Analiza wypowiedzi argumentacyjnej przebiega w trzech krokach.
1. standaryzacja argumentu
2. diagram argumentu
3. analiza eksploatacji argumentu
Konkluzja T : jest możliwe przejście stu metrów
P1 kolejne zdanie
P2 przejście stu metrów wiąże się z....
P3 większe od zera
P4 to p1 i p2
P5 suma jest nieskończenie wielka
P6 czas do przebycia jest nieskończony.
Przesłanki bezpośrednie TYLKO p6, bo czas jest nieskończony.
P4 i p5 daje p6?
Arystoteles wskazał błąd tego argumentu, ale nie uzasadnił.
Podstawowym wątkiem mitologii superbohaterów jest istnienie superbohatera oraz jego altereg. Batman to Brus Wayn?, Speidermen to Piter Parker. Ta postać budzi się rano będąc Piterem Parkere, musi włożyć kostium i stać się Speidermenem. Pod tym właśnie względem Supermen jest wyjątkowy. Supermen nie stał się Supermenem, on się Supermenem urodził. Kiedy Supermen budzi się rano jest Supermenem, jego superego jest to pasek?jego strój, jego wielkie czerwone S pochodzące z kocyka w którym znaleźli go Kentowie, to są jego ubranie: strój Kenta, garnitur, okulary to jest jego przebranie. To jest przebranie w które przebiera się Supermen, aby wtopić się w tłum.......
Przykład 3 książka o Sherloku Holmsie.
T. Holms: nasz gość musiał być bardzo zdenerwowany, skoro zapomniał swojej ulubionej fajki.
Wotson: Skąd wiesz, że ją lubi?
Holms: Taka fajka kosztuje 7 szylingów i 6 pensów. Tę jak widzisz reperowano dwa razy. Raz cybuszek, raz przy główce? Za każdym razem zakładano srebną obrączkę, co musiało kosztować więcej niż nowa fajka, zatem ten gość musiał sobie bardzo cenić swoją fajkę, jeśli ją reperuje za drogie pieniądze zamiast kupić nową.
Czemu służy taka analiza?
Tego typu analiza służy unaocznieniu struktury wypowiedzi argumentacyjnej np. w negocjacjach ją wykorzystać.
Uświadomienie sobie w jaki sposób przesłanki wspierają konkluzje, gdzie są słabsze miejsca to jest główne zadanie analizy wypowiedzi.
Dialektyka (Arystelejska) ma swoją logikę doczekała się opracowania teoretycznego w latach 60 w szkole Ełdamejskiej założonej przez Paula Lorentzona.
Stawia ona wymóg ściśle związany z dyskursywnością dialektyczną sytuacji komunikacyjnej, w której dokonuje się argumentacja. Jest to wymóg stawiany już przez starożytną retorykę – wymóg ściśle związany z dyskursywnością retoryczną, w której mamy do czynienia z „dużym” słuchaczem i zróżnicowanym. Dlatego wymóg musi brać pod uwagę różnorodność odbiorcy i dostosowali przemowę do odbiorcy.
Jedną z ważnych elementów dyskursywności retorycznej jest chwila retoryczna – chwila, moment - hejros.
Pierwszą analizę chwili zawdzięczamy Platonowi. Platon dokonał spostrzeżenia. Zauważył, że chwila jest granica między czasem a wiecznością, między tym co czasowe, o tym co obiektywne i ogólne. Ale nas teraz nie interesuje filozoficzna analiza tego pojęcia, ale retoryka.
Hajros jest to chwila, czas ściśle związana z miejscem. Jedność czasu i przeszczeni. Hajros – to jest inaczej doskonała okazja, sytuacja do wygłoszenia mowy. Hajros żąda wygłoszenia, są to chwile specjalne np. pogrzeb? Jest to sytuacja dialogowa i hermeneutyczna.
Analiza hajrologiczna pozwala spojżeć na sytuacje z innej strony.
Harros jest raczej pojęta mentalnie niż fizycznie.
Na hajros (chwile) składa się kilka elementów:
I. elementy dotyczące czasu – figury czasu
1. Chronografia – żywy opis danego czasu historycznego.
2. Histero i postero czyli przed i po,
3. Perystaza – wszystkie okoliczności jakie musimy brać pod uwagę.
a. Kto
b. Co
c. Kiedy
d. Gdzie
e. Za pomocą czego
f. Dlaczego
g. Jak
4. polepsis – zdolność przewidywania, antycypacje przyszłych wydarzeń i możliwości sformułowania argumentu, przewidujemy reakcje w jaki odbiorca zareaguje.
II. elementy dotyczące miejsca – figury miejsca
1. topografia – żywy opis danego miejsca
2. topotezja – żywy opis wyobrażonego miejsca
3. holografia - opis narodzin społeczności
4. geografia - opis ziemi
Analiza pierwszych sytuacji komunikacji obejmuje miejsce i czas.
Retoryka jest teleologiczna – finalistyczna, ma określony cel, ma uczyć przekonywania.
Nie są to argumenty z znaczeniu ścisłym logicznym, ale znaczeniu potocznym. Perswazja pochodzi od perswade czyli wiara, przekonanie, opinia.
Perswazja – jest to świadome użycie znaków słowa pisanego i mówionego w celu wywarcia wpływu na całą aktywność duchową odbiorcy (przez aktywność duchową rozumiemy rozum, emocje i wole) lub w celu wymuszenia zmiany opinii, stanowiska czy decyzji lub ostatecznie przymuszenia do wykonania działania na którym nam zależy.
1. ad.....odwołuje się do przyjaźni - polega na wykorzystywaniu elementów emocjonalnych w celu zmiany decyzji, czyli np. w imię przyjaźni wymuszamy zmianę decyzji
2. ad antyficate – odwołuje się do starożytności, na podstawie starożytnego dowodu, wyprowadzamy podobne wnioski.
3. ad auditores – jest to chwyt erystyczny, do słuchaczy – jest metoda wywierania nacisku na oponenta po przez żart zwrócony do publiczności, odbiorcy. Ma to służyć pozyskaniu sympatii słuchaczy.
4. ad bakulum – odwołuje się do groźby kija
5. ad kalofen – odwołuje się do marchewki – do nagrody (bardziej poprawne groźby kija)
6. ad konsekwencja – odwołuje się do następstw (jest zazwyczaj błędny, bo występuje w myśleniu życzeniowym)
7. ad plumena – odwołuje się do portfela, łapówki
8. ad fidali – odwołuje się do wiary, przekonań
9. ad hominem - (przeanalizował go Locke, to nie jest argumentacja, bo najczęściej brak mu konkluzji, dzięki temu podaje węższą wersje argumentu czyli ad persona- odwołuje się do osoby) – utrudnia się oponentowi koncentracje, zmienia się temat i przejmuje inicjatywę, wywołuje kłótnie, unurzanie przeciwnika, które trafia z reguły w bezkrytyczne myślenie odbiorcy (brzydki i nie miły nie może mieć racji)
10. ad ignorancja I wersja – odwołuje się do niewiedzy, wykorzystujemy niewiedze rozmówcy
11. ad ignorancja II wersja - można uznać za argument logiczny – z faktu, że nie dowiedziono jakiegoś T wynika dla nas rozmówców nie prawdziwość twierdzenia. Wiąże się to z onus probanus (konieczność poprzedzenia)
12. ad inwidja – odwołuje się do nienawiści
13. ad judicin – odwołuje się do rozsądku, k odwołuje się do podstaw przekonań zdroworozsądkowych
14. ad metium – odwołuje się do lęku
15. adwizeria coliam – odwołuje się do litości, błaganie, zaklinanie
16. ad oracjonen – pierwszy argument logiczny – odwołuje się do wygłoszonej mowy, do wygłoszonych twierdzeń, a nie do stawiającej je osoby
17. ad pasjonen – odwołuje się do namiętności, uczuć, sfery zmysłowej – odwołuje się nie na prawdę i słuszność, ale na to co prawdopodobnie słuchacz zaakceptuje z racji pragnień, skłonności – argument retoryczny, wymaga znajomości etosu, obyczaju
18. ad populum – odwołuje się do ludu – argument demagogiczny – wtedy się stwierdza, że mówca jest równym chłopem
19. ad kwietnia – odwołuje się do spokoju. Zrób to a będziesz miał spokój.
20. ad rem – odwołuje się do rzeczy – drugi argument logiczny – przesłanki argumentu są prawdziwe obiektywnie
21. ad referencja - odwołuje się do szacunku (uczniowie Pitagorasa byli podzieleni na dwie grupy, na tych co mogli słuchać i zadawać pytania i na tych, którzy mogli tylko słuchać – ci po wykładach powtarzali sobie to co usłyszeli od Pitagorasa stosując figurę „on sam powiedział’)
22. ad ribiculum – odwołuje się do śmieszności, jest połączeniem argumentu ad homini i ad auditorus
23. ad cokolwiak – odwołuje się do opieszałości, czyli słyszymy, że czas jest nie odpowiedni
24. ad venitaten – odwołuje się do próżności – schlebianie rozmówcy. Konflikt rozumu z próżnością kończy się porażką rozumu
25. ad werikundia – odwołuje się do nieśmiałości - onieśmielenie rozmówcy osiąga się przywołując nie podważalny argument.
26. ad werinia – odwołuje się do lekkomyślności. Zarzuca się rozmówcy, że nie bierze poważnie, lub nie rozumie ostatnio wypowiedzianych słów, w ten sposób ośmieszamy, onieśmielamy i nurzamy
Lorrain