ADHD(1).doc

ADHD

(nadpobudliwość psychoruchowa)

              Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (inaczej zespół hiperkinetyczny) jest zaburzeniem występującym u znacznego odsetka dzieci, częściej u chłopców niż u dziewczynek. Jego etiologia dotychczas nie została w pełni wyjaśniona, jakkolwiek wiadomo, iż znaczącą rolę odgrywają w niej czynniki genetyczne(ryzyko wystąpienia zespołu nadpobudliwości u dziecka wzrasta nawet do 50%, gdy jedno z rodziców miało lub ma zespół hiperkinetyczny).

              Nadpobudliwość można w dużym uproszczeniu sprowadzić do odmiennej pracy mózgu, która uniemożliwia dziecku kontrolowanie swoich zachowań, a więc także kontrolowanie uwagi i ruchów. Tak rozumiana nadpobudliwość jest pewną stałą cechą dziecka, która może oczywiście zmieniać się w miarę jak ono dorasta. Może być różnie wyrażona w zależności od sytuacji.

              Trzy grupy objawów są charakterystyczne dla nadpobudliwości to:

- nasilone zaburzenia uwagi, czyli niemożność jej skoncentrowania,

- nadmierna impulsywność,

- nadmierna ruchliwość.

              Ponieważ tworzą one pewien stały wzór zachowania dziecka, są one obecne(choć w różnym nasileniu) przez cały czas. Oznacza to, że bardzo trudno ustalić, kiedy rozpoczęły się objawy - zwykle rodzice nie potrafią ustalić momentu, kiedy dziecko się zmieniło.

              Z tego, że nadpobudliwość jest pewną raczej stałą cechą człowieka wynika kilka ważnych wniosków. Po pierwsze, dziecko nadpobudliwe jest nieuważne, impulsywne zawsze lub prawie zawsze. W zależności od wymagań i tolerancji otoczenia objawy mogą być mniej lub bardziej przeszkadzające i utrudniające życie dziecka i innych. Nadpobudliwość nie jest cechą, na podstawie której można łatwo podzielić dzieci na zdrowe i chore.

              W badaniach naukowych, których wyniki opublikowano w połowie lat 90. stwierdzono, że u osób z ADHD istnieje zaburzona równowaga pomiędzy dwoma podstawowymi przekaźnikami - noradrenaliną i dopaminą. Właściwy poziom dopaminy odpowiada za stan gotowości do odbioru i przetwarzania danej informacji, a także za ciągłą zdolność naszego umysłu do koncentrowania się na jednym wybranym bodźcu. Właściwy poziom dopaminy pozwala więc nam odrzucić nieważne informacje i utrzymać uwagę na zadaniu. Rola noradrenaliny w zespole nadpobudliwości jest poznana dużo mniej dokładnie. Wydaje się, że odpowiada ona za reakcję "walki lub ucieczki". Pozwala ona na szybkie rozpoznanie bodźca, który może być zagrożeniem i organizuje organizm do działania. Pomaga skupić się na wszystkim, co nowe lub niezwykłe. Obecnie naukowcy uważają, że niedobór noradrenaliny może powodować niedocenione zagrożenie, nadmiar zaś sprawia, że organizm pozostaje w stanie ciągłego pobudzenia. Obydwie te sytuacje mogą zachodzić u dziecka z ADHD. Dla porządku należy też wspomnieć o serotoninie. Jest to neuroprzekaźnik odpowiadający za regulację naszego nastroju - za zadowolenie, prawidłowy rytm snu, pozytywne myślenie, dotrzymywanie terminów, ale także za kontrolę zachowań. U osób z ADHD stwierdzano często niedobory serotoniny.

              OBJAWY, na których podstawie lekarze rozpoznają ADHD:

(wg KLASYFIKACJI DSM-IV)

(sześć lub więcej z podanych poniżej objawów musi utrzymywać się przez przynajmniej 6 miesięcy w stopniu utrudniającym funkcjonowanie dziecka)

ZABURZENIA KONCENTRACJI UWAGI

- (dziecko) nie jest w stanie skoncentrować się na szczegółach podczas zajęć szkolnych, pracy lub w czasie wykonywania innych czynności. Popełnia błędy wynikające z niedbałości,

- często ma trudności z utrzymaniem uwagi na zadaniach i grach,

- często wydaje się, nie słuchać tego co się do niego mówi,

- często nie stosuje się do podawanych kolejno instrukcji i ma kłopoty z dokończeniem zadań szkolnych i wypełnianiem codziennych obowiązków, jednak nie z powodu przeciwstawiania się lub nie zrozumienia instrukcji,

- często ma trudności z zorganizowaniem sobie pracy lub innych zajęć,

- nie lubi, ociąga się lub unika rozpoczęcia zajęć wymagających dłuższego wysiłku umysłowego - jak nauka szkolna lub odrabianie zadań domowych,

- często gubi rzeczy niezbędne do pracy lub innych zajęć np.: zabawki, przybory szkolne, itp.,

- łatwo rozprasza się pod wpływem zewnętrznych bodźców,

- często zapomina o różnych codziennych sprawach.

NADRUCHLIWOŚĆ

- (dziecko) ma często nerwowe ruchy rąk lub stóp bądź nie jest w stanie usiedzieć w miejscu,

- wstaje z miejsca w czasie lekcji lub w innych sytuacjach wymagających spokojnego siedzenia,

- często chodzi po pomieszczeniu lub wspina się na meble w sytuacjach, gdy jest to zachowanie niewłaściwe - w szkole, w pracy, w domu,

- często ma trudności ze spokojnym bawieniem się lub odpoczywaniem,

- często jest w ruchu; "biega jak nakręcone",

- często jest nadmiernie gadatliwe.

IMPULSYWNOŚĆ

- często wyrywa się z odpowiedzią zanim pytanie zostanie sformułowane w całości,

- często ma kłopoty z zaczekaniem na swoją kolej,

- często przerywa lub przeszkadza innym (np. wtrąca się do rozmowy lub zabawy).

Problemy, które mogą wiązać się z ADHD:

- słabsze osiągnięcia szkolne, osiągniecie niższego wykształcenia,

- osobowość antyspołeczna,

- uzależnienia od alkoholu, narkotyków, papierosów,

- kłopoty z utrzymaniem się w szkole z powodu łamania panujących tam zasad,

- zaburzenia zachowania,

- depresja,

- możliwość popełnienia samobójstwa.