Praca:
- fizyczna
- umysłowa
Obie są cenione i szanowane. Kiedyś praca fizyczna nie była ceniona. Dopiero chrześcijaństwo to zmieniło. Nie ważny jest rodzaj pracy, a jednostka.
Praca w historii:
1. Wspólnota - wpólne środki produkcji, praca jako czynność ludzka usługowa i wytwórcza. Do zadań człowieka należało przekształcanie rzeczywistości.
2. Wspólnota niewolnicza - wynik rozpadu wspólnoty pierwotnej. Istnieje klasa posiadaczy. Niewolnik środkiem produkcji, najniższy szczebel ludzi (wg. Posiadaczy). Wg. Niewolników praca to trud.
3. Cesarstwo Rzymskie - Różnicowanie pracy, fizycznie nadal. Ddyskwalifikowana. Najwyżej prace rolnicze, najniżej służba. Prace rolnicze, bo trzeba planować, myśleć. Praca przyczyną rywalizacji.
4. Feudalizm - praca to nie tylko przymus. Praca najemna, otrzymuje się wynagrodzenie. Rozwija i siłę i umysł. Człowiek ma motywację do pracy.
5. Odrodzenie - otwarcie na człowieka. Praca nadal. Nie szanowana. Duże zróżnicowanie społeczne. Bogacze, prowadzący własną działalność i rzemieślnicy. Rzemieślnicy są poważani, mają uznanie, wykonują pracę na rzecz wyższej klasy, więc są potrzebni.
M. Luter - praca pełni funkcje ekspiacyjną, człowiek oczyszcza sięz grzechu poprzez pracę. Termin powołania do zawodu, człowiek jest do czegoś uzdolniony przez Boga. Czynnik transcendentny. Można zdobyć kwalifikacje, ważna jest empatia.
Powołanie jest to zawodów społecznie użytecznych. Muszą mieć kwalifikacje, ale i predyspozycje (nadane przez Boga).
Kalwin - praca odciąga od grzechu. Poprzez pracę buduje się Królestwo Boże na ziemi.
6. Oświecenie - unaukowienie pracy, powstaje Wielka Encyklopedia, służy do zaspokajanie potrzeb związane z utrzymaniem, pogodą ducha i zdrowia.
Klasyczna teoriia ekonomii - praca jako wartość, praźródło rozwoju gospodarczego. Później praca jako towar, a więc przewartościowanie: podział na pracę produkcyjną i nieprodukcyjną. Konflikt między pracującymi a posiadaczami.
7. Kapitalizm - dehumanizacja pracy, nieregulowany czas pracy, nieludzki warunki. Istniał w społeczeństwie industrialnym.
Otto Bismarck - regulacja pracy, świadczeń socjalnych.
8. Czasy nowożytne - intensywne zainteresowanie pracą, publikacje na ten temat, chlubiona praca robotnicza, integracja środowisk robotniczych “proletariusze wszystkich krająów łączcie się”.
Kwesia definiowania pracy zależy od epoki i ustroju.
Cz. Straszewski - współczesna definicja pracy:
Jest to wolna, choć naturalnie konieczna działalność człowieka, wpływająca z poczucia obowiązku, połączona z trudem i radością, a mająca na celu tworzenie użytecznych społecznie wartości duchowych i materialnych.
Łączy wartości ontologiczne i aksjologiczne.
Ontologia - nie jest bytem jednostkowym, a przechodnim. Bierze początek w człowieku.
Aksjologia - ma na celu przekształcanie rzeczywistości. Główne cele:
- u podstaw leży wolna wola człowieka
- dzięki niej zdobywa utrzymanie, jest konieczna, ma charakter ciągły
- praca związana z trudem, a ten trud jest wartością (powoduje radość z efektu)
Chzrześcijańskie podejście do funkcji pracy:
a) demiurgiczna - charakter twórczy. Księga Rodzaju - Bóg przekazał człowiekowi Ziemie, i jest on kontynuatorem dzieła Bożego.
b) religijno - soteriologiczna - funkcja ekspiacyjna, zbawcza. Jest związana z oddalaniem się od grzechu, pełni funkcje wychowawczą.
c) personalistyczno - socjologiczna - praca kształtuje osobowość i charakter, posiada cele prywatne i społeczne, zaspokaja potrzeby, tworzy wartości niezbędne dla funkcjonowania państwa, narodu. Sprzyja socjalizacji.
Alienacja pracy - tworzą ją procesy dehumanizacji pracy, błędne postawy wobec pracy takie jak:
- ideologia korzyści - motyw jednostkowego lub grupowego interesu, praca traktowana jako środek zdobycia pieniędzy, luksusu.
- cywilizacja produkcji - gdzie człowiek jest potrzebny jako producent lub nabywca. U podstaw tej opstawy kryje się przekonanie iż szczęście realizuje się poprzez wartości ekonomiczno społeczne.
- deifikacja pracy - ubóstwianie pracy, ma miejsce gdy praca jest traktowana jako istotny czynnik autokreacji jednostki.
Ujęcia, konteksty pracy:
a) Uniwersalistyczny – praca to wartość uniwersalna, w której istnieją inne wartości. Każdy ma prawo do pracy.
b) Pragmatyczny
c) Materialistyczny
d) Chrześcijański
e) Personalistyczny
kate21_87