Tadeusz Borowski jest autorem wielu opowiadań, jednym z nich jest ,,Bitwa pod Grunwaldem”. Jest to dzieło zaliczane do literatury wojennej, mówiącej o realiach życia w czasie II wojny światowej. Wiersz ,,Lament” Tadeusza Różewicza pochodzi z tomu ,,Niepokój” z 1947r i podobnie jak wcześniejsze dzieło, także zaliczany jest do literatury wojennej. Lata II wojny światowej są najgorszym okresem w dziejach ludzkości, głównie z tego powodu, że miały one nie tylko wpływ na zdrowie fizyczne ludzi, ale co gorsze na ich stan psychiczny.
Akcja pierwszego fragmentu ma miejsce w obozie przejściowym gdzie przebywa Tadeusz, tuz po wojnie. W lagrze obchodzona jest rocznica bitwy pod Grunwaldem. Tadeusz jest młodym mężczyzną, studentem polonistyki, pisze wiersze, zanim trafił do obozu pracował w firmie budowlanej oraz zajmował się produkcja bimbru. W opowiadaniu mówi Tadeusz, będący jednocześnie więźniem i narratorem, narracja 1 os., behawioralna, skupiająca się wyłącznie na opisie ludzkich zachowań, poprzez które ujawnia się psychika bohaterów.
W wierszu ,,Lament” Tadeusza Różewicza podmiot jest pierwszoosobowy, wskazują na to liczne czasowniki na przykład „zwracam się”, „nie jestem”. Przedstawia siebie, jako człowieka w młodym wieku, ale o wielkim bagażu doświadczeń życiowych. Okazuje się, że ma on dopiero dwadzieścia lat, a zdążył już przeżyć sześcioletnie okrucieństwa wojny. Zwraca się do szerokiego grona odbiorców, których wymienia w pierwszych wersach, Adresatem są ludzie reprezentujący różne zawody, grupy społeczne, ludzie odpowiedzialni za jakieś wartości. Podmiot liryczny prosi o wysłuchanie, opowiada on o samym sobie. Wiersz ten jest typem liryki bezpośredniej, podmiot wyraża swoje uczucia, przeżycia, myśli.
Tadeusz wskazuje na to ze jego doświadczenia są większe, niż ludzi, którzy nie doświadczyli obozu. Pogardza on tymi, którzy nie byli w takiej sytuacji jak on, uważa, że istnieje między nim a innymi ludźmi ogromna przepaść. Tylko on wie, co tak naprawdę kryje się za murami obozu, kto tam nie był nie powinien w ogóle wypowiadać się na ten temat. Dla głównego bohatera świat poza obozem to miejsce, w którym najważniejsze są takie wartości jak dobro, prawda, dla Tadeusza liczyło się tylko to, aby przeżyć, aby kolejny dzień nie był jego ostatnim, pragnął zaspokoić swoje potrzeby fizjologiczne takie jak głód czy ochrona ciała. Dla głównego bohatera nawet po zakończeniu wojny najważniejsze jest to, co fizyczne a nie duchowe, odrzuca on takie wartości jak ojczyzna. Mimo tego ze wojna się skończyła człowiek nadal się boi, bardzo wysoko ceni swe Zycie i nie chce strącić szansy, której otrzymał. Tadeusz nie myśli o ucieczce, o wolności, jest mu dobrze w obozie, tam czuje się bezpiecznie, przystosował się on już do warunków tam panujących. Wojna tak oddziałała na psychikę bohatera, że nie przejmuje się on śmiercią Niny, stał się obojętny na ludzkie cierpienie.
W wierszu podmiot liryczny mówi, że mimo tego, że jest młody fizycznie, to doświadczenie wojny sprawiło, że postarzał się psychicznie. Mówi, że ciało ma młode, ale dusza jest znacznie starsza, przez co czuje się starym człowiekiem. Podmiot liryczny opisuje swój wygląd świadczący o młodym wieku ,,otwarte czoło” ,,śmiech cherubiński”, uważa on jednak swoja aparycję za zwodniczą, podobnie jak cechy które posiada ,,czystość”, ,,kruchość i prostota”. Jest mordercą i ofiarą, wykonuje polecenia odgórne, to ślepy los i historia uczyniła go mordercą. Podmiot liryczny czuje się zraniony, okaleczony, wojna zabrała mu cenny czas, Achilles, Hektor, św. Franciszek - ci klasyczni bohaterowie są poza zasięgiem podmiotu lirycznego. Podmiot ma w pamięci wojnę, oddycha krwią ofiar, stracił wiarę we wszystkie wartości. Koniec wiersza podobny jest do wyznania wiary. Człowiek ocalony nie jest w stanie się modlić.
beecia0707