1. POJĘCIE KOSZTU MARGINALNEGO , KSIĘGOWEGO, EKONOMICZNEGO.
Korzyść marginalna jest to przyrost funkcji celu, spowodowany dodatkowym nakładem środków(przy istniejących ograniczeniach korzyść margionalna można osiagnac przez zwiekszenie nakladow srodkow na jedno dobro i odpowiednie zmniejszenie nakladu srodkow na drugie dobro). Natomiast koszt marginalny jest to wzrost kosztow calkowitych wywolanych wzrostem produkcji o jednostke.
Koszty przedsiebiorstwa to wszystkie wydatki pieniezne poniesione przez przedsiebiorstwo w danym okresie w celu uzyskania przychodow ze sprzeadzy. Nazywa się je ksiegowymi kosztami prywatnymi. Sa one ujmowane w ewidencji przedsiebiorstw zgodnie z ustaleniami rachunkowosci. Koszty księgowe nie obejmuja na ogol kosztu wynagrodzenia czasu pracy wlasciciela przedsiebiorstwa oraz kosztu alternatywnego kapitalu finansowego zaangazowanego w przedsiebiorstwie.
Koszty ekonomiczne – sa wieksze od kosztow prywatncj o koszty implcate. Laczne (calkowite) koszty ekonomiczne stanowia wiec sume kosztow ksiegowych, kosztow alternatywnych kapitalu i kosztow pracy wlasciciela. Pojecie to nie jest tozsame ze spolecznym kosztem wytwarzania danego towaru. Spoleczny koszt zawiera w swoim skladzie oprocz kosztu prywatnego koszt zewnetrzny. Można je zdefiniować jako płatności , które muszą zostać , dokonane, aby zapewnić podaz czynnikow produkcji niezbednych dla danej dzialalnosci.
2. PODAJ FUNKCJE PODAŻY, WZÓR I OBJAŚNIENIA.
Funkcja podazy (supply function) podobnie jak funkcja popytu jest funkcja wieloczynnikowa gdyz producenci podobnie jak nabywcy podejmuja decyzje rynkowe nie tylko pod wplywem ceny danego dobra, lecz biorac pod uwage także i inne czynniki niecenowe. Funkcja ta wyglada nastepujaco: QSA=S(PA, P1....Pn, Te, X)
Qsa – ilosc dobra A oferowana na sprzedaz
S – podaz
Pa – cena dobra A
P1.....P n – ceny czynnikow produkcji
Te – poziom techniczny produkcji
X – pozostale czynniki
Funkcja ta wyraża zależnosc ilosci danego dobra, oferowanej na sprzeadz na danym rynku i w danym czasie , od ceny danego dobra i od innych czynnikow , które nazywa się czynnikami niecenowymi. W warunkach funkcjonowania rynku konkurencji doskonalej producenci daza do wytworzenia dobra po mozliwie niskich kosztach stosujac technologie oszczedzajace czynniki produkcji.
3. PODAJ FUNKCJE POPYTU, WZÓR, I OBAJSNIENIA.
Funkcja popytu (demand function) jest w rzeczywistosci funkcja wielu zmienncyh czyli wioloczynnikowa funkcja popytu. Wyraza ona zaleznosc ilosci danego dobra (która moglaby zostac nabyta przrez nabywcow na danym rynku i w danym czasie) od ceny danego dobra i od czynnikow niecenowych nabywcy daza do maksymalizacji korzysci z konsumpcji przy ograniczonych dochodach. Funkcja popytu jako funkcja wielu zmiennych ma postac: Q(da)=D*(Pa, Pb,...,Pz, I, T, Y)
Q – ilosc nabywanego dobra A
D – popyt
Pa – cena danego dobra
Pb - Pz – ceny innych dobr konsumpcyjnych
I – dochod konusmentow
T – gusty konsumentow
Y – pozostale czynniki
4. PODAJ NA SCHEMATACH I OBJASNIJ DEZYZJE PRODUCENTA W WARUNKACH:
Konkurencja doskonała – krótki okres czasu: ( str. 126 - schemat)
Przedsiebiorstwo najpierw znajduje optymalna wielkosc produkcji zapewniajaca zysk (lub minimalna strate). Znajduje się ona w punkcie zrownania marginalnego kosztu MC z marginalnym utargiem MR, czyli w punkcie MC=MR. Nastepnie sprawdza czy cena po ktorej sprzedaje swój produkt pokrywa koszt przecietny. Przedsiebiorstwo dziaaljace w warunkach konkurencji doskona;ej napotyka pozioma krzywa popytu, oznacza to ze nie spowowduje ono spadku ceny gdy sprzeda wiecej jednostek produktu. Wobec tego przychod krancowy ze sprzedazy dodatkowej jednostki produktu jest rowny uzyskanej cenie czyli MR=P. Z powyzszego wynika, ze warunek krancowy, wyznaczajacy optymalna wielkosc produkcji, można zapisac: krotkookresowy koszt krancowy SMC = utarg krancowy MR = cena P. Przedsiebiorstwo zostanie zamknniete tylko wtedy , kiedy cena po ktorej może sprzedac wyroby nie pokrywa nawet krotko okresowych kosztow zmiennych ich wytworzenia.
Pełny monopol: str. 140 -schemat
W dlugim okresi czasu monopolista osiaga zyski nadzwyczajne nazywane zyskami monopolowymi. Podczas gdy firma wolmokonkurencyjna jest biorca cen, monpolista jest tworca cen. Monopolista decydujac się na wytwarzanie proodukcji rownej Q może pozadac za swoje wyroby najwyzsza możliwa do zaakceptowania przez rynek cene np. rowna P1 wiedzac ze przy tej cenie klienci nabeda wielkosc produkcji rowna Q1. Q1 zalezy od przebiegu krzywej popytu DD. Zysk na jednostce wyrobu stanowi roznica miedzy cena a kosztami przecietnymi tzn. P1-AC. Nadwyzka ceny nad kosztem krancowym jets miara sily monpolistycznej przedsiebiorstwa.
Konkurencja monopolistyczna: str. 148
Konkurencja monpolistyczna jest forma konkurencji miedoskonalej miedzy wieloma uczestnikami, dazacymi do uzyskania monopolu w swoim segmencie rynku. Wystepuje ona po stronie podazy lub po stronie popytu. Cechy charakterystyczne :
- na rynku wystepuje wielu lub bardzo wielu uczestnikow (każdy dostarcza niewielka czesc ogolnej podazy bądź w malym stopniu partycypuje w ogolnym popycie)
- kazde przedsiebiorstwo ma tutaj do czynienia z opadajaca krzywa popytu (przedsieb. do pewnego momentu może wplywac na wielkosc swego udzialu w rynku, zmieniajac stosunek wlasnych cen do cen konkurentow)
- galezie w których panuje konkurencja monopolistyczna charakteryzuja się zroznicowaniem produktow oraz posiadaj ograniczone mozliwosci osiagania korzysci skali co sprawia ze istnieje wielu producentow mogacych w zasadzie nie uwzgledniac w swoich decyzjach zaleznosci od poszczegolnych rywali
- nabywcy i dostawcy nie mogą roznicowac cen aby nie stworzyc mozliwosci do aktywnej konkurencji cenowej. Dlatego tez konkurencja monopolist. jest konkurencja niecenowa. Roznicowanie cen, inaczej dyferencjacja produktu polega na nadawaniu produktowi danej firmy specyficznych właściwości odrozniajacych go od produktow innych firm w danej branzy. Na rynku zmnajduja się bliskie substytuty towarow dostarczanych na rynke przez wielu producentow. Rpoducenci dazac do dyferencjacji swego produktu, dostarczaja informacji o jego wlasciwosciach aby zdobyc dla siebie pewien segment rynku. Nie posaidaja jednak pelnego monopolu.. Wejscie jest uzaleznione od mozliwosci poniesienia kosztow wejscia, zroznicowania produktu oraz dostarczenia o nim informacji nabywcom.
- Producentow jest wielu i istnieja bliskie substytuty ich produktow i zadnemu z nich nie oplaca się róznicowac cen . Popyt na ich produkty jest wysoce elastyczny. W krotkim okresie firma wyzancza ilosc produkcji i cene stosujac warunek MC=MR . Przedsiebiorstwa dzialajace w warunkach konkurencji monopolistycznej maja swobode wejscia i wyjscia z galezi.
- W dlugim okresie firmy osiagaja rownowage przy zerowym zysku
- Firmy produkuja mniej i sprzedaja po wyzszej cenie wporownaniu z konkurencja doskonala
- Rownowaga okresowa przedsiebiorstwa ustala się w punkcie stycznosci z krzywa AC przyw wielkosci produkcji dla ktorej MC=MR
5. WYMIEŃ RODZAJE KONKURENCJI MIĘDZY OLIGOPOLAMI.
Konkurencja oligopolistyczna może wsytepowac w formie:
· Konkurencji cenowej
· Konkurencji niecenowej: reklama, konkurencja za pomocą jakosci
W oligopolu mogą być prowadzone dwie strategie cenowe:
· Strategia niedopuszczania na rynek nowych firm
· Strategia wyeliminowania z branzy mniejszych producentow
Działanie firm w warunkach jzu istniejacej w branzy konkurencji powoduje ze w
Oligopolu powstaja niezamierzone bariery wejscia. Są one skutkiem konkurencji polegajacej na przewadze niskich kosztow i na korzysciach skali lub na przewadze niskich kosztow i na korzysciach skali lub na przewadze niskich kosztow, korzysciach skali i na roznicowaniu produktu.
Firmy dzialajace w oligopolu tworza zamierzone bariery wejscia w celu przeciwdzialania wejsciu do branzy nowych firm. Polega to na takim obnizaniu kosztow, rozbudowaniu zdolnosci produkcyjnych lub roznicowaniu produktu, aby wejscie do branzy było bardzo trudne i wymagalo wysokich nakladow.
6. WSKAŻ PRÓG RENTOWNOŚCI PRODUCENTA FUNKCJONUJĄCEGO W WARUNKACH KONKURENCJI DOSKONALEJ {linia prosta MR=SMC}(NA SCHEMACIE).
7. WYBOR WIELKOSCI ZATRUDNIENIA W PRZEDSIEBIORSTWIE W WARUNKACH KONKURENCJI DOSKONAŁEJ. Str. 173
Przy dowolnym zatrudnieniu dziala prawo malejacej produkcyjnosci krancowej .Wobec tego wartosc krancowego produktu pracy MVPL spada. W warunkach wolnej konkurencji na rynku pracy przesdiebiorstwo moze zatrudnic sile robocza za stala stawke placy rowna W0 . Do punktu L wzrost zatrudnienia przynosi przyrost zysku ( bo wartosc krancowego produktu przekracza stawke placy , czyli koszt krancowy dodatkowo zatrudnionego pracownika) Na prawo od punktu L oplaca się zmniejszac zatrudnienie . Wyznacza wiec poziom zatrudnienia zapewniajacy przedsiebiorstwu maksymalny zysk.
8. POJĘCIE KATEGORII EKONOMICZNEJ, KOSZTU KRAŃCOWEGO, UTARGU KRANCOWEGO.
Utarg krancowy – jest to przyrost utargu calkowitego przedsiebiorstwa w wyniku przyrostu sprzeadzy o jednostke. Ksztalt krzywej uteragu krancowego zalezy wylacznie od ksztaltu krzywej poytu na produkty przedsiebiorstwa.
Koszt krancowy – jest to wzrost kosztow calkowutych wywolanych wzrostem produkcji (i sprzedazy) o jednostke.
Kategoria ekonomiczna – to zespół pojec definiujacych tresc ( to co wspolnie, a zarazem istotne) badanych zjawisk ekonomicznych, zaliczonych do danej zbiorowosci.
9. PODAJ SKŁADNIKI KOSZTU EKONOMICZNEGO.
Koszty ekonomiczne – sa wieksze od kosztow prywatnych o koszty implicate. Laczne (calkowite) koszty ekonomiczne stanowia wiec sume kosztow ksiegowych, kosztow alternatywnych kapitalu i kosztow pracy wlasciciela. Pojecie to nie jest tozsame ze spolecznym kosztem wytwarzania danego towaru. Spoleczny koszt zawiera w swoim skladzie oprocz kosztu prywatnego koszt zewnetrzny.
10. WSKAŻ PRÓG RENTOWOŚCI PRODUCENTA FUNKCJONUJĄCEGO W DŁUGIM OKRESI CZASU W WARUNKACH KONKURENCJI DOSKONAŁEJ (NA SCHEMACIE – WYKRES). Str. 140
11. PODAJ NA SCHEMACIE RÓWNOWAGĘ DŁUGOOKRESOWĄ MONOPOLU.
12. CO TO JEST MVPK ??
MVPK – wartość krańcowego produktu kapitału, jest to przyrost wartości produkcji spowodowany zastosowaniem dodatkowej jednostki usług kapitalu.
MVPL – wartosc krancowego produktu pracy, to dodatkowy utarg uzyskany w wyniku sprzedazy produktu wytworzonego przez dodatkowego pracownika str. 173
13. ZAŁAMANA KRZYWA POPYTU W OLIGOPOLU. Str. 150
Oligopolisat zaklada ze konkurenci dostosuja się do obnizki cen, lecz nie do ich podwyzki. Jego krzywa popytu jest zalamana w punkcie A. Podwyzka ceny spowoduje duza strate udzialu w rynku. Obnizak ceny zwieksza sprzedawana ilosc , ale wylacznie dzieki wzrostowi sprzedazy calej galezi . Utarg krancowy jest nieciagly w punkcie Q0. Oligopolista wytwarza Q0 czyli wielkosc produkcji przy ktorej krzywa kosztu marginalnego MC przecina krzywa utargu marginalnego MR. Ponieważ krzywa MR przy produkcji Q ma nieciagly pionowy fragmnet , optymalnym roziwazaniem pozostanie produkcja Q0 i cena P0 . Potraktowanie P0 jako ceny monopolowej bedacej wynikiem zmowy , pozwala uwydatnic roznice w skutkach zmiany kosztow pojedynczego przesdiebiorstwa oraz zmiany kosztow wszystkich przedsiebiorstw. W tym ostatnim przypadku krzywa kosztow krancowcyh galezu przesunie się w gore i spowoduje wzrost ceny monopolowej , bedacej wynikiem zmowy. Zalamana krzywa popytu na produkty wszystkich przedsiebiorstw przesunie się także w gore bo cena monopolowa wzrosla.
14. CO RÓŻNI PEŁNY MONOPOL OD PRZEDSIĘBIORSTWA DZIAŁAJĄCEGO W WARUNKACH KONKURENCJI DOSKONAŁEJ ?
1) na rynku danego dobra znajduje się tylko jeden nabywca lub tylko jeden sprzedawca czyli przedsiebiorstwo i galaz pokrywaja się. W przypadku wystepownaia tylko jednego nabywcy mamy do czynienia z monpoloem popytu (tzw. Monpson), a w przypadku drugim mowi się o monopolu sprzedazy. Jezlei po obu stronach rynku znajduje się tylko po jednym uczestniku to monopol jest okreslony jako bilateralny.
2) Monopolista nie ma zadnych preferencji komu sprzedac produkt (gdyz jest wielu nabywcow jego produkcji), a monopolista nie ma zadnych preferencji od kogo kupic dany towar. Mowi sie wtedy ze jest to monopol niedyskryminujacy.
3) Nabywcy i sprzedawcy dysponuja pelna informacja o rynku (o cenach wielkosci popytu i podazy) a wiec rynek jest w pelni przejrzysty.
4) W warunkach czystego monopolu nie istnieje konkurencja gdzy produkt firmy nie ma subtytutow. Wówczas krzywa popytu na dany produkt jest krzywa popytu firmy monopolistycznej. W konkurencji doskonalej producent jest cenobiorca, a warunkach monopolu producent jest cena tworca.
5) Istnieja bariery uniemozliwiajace wejscie innym podmiotom na rynek
6) Na rynku wystepuje tylko jeden produkt o danych wartosciach uzytkowych
7) Podmiot wytworczy ma realny wplyw na wyskosc cny wytwarzanego produktu
15. ZDEFINIUJ POJĘCIE PRAWA MALEJĄCEGO MARGINALNEGO PRODUKTU
Prawem malejacego produktu marginalnego nazywamy zmniejszenie się produktu marginalnego w wyniku powiekszania nakladu jednego czynnika produkcji przy stalej ilosci innych czynnikow i niezmiennej technice produkcji. Wynika ono z tego ze jeżeli powiekszamy naklad jednego czynnika produkcji a naklady pozostalych czynnikow sa stale to stosunek nakladu czynnikow stalych do nakladu czynnika powiekszanego stele się zmniejsza. Zmiana produktu marginalnego pod wplywem dodatkowego nakladu zmiennego czynnika produkcji ma dwie fazy : faze wzrostu oraz faze spadku produktu marginalnego.
16. PŁACA NOMINALNA I PŁACA REALNA.
Płaca nominalna jest pieniężnym wynagrodzeniem za jednostkę czasu pracy.
Placa realna stanowi koszyk dóbr, które pracownik może nabyć za dana płace nominalną przy danych cenach dóbr konsumpcyjnych.
17. PODAJ CECHY KONKURENCJI DOSKONALEJ.
Konkurencja doskonała:
- liczba sprzedawcow i nabywcow zawierajacyhc miedzy soba transakcje jest tak duza oraz sila ekonomiczna kazdego z nich w porownaniu z rozmiarami danego rynku tak znikoma, ze żaden z nich nie ma wplywu na cene. Uczestnicy rynku traktuja wiec ceny jako zmienne niezalezne.
- Produkt bedacy przedmiotem transakcji na danym rynku jest jednorodny . Oznacza to , ze każdy producent wytwarza i dostarcza na rynek identyczny wyrob. Nabywcy jest wiec obojetne , od którego producenta nabedzie dany towar. Uzasadnia to rozpatrywanie galezi jako calosci (galaz jest to zbior przedsiebiorstw wytwarzajacych ten sam produkt)
- Istnieje swoboda wejscia i wyjscia z rynku co oznacza, ze niema zadnych ogranczen aby produkcje danego towaru podejmowali dowolni przedsiebiorcy i sprzedawali go na danym rynku, istniejace przedsiebiorstwa nie ulegaja pokusie zmowy
- Wystepuje bierna rola rzadu tzn. nie zakloca on samoczynnych procesow rynkowych
- Istnieje doskonala podzielnosc produktu, który może być dostarczany na rynek i kupowany dowolnie w malych ilosciach
- Wystepuje doskonala podzielnosc i doskonala mobilnosc czynnikow produkcji tzn. mogą być nabywane i stosowane w dowolnie malych ilosciach oraz mogą być nabywane i stosowane w dowolnie malych ilosciach oraz mogą być bez zadnych ograniczen i bez kosztow przenoszone z jednej branzy gopodarki do innej
- Rynek jest doskonale przejrzysty tzn. wszyscy uczestnicy maja swobodny dostep do wszelkich informacji dotyczacych sytuacji rynkowej informacje te sa darmowe.
18. CECHY OLIGOPOLU.
Oligopol:
- na rynku wystepuje kilku uczestnikow po stronie sprzedazy lub po stronie popytu
- firmy oligopolistyczne dostarczaja na rynek ten sam produkt, nie majac preferencji co do nabywcow , lub dostarczaja produkty zroznicowane
- rynek jest doskonale przejrzysty
- w oligopolu oligopolisci konkuruja miedzy soba obserwujac się wzajemnie
- wystepowanie barier utrudniajacych innym firmom wchodzenie na rynek
19. WPŁYW ZWIĄZKÓW ZAWODOWYCH NA KSZTAŁTOWANIE SIĘ ZATRUDNIENIA. Str. 187
Przy braku zwiazku zawodowego krzywa podazy pracy w galezi bylaby pozioma przy placy W0. Przy krzywej popytu galezi na prace DD rownowaga uksztaltuje się w punkcie E0. Ograniczajac podaz pracy w galezi do N1 zwiazek może podniesc place do poziomu W1. ten wzrost plac dokona się kosztem spadku zatrudnienia . Podaz pracy ogranicza się z N0 do N1.
Zwiazki zawodowe zapewniaja swoim pracownikom tym wieksza korzysc palcowa im mniej elastyczny jest popyt na prace i im silniej pragna lub mogą ograniczyc jej podaz.
20. ELASTYCZNOŚĆ CENOWA, MIESZANA, DOCHODWA POPYTU.
Elastycznosc cenowa popytu - jest miara relatywnej zmiany nabywanej ilosci danego dobra, względem relatywnej zmiany ceny tego dobra ceteris paribus (jeżeli cena danego dobra rosnie, to ilosc nabywana maleje i odwrotnie)
Elastycznosc mieszana popytu – wyraza relatywna zmiane nabywanej ilosci danego dobra pod wplywem zmiany ceny innego dobra, ceteris paribus. Dodatnia elastycznosc mieszana oznacza na ogol ze rozpatrywane dobra sa substytutami, a ujemna , ze dane dobra sa wzakemnie komplementarne.
Elastycznosc dochodwa popytu – jest wykorzystywana do mierzenia relatywnej zmiany nabywanej ilosci danego dobra względem relatywnej zmiany dochodow nabywco ceteri paribus. Dobra nizszego rzedu maja ujemna elastycznosc dochodowa popytu. Dobra wyzszego rzedumaja elastycznosc dochodowa wieksza od 1. Dobra normalne maja dodatnia elastycznosc dochodowa. Dobar pierwszej potrzeby maja elastycznosc dochodowa mniejsza od 1.
21. CO TO ZNACZY, ŻE KRZYWA POPYTU MA NACHYLENIE UJEMNE, A KRZYWA PODAŻY – NACHYLENIE DODATNIE ?
Popyt – jest to zaleznosc miedzy wysokoscia ceny a wielkoscia zakupow jakie dokonywane sa przez kosumentow. Jest to linia malejaca, co oznacza, ze wiekszej cenie odpowiada nizsza wielkosc popytu.
Podaz – jest to zaleznosc pomiedzy cene towaru na rynku, a iloscia towaru jaka producenci oferuja przy danej cenie. Jest to linia rosnaca co oznacza ze wzrost ceny powoduje wzrost produkcji.
22. W JAKICH WARUNKACH WYSTĘPUJE RÓWNOŚĆ MC=MR=P, A W JAKICH MC=MR<P str. 124-125
Równość kosztu marginalnego MC, marginalnego utargu MR i ceny P wystepuje w warunkach konkurencji doskonalej. Natomiast gdy równosc kosztu marginalnego MC i marginalnego utargu MR jest mniejsza od ceny to są warunki monopolu.
23. CO TO JEST LINIA OGRANICZONEGO BUDŻETU ?
Linia ograniczonego budżetu stanowi zbiór punktów reprezentujacych wszystkie kombinacje dwoch dobr , jakie konsument może nabyc przy danym dochodzie i cenach tych dobr . Punkty lezace na linii budzetowej wyczerpuja w calosci budzet konsumenta . Punkty lezace powyzej linii budzetowej sa nieosiagalne . Punkty lezace ppnizej linii budzetowej daja mozliwosc zwiekszenia konsumpcji przynajmniej jednego dobra.
Cechy linii ograniczenia budżetowego:
- przedstawia mozliwosci konsumenta dysponujacego pewnym dochodem przy ustalonych cenach rynkowych dobr
- ulega przesunieciu gdy nastepuje zmiana dochodow . Wzrost dochodu powoduje ronolegle przesuniecie linii w prawo , zmniejszenie zas przesuniecei w lewo
- ma nachylenie ujemne bowiem jeśli konsument chce nabyc wieksza ilosc jednego towaru musi zrezygnowac z pewnej ilosci drugiego
- kat nachylenia jest okreslony przez stosunek ceny towaru A do ceny towaru B . Jeśli cena dobra zmienia się, to linia ograniczenia budzetowego zmienia swe polozenie
24. CO TO JEST CENA ZAMKNIĘCIA ?
Cena zamkniecia okresla wielkosc produkcji , przy ktorej uzyskiwany przychod pokrywa jedynie wielkosc ponoszonych kosztow zmiennych. Jest to także cena ponizej ktorej wstrzymanie produkcji jest dal przedsiebiorstwa korzystne , ponieważ uzyskany dzieki produkcji przychod nie pokrylby nawet kosztow zmiennych . W takim przypadku bardziej oplacalne będzie poniesienie jedynie kosztow stalych.
25. ...
viziowy