Ostatni wykład z dermatologii.doc

Grzybice skóry  i przydatków

Wiadomości wstępne i podziały

Czynnikiem sprawczym są grzyby niedoskonałe, żywiące sie strukturami skeratynizowanymi (naskórkiem, włosami, paznokciami).

Stad też aby móc rozpoznać grzybicę skóry niezbędne są:

badanie mykologiczne bezpośrednie i hodowla.

Najpowszechniejsza - grzybica stóp: 15 - 30%, a wśród np. sportowców i górników: 70%

Czynniki usposabiające do infekcji grzybiczych
-wilgotność
-zmieniony skład lipidów powierzchniowych.

- niska odporność organizmu

Grzybice właściwe - tinea

1.Grzybice skóry głowy wywołane przez grzyby pochodzenia ludzkiego. Jeśli grzybica skóry owłosionej głowy  i brody wywołana jest przez grzyby zoofilne obserwujemy wówczas większy odczyn zapalny

Grzybica powierzchowna strzygąca
Grzybica powierzchowna drobno-zarodnikowa
Grzybica woszczynowa

2. Grzybica skóry gładkiej

Grzybica powierzchowna strzygąca
Grzybica powierzchowna

Drobno- zarodnikowa
Grzybica z odczynem zapalnym
Grzybica obrębna pachwin
Grzybica przewlekła

3. Grzybica stóp

Odmiana potnicowa
Odmiana złuszczajaca
Odmiana międzypalcowa

4. Grzybica paznokci

. Onychomycosis

Grzybice skóry owłosionej

Grzybica strzygąca powierzchowna skóry głowy

Definicja: Ogniska złuszczające z jakby przystrzyżonymi włosami i nieznacznym stanem zapalnym, nie powodujące trwałego wyłysienia ani bliznowacenia.

Objawy i przebieg: Włosy "przystrzyżone" nierówno. Ogniska są najczęściej liczne i drobne, skóra łuszczy się otrębiasto. Włosy odrastają całkowicie. Występuje u dzieci przed okresem pokwitania.

W obrazie mikroskopowym widoczny - wewnątrzwłosowy układ zarodników

Grzybica drobno-zarodnikowa powierzchowna skóry głowy

Definicja: Ogniska złuszczające z ułamanymi równo włosami i nieznacznym stanem zapalnym, nie powodujące trwałego wyłysienia ani bliznowacenia.

Objawy i przebieg: Włosy "przystrzyżone" równo. Ogniska są najczęściej większe. Włosy są otoczone szarobiała pochewka dobrze widoczną po wyciągnięciu włosa. Charakterystyczna jest zielonkawa fluorescencja w lampie Wooda.

W obrazie mikroskopowym widoczny - wewnątrz- i zewnątrzwłosowy układ zarodników

Grzybica woszczynowa owłosionej skóry głowy

Definicja: ogniska charakteryzują się obecnością tarczek woszczynowych i bliznowaceniem z towarzyszącym wyłysieniem

Objawy i przebieg: Tarczki - zagłębione, żółte strupy, będące kolonią grzyba mają średnicę do 2 cm. Włosy są matowe, szorstkie i suche.

Charakterystyczna jest matowo-zielona fluorescencja w lampie Wooda.

Grzybica z odczynem zapalnym wywołana przez grzyby zoofilie

Definicja: Głębokie zapalne nacieki guzowate, z ropnymi zmianami w ujściach mieszków włosowych, o ostrym przebiegu.

Objawy i przebieg: Guzy są ostrozapalne, zlewające się, z treścią ropną, która na powierzchni zasycha w strupy. Włosy dają się łatwo usunąć. Zmiany ustępują bez bliznowacenia i wyłysienia.

W mikroskopie świetlnym widoczny zewnątrzwłosowy lub wewnątrz- i zewnątrzwłosowy układ zarodników

Grzybice skóry gładkiej

Grzybica skóry gładkiej

Definicja: Zmiany o charakterze rumieniowo-złuszczającym, z obecnością wykwitów pęcherzykowych, krostkowych - głównie na obwodzie. Ustępuje bez pozostawienia blizn.

Objawy i przebieg: ogniska są dobrze odgraniczone od otoczenia. Występują najczęściej na skórze odsłoniętej. Towarzyszy im świąd.

Występuje zarówno u dorosłych jak i u dzieci. Grzybica skóry gładkiej

- może występować na całym ciele, najczęściej spotykana jest na nieowłosionej skórze głowy, szyi, twarzy, oraz ramionach. Charakterystyczne są obrączkowate ogniska o zabarwieniu różowym do czerwonego. Pokryte są one grudkami i łuskami, szerzą się one obwodowo i wykazują skłonność do ustępowania w części środkowej.

Grzybica przewlekła skóry gładkiej

Definicja: Zmiany rumieniowo-złuszczające, występujące wyłącznie u osób dorosłych, głownie u kobiet, cechujące się szczególnie przewlekłym przebiegiem.

Objawy i przebieg: Predysponują: zaburzenia odporności, zaburzenia hormonalne i naczynioruchowe. Ogniska są czerwone, niekiedy słabo odgraniczone od otoczenia, złuszczają się otrębiasto. Zajmuje głównie pośladki

i kończyny dolne. Często zmianom towarzyszy grzybica paznokci.

Grzybica pachwin.

Definicja: Rumieniowe zmiany w obrębie pachwin, z różnie nasilonym świądem.

Objawy i przebieg: Zakażenie - przez kontakt, ręczniki, gąbki, bieliznę. Częściej chorują mężczyźni. Ogniska są czerwone, o wielokolistym kształcie, szerzące się obwodowo.

Usposabiają: wzmożona wilgotność, pocenie się, wilgotność i drażnienie mechaniczne.

Grzybica stóp

Definicja: Zmiany o charakterze rumieniowo-złuszczającym

Objawy i przebieg: Zakażenie często występuje u sportowców i osób pracujących w wilgotnych i ciepłych pomieszczeniach. Często - w łaźniach i basenach.

- Odmiana międzypalcowa: charakter wyprzeniowy zmian, czasem ze znaczną maceracja naskórka; zajęte przestrzenie miedzy palcowe IV-V i III-IV (początkowo).
- Odmiana potnicowa: liczne pęcherzyki, czasem zlewne ogniska wysiekowe.
- Odmiana złuszczająca: ogniska hiper-keratotyczne z licznymi popękaniami; często towarzyszy grzybica stóp

Grzybica stóp występuje na jednej lub dwóch stopach najczęściej pomiędzy palcami. Pojawia się także na podeszwowym sklepieniu stopy (podbiciu). Zmiany grzybicze miedzy palcami cechuje maceracja, złuszczanie, mogą mieć także charakter pęcherzykowy. Do nagłych zaostrzeń z wysiewem licznych pęcherzyków i pęcherzy dochodzi przeważnie podczas upałów. Swędzenie, ból, stan zapalny, wysiew pęcherzyków mogą mieć charakter łagodny lub nasilony. W przypadku długo utrzymującej się grzybicy stóp może dochodzić do zakażenia paznokci (grzybica na powierzchni lub pod płytką paznokciową). Paznokcie stają się pogrubiałe, matowe, pod wolnym ich brzegiem dochodzi do nagromadzenia mas rogowych. Następuje rozwarstwienie płytki paznokciowej, paznokieć może zostać zniszczony. W przypadku pojawienia się opisanych powyżej zmian w obrębie paznokci należy zwrócić się po poradę do lekarza, gdyż Lamisilatt Dermgel nie jest skuteczny w grzybicy paznokci. Konieczne jest wówczas przyjmowanie leków wydawanych z apteki na podstawie recepty lekarskiej (np. Lamisil ® w tabletkach)

Grzybica paznokci

Definicja: Zgrubienie, przebarwienia, łamliwość, nadmierne rogowacenie i pobruzdowanie płytek paznokci.

Objawy i przebieg: Do wystąpienia usposabia ucisk mechaniczny, obniżona odporność komórkowa, zaburzenia hormonalne. I zmiany powstają na wolnym brzegu płytki paznokcia. Maja kolor żółty, brunatny, zielonkawy. Są łamliwe, stopniowo stają się pogrubiałe, zniekształcone, z obfitą hiperkeratozą

Zakażenia drożdżakowe (Kandydozy)

Kandydoza błon śluzowych

Objawy i przebieg: Białawe plamy nałożone na błony śluzowe, przypominające ścięte mleko. Jeżeli zajmują rozległe powierzchnie - towarzyszy im nasilony stan zapalny i ból oraz pieczenie. Jeżeli zmiany dotyczą języka - jest on wygładzony, jeżeli sromu i pochwy - pojawiają się upławy.

Kandydoza kątów ust (zajady)

Objawy i przebieg:

Usposabiają: cukrzyca, niedobór witaminy B, drażnienie (np. nieprawidłowo dobrane protezy).

Zmiany polegają na popękaniu kątów ust - tworzą się nadżerki.

Wyprzenia drożdżakowe

Objawy i przebieg:

Zmiany rumieniowo-złuszczające w fałdach skórnych, ze znaczną maceracja naskórka. Najczęściej w III przestrzeni miedzy-palcowej stóp, okolicach pod-sutkowych, pachwinach, szparze między-pośladkowej.

Kandydoza wałów i płytek paznokciowych

Objawy i przebieg:

Początkowo zajęte są wały paznokciowe: są silnie zaczerwienione, bolesne, obrzęknięte, a przy ucisku wydobywa się spod nich wydzielina ropna. Paznokcie z czasem staja się żółto-zielonkawe, tracą połysk, ulegają przerostowi i rozwarstwieniu - począwszy od części proksymalnej paznokcia.

Łupież pstry

Objawy i przebieg:

Żółtobrunatne, lekko złuszczające się plamy głównie na tułowiu. Zmiany są liczne o nieregularnych zarysach. W lampie Wooda - o żółtawej lub ceglastej fluorescencji.

Pod wpływem słońca - uwidaczniają się odbarwienia - co przypomina bielactwo. Zakażeniu sprzyja nadmierne pocenie się.

-

-Łupież pstry pojawia się głównie na tułowiu, szyi, ramionach zwłaszcza podczas upałów, przy wzmożonej potliwości skóry. Łupież pstry

-występuje na skórze w postaci łuszczących się, plackowatych ognisk. Zmiany te mogą uwidaczniać się wyłącznie latem, ponieważ ogniska grzybicy nie brązowieją pod wpływem opalania się, uwidaczniają się jako różnej wielkości plamy słoneczne.

Nazwa pstry wywodzi się od białych ognisk pojawiających się w obrębie niezmienionej, opalonej skóry, gdyż pod wpływem promieni słonecznych miejsca zmienione nie ulegają opaleniu związane z produkcją przez patogen inhibitora melanogenezy, kwasu azelainowego. Plamy uwidaczniają się po posmarowaniu nalewka jodową wykazując żółtawe lub ceglaste zabarwienie. Oprócz występowania schorzenia na klatce piersiowej może pojawić się jeszcze na górnej części tułowia, szyi, ramionach, przedramionach, owłosionej skórze głowy, rękach, wzgórku łonowym.

Rodzaj tzw. grzybicy przenoszony jest bezpośrednio od osoby chorej lub przez kontakt z pościelą, bielizną osoby chorej. Choroba przebiega bezobjawowo i ma charakter przewlekły.Rozpoznanie łupieżu pstrego ustala się na podstawie wyglądu i lokalizacji.

Leczenie polega na stosowaniu leków miejscowych pod postacią szamponów, płynów lub żeli przeciwgrzybicznych, a w przypadkach opornych na leczenie stosuje się dodatkowo leki doustne.

Grzybica fałdów skórnych

- może pojawiać się na tych obszarach skóry, które są pofałdowane i wilgotne tj.:

•w pachwinach

•na wewnętrznej powierzchni ud (zmiany obustronne, ale także często bardziej nasilone po jednej stronie; zmiany te mogą rozprzestrzeniać się do pośladków lub ku górze brzucha.

•pod piersiami

•w obrębie pach

Pojawiające się w tych rejonach zmiany grzybicze powodują zaczerwienienie, świąd i łuszczenie naskórka.

Choroby paznokci

Paznokcie są przydatkiem skóry pełniącym wiele funkcji, które ułatwiają życie codzienne. Można do nich zaliczyć ochronę opuszek palców oraz przed urazami, zwiększenie zdolności manipulowania drobnymi przedmiotami i ułatwienie chwytania, umożliwienie bardziej precyzyjnych ruchów palców oraz zwiększenie wrażliwości  dotykowej.
Jedną z bardziej wartościowych cech paznokcia jest to, że może służyć jako element diagnostyczny chorób układowych i skóry. Najczęstsze zmiany paznokciowe są spowodowane takimi chorobami jak: grzybice paznokci, infekcje, łuszczyca, liszaj płaski. Wrodzone zaburzenia płytek paznokciowych

Zmiany zanikowe
-atrofia
- aplazja

Zaburzenia połączenia płytki paznokciowej z łożyskiem
-oddzielanie się płytki paznokciowej

- złuszczanie płytki paznokciowej

Zmiany przerostowe

-szponowatość
-paznokcie rurkowate (pachyonychia)

- zespół żółtych paznokci

Zmiany paznokci w przebiegu innych chorób

-grzybicy
-infekcyjnych
-łuszczycy
-liszaju płaskim i innych dermatozach grudkowych

-spowodowane urazami mechanicznymi

- paznokcie wrastające

Niedobór niektórych aminokwasów, witamin i mikroelementów może spowodować zaburzenia we wzroście płytek paznokci.

Głównym białkiem paznokci jest keratyna. Jest to nierozpuszczalne białko zawierające w dużej ilości aminokwasy siarkowe - cysteinę (17%) metioninę (0,5%).

Dieta uboga w te aminokwasy może doprowadzić do osłabienia struktury paznokci ich ścieńczenia, rozwarstwień (głównie poprzecznych), łatwiejszej urażalności i kruchości.

Zmiany zanikowe paznokci

Polegają na ścieńczeniu płytek paznokciowych lub jej całkowitym zaniku. Stan miejscowy zależy od rozległości i zaawansowania procesu chorobowego.

Zmiany zanikowe paznokci wrodzone są wyrazem tzw. "defektu ektodermalnego" polegającego na zaburzeniach wzrostu różnych struktur i narządów pochodzących z tej samej części zarodka płodowego. Często obserwuje się więc współistnienie zaburzeń rozwoju paznokci, włosów, stawów czy nawet układu nerwowego.

Zmiany zanikowe mogą pojawiać się także w związku z niektórymi chorobami przebiegającymi w obrębie macierzy i niszczącymi płytkę paznokciową.

Szponowatość 

W chorobie tej dochodzi do znacznego przerostu i wydłużania się płytek paznokciowych. Na skutek znacznego przerostu płytki paznokciowe tracą połysk i przyjmują ciemnobrązową barwę. W przypadkach zaawansowanych zmian dochodzi do zakrzywiania się paznokci dając obrazy przypominające rogi baranie.

Przyczyny szponowatości są różne:

- u osób młodych najczęściej spowodowane są wielokrotne urazy płytek paznokciowych

- u osób w wieku podeszłym zmiany związane są z zaburzeniami odżywiania paznokci

Paznokcie rurkowate (wrodzone pogrubienie paznokci)

Jest to dziedziczna choroba często współistniejąca z nadmiernym rogowaceniem dłoni i stóp.

Paznokcie są zgrubiałe i nadmiernie uwypuklone w osi długiej, szersze u podstawy i zwężające się na wolnym końcu płytki. Pod płytką paznokciową gromadzą się zbite masy rogowe silnie związane z łożyskiem.

Palce pałeczkowate Hipokratesa (palce dobosza)

W schorzeniu tym dochodzi do przerostu i rozszerzeniu płytek paznokciowych, a dystalne części palców powiększają się.

Taki obraz przypomina pałeczki dobosza - stąd nazwa.

Zmiany w obrębie palców rąk towarzyszą ciężkim i przewlekłym chorobom układu oddechowego i serca.

Zespół żółtych paznokci

Paznokcie są w tym przypadku wyraźnie zgrubiałe, nieelastyczne, nadmiernie wypukłe co nadaje im kształt beczułkowaty.

Obrąbek paznokci jest zgrubiały i spadzisty jakby wysztancowany, natomiast łąkotka jest zupełnie niewidoczna.

Pogrubiałe płytki paznokciowe często przyjmują żółtawą lub żółtawo-zieloną barwę - stąd nazwa .

Choroba często towarzyszą zastojowi chłonki w kończynach i astmie.

Szorstkość paznokci

Przyczyna choroby jest nieznana.

Zmiany w obrębie płytek paznokciowych pojawiają się najczęściej w dzieciństwie czasem dopiero w wieku dorosłym.

Paznokcie mają szorstką powierzchnię jakby posypana szarym pyłem.

Zmianom tym często towarzyszy wklęśniecie paznokcia.

Koilonychia - wklęśnięcie płytki paznokciowej

Przyczyną tego schorzenia są najprawdopodobniej zaburzenia w synchronicznym wytwarzaniu dwóch warstw płytki paznokciowej.

Do zmian te często towarzyszą różnym chorobom ogólnoustrojowym.

Objawy - Środkowa część płytki paznokciowej ulega szerokiemu płytkiemu zagłębieniu, a wolny brzeg paznokcia unosi się i wywija ku górze.

Oddzielanie się płytki paznokciowej

Zmiany polegają na rozwłóknieniu części łożyskowej paznokcia i stopniowym oddzielaniu płytki od podłoża.

Oddzielanie rozpoczyna się na wolnym brzegu i postępuje w kierunku macierzy.

Zmiany te często współistnieją z innymi chorobami skóry (głównie w łuszczycy) choć mogą pojawiać się bez żadnej uchwytnej przyczyny.

Złuszczanie płytki paznokciowej

Zmiany polegają na całkowitym oddzielaniu i złuszczaniu pytek paznokciowych.

Zmiany rozpoczynają się od nasady płytki paznokciowej.

Często złuszczanie jest spowodowane znacznymi zaburzeniami w odżywianiu paznokcia, lub towarzyszy ciężkim chorobom infekcyjnym, odmrożeniom, lub urazom mechanicznym.

Bielactwo...