Logika_prawnicza.doc

LOGIKA PRAWNICZA

dr. Dariusz Czajka

Podręczniki:

,,Logika praktyczna” Zygmunt Ziembiński

,,Zasady sprzeczności” Jak Łukaszewicz

,,Topiki” Arystotelesa.

WYKŁAD 1                                                                      

Temat: Funkcje logicznego myślenia             

Twórcą logicznego myślenia był Arystoteles.

Aby sędzia mógł wydać wyrok posługuje się 3 elementami: wiedzą, doświadczeniem, logicznym myśleniem.

Funkcje logicznego myślenia:

1.    dotarcie do prawdy – korespondencja świadomości z faktami, skomponowanie odpowiedniej refleksji prawniczej

2.    udowodnienie prawdy – uwiarygodnienie, uzasadnienie – wykazanie logicznego wnioskowania i istnienia faktów.

Wina – to stosunek psychiczny sprawcy do czynu. Poprzez fakty znajome wywodzimy fakty co do których nie mamy pewności (doświadczenie + wiedza / prawa empiryczne + naukowe)

Wyroki – 90% wydawanych wyroków jest na podstawie prawdopodobieństwa, a nie 100% dotarcia do prawdy.

Każde uzasadnienie pisma zaczyna się od przedstawienia prawdy.

Zakwestionować wiarygodność możemy tylko logicznie.

Refleksja prawnicza:

1. konstatacja (twierdzenie)

2. argument prawdowościowy.

ZASADY MYŚLENIA LOGICZNEGO:

1. ZASADA TOŻSAMOŚCI – zasada Arystotelesa (byt jest bytem, rzecz jest tym, czym jest). Tożsamość jest określana przez cechy konstytuujące ją. Każda rzecz ma swoje cechy tożsame.

Psychika ludzka:

- świadomość,

-zamiar,

-emocje.

Odpowiedzialność prawna składa się z (konstytuuje):

- bezprawność działania = naruszenie normy

- element winy,

- szkoda – związek przyczynowo – skutkowy.

Sankcja jest tylko konsekwencją odpowiedzialności prawnej.

2. ZASADA WYŁĄCZONEGO ŚRODKA - Arystotelesa np. między A i B nic nie ma

3. ZASADA SPRZECZNOŚCI - Arystotelesa

Trzy  poziomy sprzeczności:

a) ontologiczny – (ontologia to nauka o rzeczywistości) – żaden przedmiot nie może zarówno tej samej cechy posiadać i nie posiadać

b) osądy –

c) psychologiczny-

Jeśli jest sprzeczność to jest 0, nie ma logiki.

Pojawienie się sprzeczności = niewiarygodność

4. ZASADA RACJI DOSTATECZNEJ – Leibniz - powody

Co powinniśmy wiedzieć po tych zajęciach:

1. Jakie są funkcje myślenia logicznego? (dotarcie do prawdy i udowodnienie prawdy)

2. Na czym polega refleksja prawnicza? (na twierdzeniu i argumencie prawdowościowym)

3. Jakie są cztery zasady myślenia logicznego? (tożsamości, wyłączonego środka, sprzeczności, racji dostatecznej).

WYKŁAD 2                                                                                    

Zajęcia ze Stefan, Jan Karolak autor ,,Eseje”

Temat: Zdanie

Z punktu logicznego myślenia zdanie jest wtedy, gdy w wypowiedzi zawarty jest sąd o świecie (materialnym, rzeczowym, a nawet abstrakcyjnym).

prawda-fałsz

Klasyczna definicja prawdy Arystotelesa:

VERITAS EST ADAEQVATIO REI ET INTELLECTUS – prawdą jest zgodność rzeczy I myśli, prawda jest adekwatna do intelektu.

Były różne próby definicji prawdy np. ,,Prawdą jest to, co wszyscy uznajemy za prawdę” – błąd

W prawie rzymskim:

RES INDICATA PRO VERTITATE ACCIPITUR – rzecz osądzona uznawana jest za prawdę.

Można kłamać i mówić prawdę. Kłamstwo nie jest równoznaczne z nieprawdą.

Prawda jest obiektywna.

Obiektywizm –

Subiektywizm – jest tak, jak mi się wydaje.

Absolutyzm – prawda jest niezależna od wszystkiego

Relatywizm – prawda jest względna

Prawda nie jest relatywna i subiektywna. Prawda jest obiektywna.

ERRARE HUMANUM EST – mylić się jest rzeczą ludzką.

VERITAS (prawda) – 1

FALSUM (fałsz) – 0

I.

ZDANIA ANALITYCZNE – prawdziwe na podstawie reguł danego języka.

ZDANIE WEWNĘTRZNIE KONTRADYKTYCZNE – fałsz wynika z istoty danego języka.

ZDANIA SYNTETYCZNE – prawdy lub fałszu musimy dowieść

II.

ZDANIA LOGICZNE – to zdania oznajmiające zawierające sąd (prawdę lub fałsz)

Mamy zdania proste i złożone.

Argumenty o charakterze zdaniowym: ,,p” i ,,q”, gdzie 1 – to prawda, 0 –to fałsz

p – pada deszcz

q – świeci słońce

(Właśnie pada deszcz i zarazem świeci słońce)

III.

ZDANIA SUBSUMPCYJNE – np. Każdy sędzia jest prawnikiem

Subsumcja – stan rzeczy i norma

,,IUS ESTARS BONI ET AEQUI” – prawo jest sztuką dobra i słuszności (Juventus Celssus)

,,QUID QUID CONTRA ARTEM BONI ET AEQUISIT, IUS NON ESSE RIDEATUR” – cokolwiek jest uczynione przeciwko sztuce dobra i słuszności nie należy tego uznawać za prawdę (S. J. Karolak)

ZDANIA SUBSUMPCYJNE

S – subiectum (podmiot)

P – predicatum (orzecznik)

Są dwa rodzaje orzeczeń, czasownikowe i imienne.

Zdania ogólnotwierdzące – np. Każdy wykładowca jest łysy

Zdania twierdzące – np. Niektórzy wykładowcy są łysi.

Affirmo – twierdzę (Ai)

Nego – neguję (Eo)

4 RODZAJE ZDAŃ SUBSUMPCYJNYCH

1. S a P (Każde S jest P) – zdanie ogólnotwierdzące np. Każdy student jest człowiekiem

2. S i P (Niektóre S są P) – zdanie szczegółowotwierdzące np. Niektórzy studenci są sportowcami

3. S e P (Żadne S nie jest P) – zdanie ogólnoprzeczące np. Żaden słoń nie jest ptakiem.

4. S o P (Niektóre S nie są P) – zdanie szczegółowoprzeczące np. Niektórzy studenci nie są żołnierzami

Podwójna negacja jest potwierdzeniem.

ZDANIA SPRZECZNE

Gdy mamy 2 zdania sprzeczne, nie może być tak, że oba nie mogą być prawdziwe lub oba nie mogą być fałszywe, nie może być 2x prawda lub 2x fałsz, jedno musi być jedno prawdziwe i jedno fałszywe.

Gdy ustalimy wartość jednego z dwóch zdań sprzecznych, to jednocześnie uzyskujemy wartość drugiego zdania sprzecznego.

Przykład 2 zdań sprzecznych:

1. Kasia ma kota.

2. Nie prawda, ze Kasia nie ma kota.

ZDANIA PRZECIWNE

Gdy mamy 2 zdania przeciwne, może być tak, że oba są prawdziwe, również oba mogą być fałszywe, ale nie może być jedno prawdziwe i jedno fałszywe.

Przykład 2 zdań przeciwne:

1. Kruki są czarne,

2. Kruki są białe.

Są to dwa zdania przeciwne, bo są kruki i czarne i białe.

1. Kruki są zielone.

2. Kruki są złote.

Są to 2 zdania przeciwne, bo nie ma kruków zielonych, ani złotych.

WYKŁAD 3                                                                      

Jan, Stefan Karolak

Zdaniem jest wypowiedz, ( gramatycznie zdanie oznajmujące) która ustosunkowuje się do rzeczywistości. Może  mieć właściwość prawdy lub fałszu

Zdanie logiczne – to zdanie, któremu można przypisać wartość logiczną (prawdę lub fałsz)

Jeżeli ,,p” zanegujemy, będziemy mieć zdanie złożone gdyż ,,Nie jest tak, że ,,p”…”

Jeżeli z prawdy wynika fałsz to cale stwierdzenie jest nieprawdziwe

Subiektywizm- rzeczywistość jest postrzegana z punktu widzenia  osoby postrzegającej

Pacta servanta sum – umów należy przestrzegać

Clausula rebus  sic stantibus

Zmienne zdanowe P i Q

V-  Veritas – prawda         F-falsum

I. NEGACJA  (~) relacja

Funktorem prawdowościowym negacji jest (~)

~ p – to zaprzeczenie zdania p.

,,Nie prawda, że ,,p”.

np.  Nina jest blondynką – Nie prawda, że Nina jest blondynką.

Zdania sprzeczne

1. Pani Nina jest blondynką

2. Nie prawda, że Pani Nina jest blondynką.

Są to dwa zdania sprzeczne. Nie może być tak, że oba zdania są prawdziwe lub oba fałszywe. (albo jest blondynką, albo nie).

Z dwóch zdań sprzecznych wiemy, że jedno jest prawdziwe, a drugie fałszywe. Jeśli stwierdzimy wartość jednego zdania, to będziemy znać wartość drugiego.

Zdanie przeciwne

1. Kruki są białe.

2. Kruki są czarne.

To dwa przeciwne zdania prawdziwe.

1. Kruki są czerwone.

...