WSTĘP
Po zmianach w systemie gospodarczym jakie wprowadzono na przełomie lat osiemdziesiątych
i dziewięćdziesiątych XX wieku, transformacja wsi i rolnictwa w Polsce
przysparzała wielu problemów. Impulsem przyspieszającym rozwój obszarów wiejskich,
na który najbardziej liczono, miała być integracja z UE, a zwłaszcza środki finansowe
przewidziane jako wsparcie sektora agrobiznesu i środowisk wiejskich w ramach
wspólnej polityki rolnej. Ewolucja priorytetów rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich
w krajach UE spowodowała większe zainteresowanie promowaniem kierunków przemian
zachowujących równowagę pomiędzy czynnikami ekonomicznymi, społecznymi a
ekologicznymi. Zrównoważony rozwój wsi i rolnictwa stał się, w opinii wielu autorów,
pożądanym sposobem patrzenia na zmiany w dłuższej perspektywie [Piontek 2002,
Runowski 2002; Woś, Zegar 2002]. Osobami, które mają bezpośredni wpływ na
kształtowanie postaw rolników wobec współczesnych problemów rozwoju wsi i rolnictwa,
są doradcy państwowych ośrodków doradztwa rolniczego, które także ewoluują
wraz ze zmieniającymi się oczekiwaniami środowisk rolniczych [Matuszak 2005, Skórnicki
2005]. Sposób spostrzegania przez doradców wpływu UE na przekształcanie obszarów
wiejskich może bezpośrednio oddziaływać na kształtowanie postaw rolników,
dlatego zaprojektowano badania tej właśnie grupy zawodowej.
CEL PRACY, MATERIAŁ I METODY
Celem prezentowanych badań było poznanie opinii kadry doradczej badanych
ośrodków na temat wpływu integracji z UE na rozwój i funkcjonowanie wsi i rolnictwa.
Prezentowane badania przeprowadzono za pomocą techniki ankietowej na początku
listopada 2004 roku wśród kadry doradczej ODR w Minikowie i Zarzeczewie w województwie
kujawsko-pomorskim1. W okresie prowadzenia badań ośrodki funkcjonowały
niezależnie, bowiem Ustawa dotycząca zmian w funkcjonowaniu ODR była jeszcze w
trakcie zatwierdzania w Sejmie. Arkusz pomiarowy składał się z 47 pytań zamkniętych.
Spośród 140 wysłanych ankiet wróciło 112 wypełnionych arkuszy pomiarowych, w tym
70 (62,5%) z ODR Minikowo oraz 42 (37,5%) z ODR Zarzeczewo. W badanej populacji
nieco przeważały kobiety, które stanowiły 54,5% całej populacji. Wśród respondentów
najwięcej było osób z wyższym wykształceniem (77,7%). Najliczniejszą grupą
wiekową byli pracownicy pomiędzy 51 a 55 rokiem życia (27,7%). Drugą pod względem
liczebności była grupa osób w wieku 46–50 lat (16,1%), następnie 26–30 lat
(15,2%). W obydwu ośrodkach w badaniach najliczniej reprezentowani byli pracownicy
ze znacznym stażem pracy od 21–25 lat (29,5%) oraz młodsi od 5–10 lat (20,5%) i do 5
lat pracy (19,6%). W badaniach oprócz analizy opisowej zastosowano test chi-kwadrat
do badania związku pomiędzy analizowanymi odpowiedziami oraz współczynniki korelacji
C-Pearsona i współczynnik zbieżności g dla oceny siły związku.
WYNIKI BADAŃ I DYSKUSJA
Wstąpienie Polski do UE, w opinii badanych doradców, przyniesie duże korzyści
rolnikom, bowiem większość z nich zaznaczyła odpowiedzi „tak” (26,8%) lub „raczej
tak” (42,0%). Tylko nieliczni doradcy uważali, że tak nie będzie (15,2%
oraz 4,5% „nie”). Nie zanotowano natomiast związku pomiędzy wiekiem respondentów
a ich oceną korzyści dla rolników z przynależności do Unii Europejskiej. W celu zbadania
tej zależności sformułowano następujące hipotezy:
H0: Nie ma związku pomiędzy wiekiem doradców a ich opiniami na temat korzyści
dla rolników wynikających z integracji z UE.
H1: Występuje związek pomiędzy wiekiem doradców a ich opiniami na temat korzyści
W wyniku obliczeń otrzymano wartość x2obl na poziomie 13,957, tymczasem x2tab
równe 21,026 odczytano dla poziomu istotności α=0,05 i przy liczbie stopni swobody
ss=12. Ponieważ x2obl jest mniejsze od x2tab to hipoteza H0 jest prawdziwa, zatem nie
ma związku pomiędzy wiekiem doradców a ich opinią na temat korzyści dla rolników
wynikających z integracją z UE.
Większość pytanych doradców uważała też, że przynależność Polski do Unii Europejskiej
poprawi w ogóle sytuację polskiego rolnictwa (46,4% – „raczej tak” oraz
28,6% – „tak”), a tylko 16,1% sądziło, że przyłączenie się do UE nie zmieni sytuacji
rolnictwa w kraju (11,6 – „raczej nie” i 4,5% – „nie”). Z badań wynika, że istnieje
związek między opiniami doradców na temat korzyści dla samych rolników a poprawą
sytuacją całego rolnictwa (tab. 1). Przeprowadzając test chi-kwadrat sformułowano
następujące hipotezy:
H0 : Brak jest związku pomiędzy opiniami dotyczącymi korzyści dla rolników a poglądami
na temat ogólnej poprawy sytuacji w rolnictwie.
H1 : Istnieje związek pomiędzy opiniami dotyczącymi korzyści dla rolników a poglądami
W tym przypadku z obliczeń wynika, że otrzymano x2obl równe 232,097, natomiast z
tablic rozkładu x2 dla ss=16 i dla poziomu istotności α=0,01 odczytano x2tab o wartości
32,000. Ponieważx2obl jest większe do x2tab to mamy podstawy do odrzucenia hipotezy
H0. Istnieje zatem silny związek pomiędzy opiniami na temat poprawy sytuacji rolników
a polepszeniem stanu całej gospodarki, na co wskazuje znaczna wartość współczynnika
C-Pearsona.
Table 1
Zależność pomiędzy opiniami dotyczącymi korzyści dla rolników a poglądami na temat ogólnej
poprawy sytuacji rolnictwa
...
kya161