TEMATEM MOJEGO WYSTĄPIENIA SĄ ZASADY DYDAKTYCZNE PRZEDSTAWIONE W PODRĘCZNIKU AKADEMICKIM ”Sztuka nauczania czynności nauczyciela” autorstwa K. Kruszewskiego. Celem jest zaznajomienie państwa z istotą 7 zasad, które postaram się pokrótce omówić w trakcie mojego wystąpienia.
Zasady dydaktyczne są to reguły organizowania i prezentowania wiadomości czyli ogólne normy postępowania nauczyciela w czasie przygotowania i prowadzenia lekcji umożliwiające uwzględnienie jednocześnie informacji z wielu źródeł i utrzymanie kierunku czynności uczenia się uczniów.
Zasady są ogólne które rozumiemy dwojako)jako szerokość klasy przypadków, które zasada obejmuje 2)jako możliwość redukowania do danej zasady innych zasad. Są także zasady szczegółowe które mogą być przydatne danemu nauczycielowi danej sytuacji.
Przetwarzanie przez nauczyciela informacji i podejmowanie decyzji odbywa się przy zastosowaniu wzorów czy schematów postępowania. Wzorce te to zasady, które zostały umieszczone w formie wzorców postępowania w wiedzy nauczyciela. Takich zasad funkcjonujących jako zautomatyzowane wzorce postępowania w sytuacjach typowych jest w wiedzy nauczyciela ogromnie dużo
Kiedy nauczyciel rozpoczyna planowanie lekcji, staje wobec zadania z takimi zmiennymi jak:
-cele kształcenia: całego szkolnictwa, szkoły danego szczebla , w danej klasie, dla danego przedmiotu, dla danego przedmiotu w danej klasie, dla danej lekcji w obrębie przedmiotu;
-materiał nauczania przewidziany na daną lekcję;
-uczniowie: zdolni, motywacja, zainteresowanie, poziom wiedzy w zakresie danego materiału, zróżnicowanie uczniów pod tymi względami;
-własne możliwości;
-czas do dyspozycji, pomoce szkolne i inne warunki materialne;
Wzorcem postępowania dla nauczyciela są zasady dydaktyczne i dotyczyć mogą:
-doboru i układu wiadomości stanowiących materiał nauczania,
-motywacji uczenia się,
-czynności uczenia się,
-zharmonizowania systemów pedagogicznych,
-stosunków społecznych w klasie,
-czynności nauczania,
-warunków zewnętrznych.
Zakresy zasad zachodzą na siebie bez względu na to, do której grupy daną zasadę zaliczamy. Podział ich służy raczej zadaniom praktycznym niż opisowi rzeczywistości.
Zasady dotyczące materiału nauczania- zasady należące do tej grupy pomagają znaleźć odpowiedzi na takie np. pytania: Czy i jak nawiązywać do wcześniejszej wiedzy uczniów? Jak dostosować materiał do celów kształcenia? Jak ustrukturyzować materiał? Jaki jest właściwy poziom ustrukturyzowania materiału? Jak ustalać kolejność wiadomości? Jak dopasować materiał do wewnętrznych cech dyscypliny naukowej, z której pochodzi?
Zasady dotyczące motywacji- nauczyciel ma obowiązek doprowadzić do tego, że uczeń będzie się uczyć wytrwale i z zapałem. Obowiązek ten zostanie spełniony, jeśli nauczyciel zdoła wzbudzić w swoich uczniach i utrzymać motywy uczenia się.
Zasady dotyczące pracy ucznia-
1) Uczenie się należy traktować jako naturalną działalność ucznia odbywającą się w specjalnie stworzonych warunkach mających ułatwić tę działalność i doprowadzić do społecznie uznanych i społecznie ustalonych zmian w jego psychice.
2) Uczenie się jest procesem ciągłym, długie przerwy w uczeniu się danego materiału lub wyeliminowanie niektórych faz uczenia się obniża efektywność
3) To z jakim nakładem sił uczeń się uczy i jak organizuje wiadomości, zależy od:
-stopnia rozumienia i uznania przez niego celu uczenia się
-rozumienia całej sytuacji dydaktycznej
-od stopnia i rodzaju aktywności ucznia ukierunkowanej na zadanie zależą wyniki uczenia się
4) Uczeniu się złożonych wiadomości i umiejętności oraz wartości lepiej służy aktywność na poziomie zachowania się celowego
5) Bardziej wartościowe są zwykle efekty uzyskane dzięki poznaniu bezpośredniemu
6)Uczenie się jest tym bardziej skuteczne i wszechstronne, im wyraźniej uwidoczniona jest zgodność między celami uczenia się, materiałem i czynnościami uczniów.
7)Skuteczność uczenia się w długim okresie zależy od zgodności doraźnych i długofalowych celów uczenia się i umiejętności metauczenia się.
Zasady dotyczące zharmonizowania systemów pedagogicznych- proces dydaktyczny jest nierozerwalnym układem interakcji, którego celem jest doprowadzić uczniów do założonych zmian. Przebieg tych interakcji planujemy, wykorzystując specyficzną metodologię służącą konstrukcji systemu dydaktycznego
Zasady dotyczące stosunków społecznych w klasie –szkolne uczenie się nie przebiega w społecznej próżni. Społeczny kontekst uczenia się może je wspierać, ale bywa i przeszkodą. Wszelka interakcja nauczyciela i uczniów, może być rozpatrywana ze względu na to, czy pomaga uczniom, czy utrudnia osiągnąć cele uczenia się.
Zasady dotyczące czynności nauczania – repertuar zachowań nauczyciela w czasie lekcji jest nieograniczony, jednak ich wybór jest dyktowany zasadami, według których nauczyciel oceniwszy sytuację, wybiera spośród tych, którymi włada, taki a nie inny wzorzec reagowania na nią. Wzorzec łączy w sobie doświadczenie i widzę nauczyciela.
Zasady dotyczące warunków zewnętrznych- w celu zorganizowania środowiska, w którym odbywa się nauczanie, nauczyciel wykorzystuje w dostępnym zakresie czas, przestrzeń i sprzęty.
1
mpwjs