2010_04___70_rocznica_zbrodni_katynskiej.pdf

● W dniu 8 kwietnia 2010 r. Narodowy Bank Polski

wprowadza do obiegu monety upamiętniające

70. rocznicę zbrodni katyńskiej, o nominałach:

Narodowy Bank Polski

ma wyłączne prawo emitowania znaków

pieniężnych w Polsce.

2 zł wykonaną stemplem zwykłym ze stopu

Nordic Gold

Oprócz monet i banknotów powszechnego obiegu

NBP emituje także monety i banknoty kolekcjonerskie.

Emisja wartości kolekcjonerskich

stanowi okazję zarówno do upamiętniania

ważnych historycznych rocznic i postaci, jak i do rozwijania

zainteresowań polską kulturą, nauką i tradycją.

m o n e t y

10 zł wykonaną stemplem zwykłym w srebrze

(oksydowana).

Od 1996 roku NBP emituje także

dwuzłotowe monety okolicznościowe

powszechnego obiegu ze stopu Nordic Gold.

Wszystkie monety i banknoty emitowane przez NBP

są prawnym środkiem płatniczym w Polsce.

MONETY EMISJI 2010 MONETY EMISJI 2010

Informacje o planie emisji

znajdują się na stronie:

www.nbp.pl/monety

Sprzedaż monet kolekcjonerskich emitowanych przez

NBP jest prowadzona wyłącznie w formie aukcji

internetowych w serwisie Kolekcjoner pod adresem:

www.kolekcjoner.nbp.pl

Monety zostały wyprodukowane

w Mennicy Polskiej S.A. w Warszawie.

70. rocznica

zbrodni katyńskiej

Skład i druk: Drukarnia NBP

70. rocznica zbrodni katyńskiej

● W wyniku agresji Związku Sowieckiego na Polskę 17 IX 1939 r.

do niewoli sowieckiej traiło około 250 tysięcy żołnierzy Wojska

Polskiego. Część jeńców uznano za szczególnie niebezpiecznych

i umieszczono w specjalnych obozach NKWD. Oicerów zawodowych

i rezerwy skierowano do Kozielska koło Smoleńska i Starobielska

niedaleko Charkowa, natomiast policjantów, strażników więziennych,

żandarmów oraz funkcjonariuszy wywiadu i kontrwywiadu osadzono

w Ostaszkowie koło Kalinina. Warunki w obozach były trudne: jeńcy

byli stłoczeni w ciasnych budynkach, źle żywieni, ponadto panował

nastrój przygnębienia z powodu poniesionej klęski.

● Wstrząs wywołany katastrofą państwa szybko jednak minął. Jeńcy

skonsolidowali się wewnętrznie, wzmogły się nastroje patriotyczne,

powróciła wiara w zwycięstwo Polski.

● W tym samym czasie funkcjonariusze NKWD prowadzili wśród

osadzonych akcję propagandową. Starali się zohydzić im państwo

polskie i przekonać ich, że nieodwołalnie znikło ono z mapy

Europy. Próbowali pozyskać jeńców do ideologii komunistycznej,

przedstawiając Związek Sowiecki jako kraj dobrobytu i społecznej

sprawiedliwości. Oicerowie i policjanci, wyjąwszy garstkę

odszczepieńców, okazali się całkowicie odporni na tę próbę

reedukacji.

● W końcu 1939 r. policjantów z Ostaszkowa, jako winnych

działalności antykomunistycznej z racji pełnionej jeszcze przed

wojną służby, postanowiono skazać i wysłać do obozów pracy

przymusowej na Kamczatce. Zamierzano poprzestać na oczyszczeniu

składu obozów oicerskich z „elementu kontrrewolucyjnego”, czyli na

przykład pracowników wywiadu czy członków partii politycznych

uznanych za antysowieckie.

● Do końca lutego 1940 r. zapadło pierwszych 600 wyroków na

jeńców Ostaszkowa. Wtedy jednak procedura skazywania została

nagle wstrzymana przez samego szefa NKWD - Ławrentija Berię, który

postanowił przedstawić członkom Biura Politycznego KC WKP(b)

radykalnie inny sposób potraktowania wszystkich jeńców obozów

specjalnych. Plan zakładał rozstrzelanie ich w trybie pozasądowym

– na podstawie decyzji wydawanych przez specjalnie powołaną trójkę

wysokich funkcjonariuszy NKWD.

● Skąd ta nagła zmiana i sięgnięcie po metody z czasów wielkiej

czystki, kiedy tysiące ludzi rozstrzeliwano na podstawie postanowień

podobnych „trójek” ? Tego, niestety, nie wiemy. W swej propozycji Beria

pisał, że jeńcy są zatwardziałymi, nierokującymi poprawy wrogami

władzy sowieckiej, którzy tylko czekają na zwolnienie z obozów, by

wystąpić przeciwko niej.

● Trudno uznać za możliwe, aby dopiero w końcu lutego szef

NKWD doszedł do takich wniosków. Jeńców zresztą można było

unieszkodliwić, wysyłając ich na Kamczatkę. Dość przekonująca

wydaje się hipoteza, że obawiano się ich buntu, który mógł wybuchnąć

w związku z planowaną właśnie wtedy pomocą wojsk polskich

i alianckich dla walczącej z Sowietami Finlandii. Takie założenie

wyjaśniałoby, dlaczego szef NKWD – zaniepokojony przebiegiem

wojny z Finami – przedstawił swoją propozycję tak nagle i w tym

właśnie momencie.

● 5 marca 1940 r. Biuro Polityczne przyjęło propozycję wymordowania

jeńców osadzonych w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie, a także

rozstrzelania 11 tysięcy obywateli polskich, przetrzymywanych

w więzieniach NKWD na okupowanych przez Związek Sowiecki

Kresach Wschodnich.

● Akcja eksterminacyjna rozpoczęła się 3 kwietnia 1940 r., kiedy to

obóz w Kozielsku opuścił transport kolejowy wiozący pierwszą partię

jeńców do stacji Gniezdowo niedaleko Smoleńska. W pobliskim lesie

katyńskim groby były już wykopane; czekali też kaci – funkcjonariusze

NKWD uzbrojeni w pistolety. Śmierć zadawano strzałami w tył głowy,

zwłoki zabitych układano warstwami. W ten sposób zamordowano

w Katyniu 4410 jeńców Kozielska. W gmachu NKWD w Charkowie

rozstrzelano 3739 jeńców Starobielska, a 6314 policjantów z Ostaszkowa

wymordowano w budynku NKWD w Kalininie. Natomiast w więzieniach

w Kijowie, Charkowie, Chersoniu i Mińsku rozstrzelano 7305 więźniów,

a nie 11 tysięcy, jak wynikało z marcowej decyzji Politbiura.

● Oiarą zbrodni katyńskiej padło blisko 22 tysiące osób. Zamordowani

byli kwiatem polskiej inteligencji – ludźmi nie tylko znakomicie

wykształconymi, ale także wykazującymi się postawą patriotyczną.

dr Sławomir Kalbarczyk

MONETY EMISJI 2010 MONETY EMISJI 2010 MONETY EMISJI 2010 MONETY EMISJI 2010 MONETY EMISJI 2010 MONETY EMISJI 2010 MONETY EMISJI 2010

N O M I N A Ł 1 0 Z Ł

n o m i n a ł 2 z ł

metal Ag 925/1000 (oksydowane) ■ stempel zwykły ■ średnica 32,0 mm

masa 14,14 g ■ wielkość emisji (nakład) 80.000 szt.

AwErS: U góry wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej

Polskiej. Po bokach łap orła napis: 10-ZŁ. Poniżej, na tle konturu polskiego

orła wojskowego, napisy: KATYŃ/KALININ/CHARKÓW/MIŃSK/CHERSOŃ/

KIJÓW. Z lewej strony półkolem napis: RZECZPOSPOLITA, z prawej strony

półkolem napis: POLSKA 2010. Pod lewą łapą orła znak mennicy: M/W.

rEwErS: U dołu stylizowane wizerunki pni drzew, których górne partie

przedstawiają wizerunki krzyży. Nad nimi napis: 70. U góry półkolem napis:

ROCZNICA ZBRODNI KATYŃSKIEJ.

Projektant monety: UrSzUla WalerzaK

metal stop CuAl5Zn5Sn1 ■ stempel zwykły ■ średnica 27,0 mm

masa 8,15 g ■ wielkość emisji (nakład) 1.000.000 szt.

AwErS: Wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej,

po bokach orła oznaczenie roku emisji: 20-10, pod orłem napis: ZŁ 2 ZŁ,

w otoku napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA, poprzedzony oraz

zakończony sześcioma perełkami. Pod lewą łapą orła znak mennicy: M/W.

rEwErS: Centralnie napis: KATYŃ. Poniżej stylizowany wizerunek

wojskowej czapki polowej z polskim orłem wojskowym. U góry półkolem

napis: 70. ROCZNICA ZBRODNI/KATYŃSKIEJ.

Na boKU: ośmiokrotnie powtórzony napis: NBP, co drugi odwrócony

o 180 stopni, rozdzielony gwiazdkami.

Projektant awersu: eWa Tyc-KarpińSKa

Projektant rewersu: UrSzUla WalerzaK

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: