JAROSLAV ČERNÝ
RELIGIA STAROŻYTNYCH EGIPCJAN
Ancient Egyptian Religion
Przełożyła Elżbieta Dąbrowska-Smektała
Wydanie polskie: 1974
Przedmowa
Zgodziłem się napisać zarys religii starożytnych Egipcjan, kiedy okazało się, że nikt z osób bardziej kompetentnych ode mnie nie podejmie się tego zadania. Nie bardzo zdawałem sobie wtedy sprawę z rozmiaru mych przyszłych obowiązków i to spowodowało opóźnienie wydania tej książki.
Książka ta nie zadowoli egiptologów, którzy ją przeczytają. Nie była bowiem pisana dla nich, lecz z myślą o dociekliwym laiku. Ograniczona objętość zdecydowała o zwięzłości i doborze jedynie najważniejszego materiału. Nie mogę też sobie przypisać oryginalności któregokolwiek z mych stwierdzeń. To, czego potrzebuje przeciętny czytelnik, jest raczej kwintesencją wyników badań zawartych głównie w specjalistycznych, trudno dostępnych publikacjach, pisanych po części w nieznanych mu językach. Na szczęście minęły czasy, gdy książki na temat religii stanowiły ilustrowane katalogi dziwacznych bóstw egipskich, a nadszedł okres, w którym religia egipska ukazywana jest w aspekcie politycznej historii kraju. Utrudniło to jednak zadanie omówienia egipskiej religii jasno i zrozumiale. Celem niniejszej książki jest udzielenie odpowiedzi inteligentnemu czytelnikowi na nurtujące go pytania i zainteresowanie go tematem na tyle, by sięgnął po niektóre z pozycji wskazanych w bibliografii na końcu tego tomu.
London
University College Jaroslav Černý
1951
Tablica chronologiczna
OKRES PREHISTORYCZNY (przed r. 3200 p.n.e.)
Okresy: Badari, Tasa, Nagada, król „Skorpion”
OKRES PROTODYNASTYCZNY (r. 3200-2800 p.n.e.)
I dynastia
Menes (= Narmer?), Dżer, Dżet, Udimu, Merpabia
II dynastia
Nebrē, Peribsen
STARE PAŃSTWO (r. 2800-2250 p.n.e.)
III dynastia: (r. 2800-2740 p.n.e.)
Chasechemui, Dżeser
IV dynastia (r. 2740-2580 p.n.e.)
Cheops (Chufu)
Dżedefrē
Chefren (Chafrē)
Mykerinos (Menkaure)
V dynastia (r. 2580-2440 p.n.e.)
Sahurē
Niusererē
Dżedkarē
Unis
VI dynastia (r. 2440-2250 p.n.e.)
PIERWSZY OKRES PRZEJŚCIOWY (r. 2250-2000 p.n.e.)
VII-X dynastie
XI dynastia
Intef I
ŚREDNIE PAŃSTWO (R. 2000-NSO P.N.E.)
XII dynastia
Amenemhēt I
Senwosret III
DRUGI OKRES PRZEJŚCIOWY ŁĄCZNIE Z OKRESEM HYKSOSÓW (r. 1780-1546 p.n.e.)
XIII-XVII dynastie
NOWE PAŃSTWO (r. 1546-1085 p.n.e.)
XVIII dynastia (r. 1546-1319 p.n.e.)
Amenhotep I (1546-1525)
Thotmes I (1525-1508)
Królowa Hatszepsut (1504-1482)
Thotmes III (1482-1450)
Amenhotep II (1450-1425)
Thotmes IV (1425-1412)
Amenhotep III (1412-1375)
Amenhotep IV – Echnaton (1387-1366)
Tutanchaton (późniejszy Tutanchamun, 1366-1357)
Horemheb (1353-1319)
XIX dynastia (r. 1318-1200 p.n.e.)
Seti I (1318-1299)
Ramzes II (1299-1232)
XX dynastia (r. 1200-1085 p.n.e.)
Ramzes III (1198-1167)
Ramzes IV (1167-1161)
OKRES PÓŹNY (r. 1085-525 p.n.e.)
XXV dynastia (okres etiopski) (r. 712-661 p.n.e.)
Szabaka (712-700)
Tanutamun (663-661)
XXVI dynastia saicka (r. 663-525 p.n.e.)
Psametyk I (663-609)
Amazis (569-526)
OKRES PERSKI (r. 525-332 p.n.e.)
Dariusz I (521-486)
OKRES GRECKO-RZYMSKI (r. 332 p.n.e. – 640 n.e.)
Aleksander Wielki (332-323)
Panowanie Ptolemeuszy (r. 323-30 p.n.e.)
Ptolemeusz I Soter (323-285)
Ptolemeusz II Filadelfos (285-246)
Ptolemeusz III Euergetes (246-222)
Ptolemeusz IV Filopator (222-203)
Ptolemeusz V Epifanes (203-181)
Ptolemeusz VI Filometor (181-146)
Ptolemuusz IX Euergeles II (146-117)
Ptolomeusz Xl Aleksander I (106-88)
Ptolemeusz XIII Neos Dionizos (Auletes) (80-51)
Kleopatra (51-30) z Ptolemeuszem XVI Cezarionem (45-44)
Panowanie rzymskie (r. 30 p.n.e.-395 n.e.)
August (r. 30 p.n.e.-14 n.e.)
Tyberiusz (14-37)
Kaligula (37-41)
Wespazjan (69-79)
Domicjan (81-96)
Hadrian (117-138)
Marek Aureliusz (161-180)
Karakalla (211-217)
Decjusz (249-251)
Gallienus (260-268)
Dioklecjan (284-305)
Konstantyn Wielki (324-337)
Konstancjusz (337-361)
Teodozjusz Wielki (379-395)
Okres bizantyjski (r. 395-640 n.e.)
Marcjanus (450-457)
Justynian (527-565)
ROZDZIAŁ I
Wprowadzenie
W Egipcie okres, w którym można obserwować rozwój i zmiany religii w granicach jednej i tej samej cywilizacji, jest niezwykle długi. Obejmuje on bowiem czasy pojawienia się najstarszych pisanych zabytków datowanych w przybliżeniu od roku 3200 p.n.e. aż do ostatecznego zwycięstwa chrześcijaństwa w III ...
anecia0109