Toksyczni rodzice.doc

Susan Forward : „Toksyczni rodzice”

Jacek Santorski & CO Agencja Wydawnicza, Warszawa 1995

stron 240

Książka napisana jest w sposób przejrzysty. Podzielona jest na dwie części :

1.      Toksyczni rodzice

2.      Ku zmianie

Każda z części podzielona jest na rozdziały i podrozdziały, co sprawia, że treści przytoczone są jasno i klarownie.

W pierwszej części analizowane są różne typy toksycznych rodziców. Badane są sposoby, w jakie rodzice zranili kogoś. Zrozumienie tego pomaga przygotować czytelnika do drugiej części, w której autorka podaje techniki zachowań „umożliwiających odwrócenie relacji sił” w związkach z toksycznymi rodzicami, a co za tym idzie sposoby oswobodzenia się z więzów przemocy. Tu autorka odpowiada na pytanie : co zrobić, by wyzwolić się spod nacisku i wpływu toksycznych rodziców?

           Susan Forward jest psychoterapeutką zajmującą się terapią w grupach szpitalnych i terapią indywidualną. Bohaterami książki są osoby, z którymi autorka spotkała się w trakcie swojej praktyki terapeutycznej, a które wychowały się w rodzinie „toksycznej”. Pierwsza część opisuje różne oblicza toksycznych rodziców : alkoholicy, kontrolerzy, doskonali rodzice, znęcający się psychicznie, fizycznie czy stosujący przemoc seksualną. Toksyczni rodzice to swojego rodzaju tyrani, nękający słowem (wyzywanie, przeklinanie, wypominanie itp.) bądź czynem, powodują fizyczne i psychiczne wyniszczenie swoich dzieci. Często rodzice toksyczni nie potrafią cieszyć się sukcesami swojego dziecka, co wynika z pewnej rywalizacji. Wciąż starają się być lepsi. Rodzice perfekcjoniści – nie dający prawa do błędu, stosujący przemoc fizyczną za przewinienie czy też jego brak. Bardzo często w rodzinach toksycznych miłość przeplatana jest z przemocą, a to powoduje nienawiść dziecka do samego siebie, dezorientacje, zamknięcie się w sobie. Najgłębsze rany pozostawia po sobie przemoc seksualna, kazirodztwo. Często nie jest on wyjawiany, ze względu na stosowanie gróźb typu : Zabije Cię, jeśli cos powiesz. Dziecko skrzywdzone w ten sposób przez swojego rodzica pozostaje zranione przez wiele lat. Nie potrafi zaznać prawdziwej miłości i czuje odrazę do seksu.

Autorka przedstawia mechanizmy działające w rodzinach toksycznych, np.:

-          mit doskonałego rodzica – wyobrażenie dziecka, ze rodzic jest nieomylny, „bez skazy”, idealny. Podkreślana jest potęga władzy rodzicielskiej, co stopniowo doprowadza do obniżenia poczucia wartości dziecka.

-          wypieranie – złe i okrutne sytuacje są wypierane głęboko w podświadomość. Metodę tą stosuje ofiara oraz rodzic toksyczny, umożliwiając swojej rodzinie pozornie normalne funkcjonowanie.

-          Beznadziejna beznadzieja – to wiara w to, że tym razem rodzic dotrzyma obietnicy i zmieni się, że sytuacja zmieni się na lepsze.

           W drugiej części Susan Forward opisuje różne sposoby terapii, które powinny być stosowane, by pomóc pacjentom z rodzin toksycznych. Zwraca uwagę na to, że aby móc wyleczyć swój ból nie koniecznie trzeba przebaczyć swoim rodzicom, trzeba stawić czoła problemowi, a nie tłumić go w sobie. Jako metody leczenia autorka wymienia pisanie listów (do agresora, siebie – jako zranionego dziecka), pisanie bajek czy odgrywanie psychodramy. Najszerzej opisana metodą jest konfrontacja, która stanowi punkt zwrotny i pozwala zerwać z toksyczna przeszłością i budować zdrową przyszłość.  Autorka podkreśla, jak ważne jest posiadanie własnego zdania – technika behawioralna – umożliwia to postępy w samookreśleniu. Własne zdanie definiuje w co wierzymy, co jest dla nas ważne. Im bardziej dziecko z toksycznej rodziny samo określi się, tym bardziej będzie niezależne. Toksycznych rodziców przerażają zmiany, nie są zadowoleni z nowego zachowania dziecka. Dlatego trzeba zawierzyć sobie, własnym uczuciom. Z czasem rodzice mogą to zaakceptować, można nawet z nimi nawiązać kontakt.

„Gdy uzyskasz większą kontrolę nad swoimi minionymi i obecnymi stosunkami z rodzicami, przekonasz się, że stosunki te, a zwłaszcza relacje z samym sobą, zmienią się diametralnie. Uzyskasz wolność, być może po raz pierwszy, by cieszyć się własnym życiem.”

           Książka jest napisana łatwym do zrozumienia językiem. Każdy, jeśli nie jest dzieckiem toksycznych rodziców, po jej przeczytaniu zrozumie, czego nie powinien robić w swoim życiu, jakich zachowań unikać, aby nie krzywdzić swoich najbliższych.  Pozycja kierowana jest do osób mających trudności w układaniu związków z partnerami, w podejmowaniu decyzji i karierze zawodowej, co wynika z wychowania się w toksycznej rodzinie. Z lektury książki skorzystają również osoby, które chowają w sobie wstyd i spuściznę po alkoholizmie w rodzinie.

Książka „Toksyczni rodzice”, to pozycja, którą niewątpliwie warto przeczytać. Zwraca ona uwagę na problemy wewnątrz rodziny. Po przeczytaniu jej, każdy toksyczny rodzic zorientuje się, jakie zło czyni swojemu dziecku i być może zaprzestanie je „infekować”. 

2