4. Przyczyny i przejawy regresu kultury wczesnego średniowiecza w interpretacji Le Goffa
· Między V i X stuleciem powstają nawyki myślenia i odczuwania które zadecydują o istocie przyszłej struktury średniowiecznej umysłowości i wrażliwości, ustalają się stosunki pomiędzy dziedzictwem pogańskim i chrześcijaństwem
· Pytanie o stopień asymilacji starożytnych pojęć, metod i słownictwa jest ciężkie do rozstrzygnięcia i oscyluje między dwoma biegunami- odżegnywanie się od literatury pogańskiej lub namiętny podziw i jawne wzorowanie się na niej
· Elita intelektualna wielokrotnie doznawała potrzeby rzeczywistego powrotu do źródeł starożytnych
· Deformacja myśli pisarzy starożytnych (aby dostosować je do chrześcijaństwa), nieustanny anachronizm, myślenie cytatami wyrwanymi z kontekstu
· Myśl starożytna w średniowieczu – rozdrobniona, zniekształcona, upokorzona przez myśl średniowieczną, wielki średniowieczny zamęt myśli
· Późne Cesarstwo zubożyło, rozebrało na cząstki literaturę, myśl i sztukę grecko – rzymską tak że wczesne średniowiecze mogło je łatwiej zasymilować
· Późne Cesarstwo przekazuje wiekom średnim bardzo elementarne wyposażenie myślowe i intelektualne- słowniki, etymologie ( fałszywe), antologie. Jest to kultura cytatów, fragmentów
· Chrześcijańska część kultury- przede wszystkim Pismo Święte- tekst jest uznany za trudny- trzeba go wyjaśniać na różnych poziomach- mnóstwo komentarzy, gloss za którymi znika oryginał, Biblia przekształca się w zbiór maksym i anegdot
· Regres intelektualny- związany także z tym że pisarze piszą dla nowej publiczności, zniżają się do poziomu odbiorcy aby zostać zrozumianymi
· Niepewność życia, barbarzyństwo obyczajów, dotkliwy niedostatek wszelakich dóbr- zarówno gospodarczych, jak i duchowych
· Czasy wielkich herezji, wielkich wahań doktrynalnych ( np. arianizm, manicheizm- wiara w to że Szatan jest równie rzeczywisty jak Bóg)
· Ważna funkcja klasztorów- stanowią połączenie ucieczki od świata z organizacją życia gospodarczego i duchownego
· Miasta- jeśli zachowały swoją żywotność to ze względu na funkcje gospodarcze ( import towarów luksusowych, Rzym, Marsylia, Arles- wrota na Wschód). Najważniejsze ośrodki miejskie- te w których rezydują nowi królowie, siedziby biskupów i miejsca słynnych pielgrzymek
· Barbarzyńskie dwory przyciągają luksusowe rzemiosło ( budownictwo z kamienia, tkactwo, złotnictwo)
· Regres techniki, środków gospodarczych, smaku ( średniowiecze to epoka sztuk użytkowych) jest widoczny wszędzie, wszystko staje się mniejsze.
· Budowle- najczęściej drewniane, te z kamienia (czerpanego z gruzów budowli antycznych) są niewielkich rozmiarów
· Sztuka ciosania kamienia, pełnej rzeźby, przedstawiania ludzkiej postaci zanika niemal zupełnie-zamiast tego zamiłowanie do świecidełek- dzieła złotnicze (klamry pasów, rękojeści mieczy), mozaiki
· Ośrodkiem cywilizacji klasztor wiejski, izolowany
· Dezorganizacja sieci komunikacyjnej i łączności zepchnęła z powrotem większą część zachodniej Europy w pierwotny świat tradycyjnych kultur wiejskich
· Częste powroty do pogaństwa, Zachód został przywrócony dzikości
· Czterej „założyciele” średniowiecza – ocalili z kultury antycznej to co najistotniejsze:
· 1.Boecjusz – wiedza o Arystotelesie
· 2. Kasjodor – wprowadzenie do literatury i pedagogiki schematów łacińskich retorów, zlecił przepisywanie starych rękopisów ( wzór dla klasztornych scriptoriów)
· 3. Izydor z Sewilli- „najsłynniejszy pedagog wieków średnich”, program 7 sztuk wyzwolonych ( Trivium- gramatyka, dialektyka, retoryka Quadrivium- geometria, arytmetyka, astronomia i muzyka)
· 4. Beda – teoria czterech zmysłów, omówienie wielorakości znaczeń Pisma
1
AgataStr