-

zootic abortion of ewes), wywołaną przez

Chlamydophila abortus . Kolejną chlamy-

diozą jest jaglica człowieka z wyłącznym

czynnikiem etiologicznym – Chlamydia

trachomatis . Analogiczna rola przypisy-

wana jest Chlamydophila felis , która wy-

wołuje zapalenie spojówek u kotów, bez

udziału innych drobnoustrojów.

Wymienione gatunki chlamydii, oprócz

wywoływania samodzielnie jednostek cho-

robowych o podanych nazwach, mogą też

występować u innych niż wyżej podane ga-

tunki zwierząt, w tym u świń. Cechują się,

jak wspomniano w odniesieniu do wszyst-

kich znanych gatunków chlamydii, różni-

cami w zjadliwości – od szczepów niewy-

wołujących zachorowań, do takich, które

Keywords: chlamydiae, pathological syndromes,

swine.

D ane o właściwościach oraz aktualnej

taksonomii chlamydii zostały szerzej

przedstawione w najnowszej publikacji

z 2010 r. (1). W polskojęzycznym piśmien-

nictwie informacje te znajdują się w kolej-

nych pracach (2, 3). Zatem w tym artykule

tematyka ta ograniczona jest do niezbęd-

nego minimum.

Chlamydie są Gram-ujemnymi bakte-

riami, nierozmnażającymi się w powszech-

nie stosowanych pożywkach bakteriolo-

gicznych, a wyłącznie w komórkach zwie-

rzęcych. Są chorobotwórcze dla licznych

gatunków zwierząt i człowieka. Charak-

teryzują się unikatowym wewnątrzkomór-

kowym cyklem wzrostu. Inicjuje go adhe-

zja zakaźnego ciałka elementarnego (infec-

tious elementary body – EB) do komórek

gospodarza, czyli zakażonego zwierzęcia,

wniknięcie do jej wnętrza, a następnie

przekształcanie w wegetatywne, niecho-

robotwórcze ciałko retikularne (vegetati-

ve reticulate body – RB). Po namnożeniu

przez podział – ciałka retikularne ponow-

nie podlegają transformacji w ciałka ele-

mentarne, które uwalniane są z komórki

gospodarza w następstwie lizy lub egzocy-

tozy, co prowadzi do zakażenia kolejnych

komórek zwierzęcia. Analogiczny cykl

wzrostu odbywa się w zakażanej chlamy-

diami hodowli komórkowej (1, 2).

Gatunki chlamydii o szczególnym

znaczeniu w chorobach świń

Najczęściej według „Diseases of Swine”

(4) występującymi chlamydiami u świń są

Chlamydophila psittaci , Chlamydophila

pecorum i Chlamydia trachomatis . Pejsak

(5), jako najczęściej spotykane w przypad-

kach chorobowych u świń chlamydie wy-

mienia: Chlamydia suis , Chlamydophila

psittaci , Chlamydophila abortus i Chla-

mydophila pecorum .

Przedstawione stanowisko znajdu-

je poparcie w opublikowanym ostatnio

przez Rodolakis i Mohamada artyku-

le przeglądowym (1). Wynika z niego,

że w przypadku Chlamydophila psitta-

ci , której głównym gospodarzem są pta-

ki, u których jak wspomniano wywo-

łuje chlamydiozę ptaków, gospodarza-

mi drugorzędnymi mogą być: pies, koń

i świnia. W tym przypadku, przeciwnie

niż poprzednio, nie chodzi o zdeiniowa-

ną jednostkę chorobową, a o okazjonal-

ne zakażenie mogące prowadzić do roz-

winięcia się wieloczynnikowego zespołu

chorobowego. Jako objawy wywołane przy

udziale też innych patogenów wymienia

się podwyższenie temperatury, anorek-

sję, biegunkę, a przy szczególnie ciężkim

660

Życie Weterynaryjne • 2010 • 85(8)

Prace poglądowe

przebiegu zapalenie płuc i oskrzeli, wor-

ka osierdziowego, czyli zespoły chorobo-

we mogące kończyć się zejściem śmier-

telnym. Dodać należy, że przedstawione

zespoły chorobowe, a zwłaszcza biorące

udział w ich etiologii chlamydie, stano-

wią źródło zakażenia u ludzi, następują-

cych najczęściej drogą inhalacji przy wy-

woływaniu schorzenia grypopodobnego,

a w cięższym przebiegu dodatkowo zapa-

lenia wsierdzia i mózgu z zejściem śmier-

telnym włącznie.

Analogicznie Chlamydophila abortus ,

w zasadzie czynnik etiologiczny chlamy-

diozy owiec, okazjonalnie wywołuje za-

każenie u świń, koni i zwierzyny płowej

(1). Jest wtedy wspólnie z innymi drobno-

ustrojami czynnikiem etiologicznym ze-

społu chorobowego z objawami ronień,

śmierci zarodków i płodów, a u knurów za-

palenia najądrza ( epididymitis ). Przy cięż-

szym przebiegu u pierwiastek i loch rozwija

się zapalenie macicy. Podobnie jak w przy-

padku zakażenia wywołanego przez Chla-

mydophila psittaci , również występująca

u świń Chlamydophila abortus może być

źródłem zakażeń człowieka, u którego wy-

wołuje schorzenie grypopodobne, a w cięż-

szym przebiegu zapalenie płuc, ronienia,

dysfunkcję nerek i zejście śmiertelne.

Reasumując, wywołane przez chla-

mydie zakażenia u świń nie powinny być

nazywane chlamydiozami, jak „chlamy-

dioza ptaków” lub „chlamydioza owiec”,

których przyczyną, jak wspomniano, jest

jeden gatunek chlamydii, wyłącznie wa-

runkujący jej rozwój. W przeciwieństwie

do tego, w wywoływaniu chorób lub bez-

objawowego nosicielstwa u świń uczestni-

czą różne gatunki chlamydii, jako czynniki

etiologiczne nie jednostek chorobowych,

a zespołów chorobowych o etiologii wielo-

czynnikowej, w której biorą również udział

inne gatunki drobnoustrojów oraz nieko-

rzystne dla dobrostanu zwierząt czynniki

środowiskowe.

Źródłem zakażeń od świń (tak samo jak

innych gatunków zwierząt) są: kał, mocz,

wydzielina z dróg oddechowych, łożysko,

wody płodowe. Rezerwuar zarazka stano-

wią też nosiciele bezobjawowi i siewcy tych

drobnoustrojów. Zakaźne ciałka elemen-

tarne chlamydii nie przeżywają długo poza

organizmem zwierzęcia. Dlatego warun-

kiem przenoszenia się zakażenia na osob-

niki niezakażone jest ich bliski kontakt ze

zwierzętami zakażonymi. Zakażenie naj-

częściej następuje drogą oddechową za po-

średnictwem aerozoli lub pyłu, może też

mieć miejsce per os lub poprzez spojówki.

Wśród wymienionych chorobotwór-

czych dla świń chlamydii na szczegól-

ne podkreślenie zasługuje Chlamydia

suis . Drobnoustrój ten izoluje się z prze-

wodu pokarmowego lub kału większości

świń. Współuczestniczy w wymienionych

zespołach chorobowych oraz w wywoły-

waniu biegunek u prosiąt przed i po od-

sadzeniu.

O występowaniu wywołanych przez

chlamydie zakażeń u świń informowano

z USA (6, 7), Wielkiej Brytanii (8, 9), Ru-

munii (10), Niemiec (11) i innych krajów.

Stellmacher i wsp. (11) zwrócili uwagę na

znaczenie chlamydii u świń w związku

z ich udziałem w etiologii zapalenia płuc,

ronień oraz chorób układu rozrodczego

u knurów. W wymienionej publikacji zesta-

wiono też, począwszy od 1955 r., piśmien-

nictwo dotyczące wywołanych przez chla-

mydie zakażeń u świń. Zgodnie z tym, w la-

tach 1973–1981 stwierdzono w Niemczech

Wschodnich znaczący rezerwuar chlamy-

dii u świń, związanych etiologicznie z ro-

nieniami i zapaleniem płuc. Dodać jednak

należy, że wobec obowiązującej obecnie od

ponad 10 lat nowej taksonomii i nazewnic-

twa gatunków tej grupy drobnoustrojów

nie zawsze ówcześnie użyte nazwy odpo-

wiadają obecnie przyjętym.

Na podstawie wyników przeglądo-

wych badań serologicznych, wykonanych

w Wielkiej Brytanii, około 23% tuczników

zawierało swoiste dla chlamydii przeciw-

ciała wykazane przy zastosowaniu testów

mikroaglutynacji i OWD (9). Kolejne ba-

dania histopatologiczne przy użyciu bar-

wienia immuoperoksydazowego skraw-

ków z jelit, przeprowadzone w Niemczech,

wskazały na obecność chlamydii u 67%

prosiąt i 99% tuczników, chociaż badanie

przy użyciu OWD potwierdziło to tylko

w 28,6% (12, 13).

Dodatkowo chlamydie izolowano z na-

sienia, płodów oraz z płuc, stawów, wątroby

i śledziony prosiąt i świń, w tym przy oka-

zji uboju. Zakażenia jelit okazały się częst-

sze u świń starszych niż u prosiąt i osesków

(13). Zapalenie spojówek na tle chlamydii

u świń stwierdził Rogers i wsp. (14).

Z eksperymentalnych badań dotyczą-

cych patogenezy wywołanych przez chla-

mydie zakażeń u świń wynika, że wnika-

ją one do komórek nabłonka i śródbłonka,

w których się namnażają i skąd zakażają na-

stępne komórki. Przechodzą też do makro-

fagów, które przenoszą je do węzłów chłon-

nych całego organizmu. Zakażenie może

mieć przebieg bezobjawowy. Może też po-

wodować wspomniane zaburzenia w rozro-

dzie lub zapalenie płuc albo jelit, może też

przyjąć obraz zakażenia ogólnego. Mimo

że szczepy Chlamydophila psittaci pocho-

dzące od ptaków, bydła lub owiec wywołu-

ją u świń zakażenie i niekiedy chorobę, to

znacznie cięższy przebieg kliniczny mają

zakażenia szczepami tego gatunku pocho-

dzącymi od świń (1).

Nieliczne publikacje wskazują na chla-

mydie jako wyłączny czynnik etiologiczny

bronchopneumonii u świń (11). Czasami

wywołuje się ją eksperymentalnie u prosiąt

SPF przy użyciu czystej hodowli chlamy-

dii z linii komórkowej stosowanej do ich

rozmnażania. Z reguły jednak w warun-

kach terenowych bronchopneumonia świń

bywa wywołana przez chlamydie łącznie

przy głównym udziale Mycoplasma hyo-

pneumoniae i mających właściwości immu-

nosupresyjne PCV-2 i PRRSV. W różnych

relacjach, często też bez udziału chlamy-

dii, uczestniczą też w etiologii i patoge-

nezie tego zespołu chorobowego: Pasteu-

rella multocida , Bordetella bronchisepti-

ca , Haemophilus parasuis , Streptococcus

spp. i inne drobnoustroje (1, 11). Mając

to na względzie, nieuzasadnione byłoby,

co wcześniej argumentowano, broncho-

pneumonię świń z etiologicznym udzia-

łem chlamydii nazywać chlamydiozą. Do-

datkowym przykładem pojawiania się ze-

społów chorobowych u świń z udziałem

chlamydii jest ostatnio opublikowana pra-

ca Schautteeta i wsp. (15). W wieloczyn-

nikowej etiologii scharakteryzowanych

zachorowań uczestniczył PCV-2, który

jak wiadomo (16) jest przyczyną poodsa-

dzeniowego wielonarządowego zespołu

wyniszczającego (postweaning multisys-

temic wasting syndrome – PMWS). Ze-

spół ten charakteryzuje się u świń po od-

sadzeniu postępującym spadkiem masy

ciała, stanami zapalnymi i zaburzeniami

ze strony układu oddechowego oraz żół-

taczką, a wirus właściwościami immuno-

supresyjnymi, o czym obszerniej podano

w innej publikacji (17). Przy jego współ-

udziale i Chlamydia suis oraz Chlamydo-

phila abortus cytowani wyżej autorzy (15)

stwierdzili wystąpienie PMWS w dużej fer-

mie świń w Estonii. Wymienione drob-

noustroje izolowali też od wykazujących

objawy chorobowe loch, pierwiastek oraz

knurów i z ich nasienia. Do identyikacji

DNA, charakterystycznego dla wymienio-

nych chlamydii, użyto mikromacierzy (18).

W badaniach serologicznych w kierunku

swoistych przeciwciał zastosowano odpo-

wiednio zestawy ELISA, wykazując miana

rzędu 960 i 3840.

Diagnostyka laboratoryjna

Zarówno objawy kliniczne, jak też zmia-

ny anatomopatologiczne nie są charakte-

rystyczne dla udziału chlamydii we współ-

wywoływaniu zespołów chorobowych

u świń. Z tego względu dla określenia ich

obecności konieczne jest wykonanie ba-

dań laboratoryjnych. Materiałem są cho-

robowo zmienione tkanki płuc, przewodu

pokarmowego, układu rozrodczego oraz

poronione lub martwo urodzone prosię-

ta. Celowe jest przewożenie próbek do

badań w płynie zawierającym strepto-

mycynę (50–100 mg/l płynu) lub genta-

mycynę (10–20 mg/l płynu). Ze względu

na ubikwitarne występowanie chlamydii

Życie Weterynaryjne • 2010 • 85(8)

661

Prace poglądowe

badanie serologiczne swoistych przeciw-

ciał ma małą wartość diagnostyczną, chy-

ba że stwierdzane są wysokie ich miana.

Do wykrywania zarazka wstępnie znaj-

duje zastosowanie badanie mikroskopo-

we wymazów z materiału chorobowe-

go, barwionych zmodyikowanymi me-

todami Machiavello, Gimeneza i przede

wszystkim Ziehl-Neelsena oraz Stampa

(18). Identyikację antygenów chlamy-

dii, namnożonych w hodowli komórko-

wej lub w zarodkach kurzych, wykonuje

się przy użyciu immunoluorescencji lub

ELISA, testów zawierających swoiste dla

nich przeciwciała (18). Do określania ga-

tunków lub genotypów coraz szersze za-

stosowanie znajdują metody molekularne

ukierunkowane na wykrywanie odpowied-

nich fragmentów DNA, takie jak reakcja

łańcuchowa polimerazy (polymerase cha-

in reaction – PCR) lub mikromacierze (1,

18). Swoiste zestawy PCR są obecnie do-

stępne w handlu. Określenie gatunków

chlamydii, a w ich ramach występujących

genotypów, przy zastosowaniu PCR i mi-

kromacierzy, jest uzasadnione ze względu

na istniejące między nimi różnice w cho-

robotwórczości i potencjale zoonotycz-

nym. Bliższe dane na ten temat przedsta-

wili ostatnio Sachse i wsp. (18).

Metodą przydatną do wykazywania

obecności i poziomu swoistych dla chla-

mydii przeciwciał jest odczyn wiązania do-

pełniacza (OWD). Mimo wspomnianych

ograniczeń, test ten ma znaczenie w po-

twierdzaniu toczącego się w stadzie za-

każenia, jako tzw. próba stadna. Wykaza-

nie u znacznej liczby zwierząt wysokich

mian stanowi dowód na aktywne i toczą-

ce się zakażenie. Wyniki OWD nie mogą

jednak u świń wskazać na udział określo-

nego gatunku chlamydii w wywoływaniu

zachorowań, podobnie jak u innych ga-

tunków zwierząt, ze względu na grupowo

swoisty antygen lipowielocukrowy, który

występuje u wszystkich gatunków tej gru-

py drobnoustrojów. Dość często mają na-

tomiast miejsce zakażenia mieszane przy

udziale kilku gatunków chlamydii, jak np.

Chlamydia suis , Chlamydophila abortus

i Chlamydophila pecorum (19). Oprócz

tego, ze względu na powszechnie występu-

jące niskie miana przeciwciał przy zakaże-

niu bezobjawowym, nie jest możliwe wy-

krywanie badaniem serologicznym świń,

nosicieli i siewców chlamydii. Obszerne

dane na temat laboratoryjnej diagnosty-

ki chlamydiozy, w tym u świń, przedsta-

wili Sachse i wsp. (18). Dodatkowe infor-

macje na temat wartości diagnostycznej

OWD zawiera opracowanie Niemczuka

i Arenta (20).

4. Straw B.E., Zimmerman J.J., D’Allaire S., Taylor D.J.: Di-

seases of Swine. 9 th ed. Blackwell Publishing, Ames, Iowa,

USA, 2006.

5. Pejsak Z.: Ochrona zdrowia świń . Pol. Wyd. Rolnicze, Po-

znań,, 2007, Wyd. 1.

6. Pospischil A., Wood R.L.: Intestinal Chlamydia in pigs.

Vet. Pathol . 1987, 24 , 568-570.

7. Willigan D.A., Beamer P.D.: Isolation of transmissible

agent from pericarditis of swine. J. Am. Vet. Med. Assoc .

1955, 126 , 118-122.

8. Harris J.W.: Chlamydial antibodies in pigs in Scotland.

Vet. Rec. 1976, 98 , 505-506.

9. Wilson M.R., Plummer P.A.: A survey of pig sera for the

presence of antibodies to the P.L.V. group of organisms.

J. Comp. Pathol . 1966, 76 , 427-433.

10. Sorodoc G., Surdan C., Sarateanu D.: Cercetari asupra

identiicarii virusului pneumoniei enzootice a porcilor.

Stud. Cerc Inframicrobiol . 1961, 12 (Suppl), 355-365.

11. Stellmacher H., Kielstein P., Horsch F., Martin J.: Zu Be-

deutung der Chlamydien-Infektion des Schweines unter

besonder Berücksichtigung der Pneumonien. Mh. Vet.-

Med. 1983, 38 , 601-606.

12. Szeredi L., Schiller I., Sydler T., Guscetti F., Heinen E.,

Corboz L., Eggenberger E., Jones G.E., Pospischil A.: In-

testinal chlamydia in inishing pigs. Vet. Pathol. 1966, 33 ,

369-374.

13. Zahn I., Szeredi L., Schiller I., Straumann Kunz U., Bu-

ergi E., Guscetti F., Heinen E., Corboz L., Sydler T., Po-

spischil A.: Immunologischer nachweis von Chlamydia

psittaci/pecorum und Chlamydia trachomatis im Ferkel

Darm. J. Vet. Med . Series B 1995, 42 , 266-276.

14. Rogers D.G., Anderson A.A., Hogg A., Nielson D.L., Hu-

eber M.A.: Conjunctivitis and keratoconjunctivitis asso-

ciated with chlamydias in swine. J. Am. Vet. Med. Assoc.

1993, 203 , 1321-1323.

15. Schautteet K., Beeckman D.S.A., Delava P., Vanrompay D.:

Possible pathogenic interplay between Chlamydia suis ,

Chlamydophila abortus and PCV-2 on a pig production

farm. Vet. Rec . 2010, 166 , 329-333.

16. Truszczyński M., Pejsak Z.: Chorobotwórczość cirkowi-

rusów ze szczególnym uwzględnieniem poodsadzenio-

wego, wielonarządowego zespołu wyniszczającego świń.

Medycyna Wet . 2008, 64 , 379-382.

17. Segalés J., Domingo M., Chianini F., Majó O., Domíngu-

ez J., Derwich L., Mateu E.: Immunosuppression in po-

stweaning multisystemic wasting syndrome afected pigs.

Vet. Microbiol . 2004, 98 , 151-158.

18. Sachse K., Vretou E., Livingstone M., Borel N., Pospischil

A., Longbottom D.: Recent developments in the labora-

tory diagnosis of chlamydial infections. Vet. Microbiol .

2009, 135 , 2-21.

19. Schiller I., Koesters R., Weilenmann R., homa R., Kal-

tenboeck B., Heitz P., Pospischil A.: Mixed infections with

porcine Chlamydia trachomatis/pecorum and infections

with ruminant Chlamydia psittaci serowar 1 associated

with abortions in swine. Med. Microbiol. 1997, 58 , 251-

260.

20. Niemczuk K., Arent Z.: Standaryzacja odczynu wiąza-

nia dopełniacza w diagnostyce wybranych chorób bakte-

ryjnych. Monograia. Państwowy Instytut Weterynaryj-

ny, Puławy, 2005, 1-21.

Leczenie i szczepionki

W leczeniu chlamydiozy najbardziej sku-

teczne są tetracykliny podawane w wo-

dzie lub w postaci pasz leczniczych. Chla-

mydie są również wrażliwe na chinolony

i makrolidy. Dostępne są m.in. następują-

ce preparaty tetracykliny rozpuszczalne

w wodzie: Soludox, Doxymed, Doxyhyklan

40%, Mepatar 20%, Mepatar 40%, Hipra-

doxi-S, Ronaxan 20%. Preparatem prze-

znaczonym do stosowania w postaci paszy

leczniczej jest Pulmodox. Lekiem w wybo-

ru w leczeniu zakażeń wywołanych przez

chlamydie jest też tylozyna. Antybiotyki,

w celu maksymalnej (rzadko całkowitej)

eliminacji bakterii z organizmu, podawać

należy co najmniej przez 14–21 dni, po-

nieważ wewnątrzkomórkowe bytowanie

chlamydii ogranicza skuteczność działa-

nia antybiotyków.

Jak dotychczas, szczepionki nie zna-

lazły zastosowania w immunoproilak-

tyce chorób świń z udziałem tych drob-

noustrojów.

Piśmiennictwo

1. Rodolakis A., Mohamad K.Y.: Zoonotic potential of Chla-

mydophila. Vet. Microbiol . 2010, 140 , 382-391.

2. Niemczuk K., Truszczyński M.: Klasyikacja bakterii

z uwzględnieniem reklasyikakcji rodziny Chlamydiace-

ae. Medycyna Wet . 2003, 51 , 27-39.

3. Niemczuk K.: Chlamydiozy/chlamydoilozy jako zoonozy,

ich diagnostyka laboratoryjna ze szczególnym uwzględnie-

niem odczynu wiązania dopełniacza oraz walidacji i sza-

cowania niepewności metod serologicznych. Monograia.

Państwowy Instytut Weterynaryjny – PIB, Puławy, 2005,

1-81.

Prof. dr hab. Marian Truszczyński, Państwowy Instytut

Weterynaryjny – PIB, al. Partyzantów 57, 24-100 Puławy,

e-mail: mtruszcz@piwet.pulawy.pl

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: