animacja spoleczna.doc

STRESZCZENIE ARTYKUŁU BARBARY JEDLEWSKIEJ - ANIMACJA JAKO STRATEGIA BUDOWANIA PARTNERSKIEGO MODELU EDUKACJI KULTURALNEJ W SPOŁECZNOŚCIACH LOKALNYCH

Animacji przypisuje się na dzień dzisiejszy rangę priorytetową w budowaniu humanistycznego profilu ludzkości.

O animacji  wspomina się w raportach takich jak:

• Przyszłość świata
• Edukacja dla Europy
• Nauczanie i uczenie się – na drodze do uczącego się społeczeństwa
• Edukacja. Jest w niej ukryty skarb.
•  

Obszary animacji:

• Wychowanie paropokojowe
• Wychowanie proobywatelskie
• Edukacja wielokulturowa
• Edukacja międzykulturowa

Edukacja ta ma przywrócić:

• wiarę w człowieka, jego moc wewnętrzną i uwrażliwić na potrzeby innego.
• Uświadomić społeczeństwu, że niebezpieczna jest afirmacja własnej odrębności kulturowej, poddanie się procesom globalizacji homogenizacji

Zadania tej edukacji:

• Umacnianie więzi z własną kulturą,
• kształtowanie postaw otwartości i dialogu
• uczenie nowego myślenia o wzbogacającej roli inności i różnorodności

W Raporcie Europy zwraca się szczególną uwagę na rolę kultury w umacnianiu więzi obywatelskiej, podkreślając szczególnie działania mające na celu pobudzanie aktywności społeczności lokalnych i umacniania demokracji.

Pojęcie animacji

ANIMACJA – pochodzi od słów łacińskich – anima ( dusza ) – animo( tchnąć ducha, ożywić)

Pojęcie animacji występuje w dwóch znaczeniach:

1. Jako ożywianie czegoś ( w odniesieniu do rzeczy martwych – rysunków, przedmiotów, idei )
2. Jako pobudzanie, ożywianie kogoś ( w odniesieniu do ludzi – pobudzanie aktywności innych ludzi a także własnej -  dodawanie zapału do działania, stymulowania, motywowanie )

Animacja może być realizowana w różnych sferach życia ludzkiego.

Najbogatszy dorobek teoretyczny  z dziedziny animacji społeczno – kulturalnej mają :

• Francuzi
• Niemcy
• Włosi

Animacja społeczno – kulturalna jest interpretowana w dwóch ujęciach:

1. 1. Szeroko rozumiana  -  całokształt procesów pobudzania, ożywiania i inspirowania ludzi do aktywności społeczno – kulturalnej – działania intencjonalne.
   2. Wąskim – działania intencjonalne skierowane na pobudzenie i ożywienie aktywności jednostek, grup, społeczności, dzięki którym dokonuje się zaplanowane zmiany ich postaw, stylu życia, sposobów myślenia i działania – realizacja w praktyce teoretycznej.

W literaturze animacja społeczno – kulturalna interpretowana jest jako:

1. Kierunek działania ( wśród ludzi z ludźmi mający na celu ułatwienie jednostce lub grupie udział w bardziej aktywnym i twórczym życiu )
2. Proces ożywiania życia społeczno – kulturalnego w środowisku poprzez uruchamianie sił twórczych w nim tkwiących a także jako proces odkrywania siebie, zachodzący w osobie jednostki ( autoanimacja )
3. Forma działalności społeczno – kulturalnej, edukacji kulturalnej
4. Koncepcja ( paradygmat ) działalności kulturalnej i społeczno – wychowawczej
5. Metoda ( zespół metod ) edukacji kulturalnej

Animacja jest sposobem oddziaływania.

Animacja ma na celu:

Wychownie  i kształcenie jednostek, grup i środowisk ( społeczności ) przez kulturę i do kultury.

Animacja jako sposób oddziaływania musi zastosować serię zabiegów:

• Wyzwalających twórcze potencjały, pobudzających i motywujących do kreatywnych działań
• Integrujących podmioty między sobą, a także budujących więźi z otaczającym światem ( wytworami kultury, przyroda )
• Wspomagających rozwój duchowy, autokreację
• Pobudzających ciekawość poznawania i tworzenia kultury lokalnej, narodowej, globalnej
• Wspierających i promujących aktywność kulturalną i społeczną

Istota i specyfika animacji sprowadza się do:

• Odkrywanie twórczych potencjałów, nie zawsze uświadomionych przez jednostki i grupy
• Pobudzanie autentycznego uczestnictwa w życiu społeczno – kulturalnym
• Uznanie aktywności podmiotu za wartość autoteliczną
• Zniesienie podziału kultury na elitarną i popularną
• Akceptowanie wartości grupowych i jednostkowych

Zasady animacji

1. 1. Ożywianie podmiotowej aktywności – animacja zmierza do pobudzania indywidualnej aktywności każdej jednostki, która swoją tożsamość kulturową uzyskuje poprzez realizację własnych potrzeb
   2. Wyzwalanie twórczej aktywności podmiotu – animacja sprzyja kreatywności, działaniom innowacyjnym kwestionując imitację.
   3. Uznanie aktywności jako wartość autotelicznej – celem działań animacyjnych jest inspirowanie podmiotu do aktywnego uczestnictwa w życiu społeczno – kulturalnym

Koncepcja animacji społeczno – kulturalnej zawiera potencjał humanistyczny jak i pedagogiczny.

Animacja bazuje na takich wartościach jak:

• Miłość
• Wolność
• Odpowiedzialność
• Równość
• Aktywność
• Kreatywność

Cel animacji ma aspekt pedagogiczny, ponieważ sprowadza się do:

1. 1. Kształtowania krytycznych i kreatywnych postaw jednostek
   2. Odkrywania ich twórczych potencjałów
   3. Rozbudzania wiedzy, wrażliwości, potrzeb i zainteresowań kulturalnych
   4. Wprowadzania w swiat kultury lokalnej, narodowej, globalnej, w bogatsze duchowo życie poprzez bezpośrednie oddziaływanie.

Animacja ma rozbudzić potrzebę twórczego działania i twórczego życia, wrażliwość na problemy ludzkie, wprowadzić w swiat wartości kultury, nauczyć ich rozumienia i dokonywania wyborów.

Niemiecki badacz Horst Opaschowski dowodzi że animacja jest skuteczną metodą edukacji społeczeństwa.

W literaturze włoskiej animację interpretuje się jako:

Animacja  - oryginalna forma edukacji kulturalnej realizowana przede wszystkim w szkole

                     oraz w placówkach edukacji pozaszkolnej.

Według włoskich badaczy animacja jest metodą oddziaływania edukacyjnego rozumianą jako:

• Nowatorskie formy i metody dydaktyczne w szkole zmierzające do popierania ekspresji indywidualnej i grupowej, pobudzające uczestnictwo w życiu kulturalnym
• Działania twórcze o charakterze pojedynczym i kompleksowym

Według francuskich ekspertów:

Animacja – powinna ułatwić jednostce i grupie udział w bardziej aktywnym i twórczym              

                    życiu.

Zdaniem Francuzów animacja odbywa się nie tylko w instytucjach kultury i oświaty, ale też na ulicy, w kawiarni.

Animacja nie może być traktowana jako suplement – ale jako istota procesu edukacji kulturalnej.

Animacja nawiązuje do filozofii, psychologii, socjologii, antropologii i prakseologii.

Strategia animacji społeczno – kulturalnej  - polega na ozywianiu twórczych potencjałów

                                                                          drzemiących w jednostkach, grupach,      

                                                                          społecznościach po to, by dzięki nim

                                                                          dokonywać radykalnych przeobrażeń w                      

                                                                          środowisku.

Działania animacyjne zmierzają do stworzenia takich warunków aby:

• Społeczność lokalna dążyła do procesów integracyjnych
• Wspólnie kreowała model partnerskiej aktywności

Animacja jest strategią budowania partnerskiego modelu edukacji kulturalnej.

Jest to model, w którym poszczególne podmioty ( instytucje, organizacje, stowarzyszenia ) stanowiące autonomiczne struktury o charakterze kreatywnym realizują wspólny program edukacji kulturalnej. Przedsięwzięcia te są ( powinny być ) impulsowane i koordynowane przez samorządowy organ, który można by nazwać np. Centrum Animacji Kulturalnej zatrudniający profesjonalnie przygotowaną kadrę animatorów.

Są trzy zakresy pomagające tworzenie takiego modelu, są to:

1. Impulsowania –  zachęcać, pobudzać poszczególne podmioty do aktywności w zakresie podejmowania przedsięwzięć edukacyjnych
2. Wspomagania procesu budowania struktur kreatywnych w miejsce reaktywnych
3. Uaktywniania istnienia, funkcjonowania nowych struktur ( powoływać do zycia nowe podmioty )

W modelu edukacji kulturalnej należy pamiętać o konieczności:

• • Dążenia do rozpoznania sytuacji, badania szans, wyboru celów i zasad, wykorzystania wszystkich możliwych zasobów ( ludzkich i materialnych )
  • Myślenia prospektywnego
  • Stosowania zespołu metod i technik pobudzających podmioty do realizacji przedsięwzięcia, gromadzenie niezbędnych informacji wolą ustawicznej zmiany obszarów i sposobów działania, elastycznością i mobilnością, innowacyjnością myślenia i działania.

Etapy animacji:

1. 1. 1. I etap – zwany preanimacją. Ten etap poprzedza animację właściwą, ma on wielkie znaczenie i trwa dość długo ( niekiedy rok a nawet dłużej ) ponieważ tutaj trzeba gruntownie i wnikliwie rozpoznać poszczególne komponenty środowiska i jego trendy rozwojowe, oraz zarejestrować istniejące zasoby materialne i ludzkie. Potrzebne tutaj są dane jakościowe różnic kulturowych, wyznaniowych, międzygrupowych, informacje o ludziach dotyczących ich pasji, aspiracji, problemów.
      2. II etap – czynności przygotowawcze –mają na celu określenie głównych założeń animacji środowiska ( postawienie jasnych celów działania, planowanie treści, form, metod, środków ).

      W tym etapie możemy zaplanować kilka wariantów, poddać je publicznej dyskusji, a  

            potem dokonać wyboru. Do realizacji zadań trzeba zaangażować siły społeczne.

3. 3. 3. III etap – czynności stymulacyjno – motywacyjne – należy w tym etapie przekonać środowisko, że problem jest ważny, zasadny i własny.
      4. IV etap – realizacja – projekt musi być zgodny z planem, systematycznie i konsekwentnie, bez względu na napotkane przeszkody realizowany.
      5. V etap – pomiar efektywności – w tym etapie porównujemy czy sytuacja końcowa jest inna ( lepsza ) od stanu wyjściowgo na podstawie ustalonych kryteriów.

1