W2 - Krzywa możliwości produkcyjnych
PLAN:
1. Krzywa możliwości produkcyjnych
2. Koszt alternatywny
3. Prawo malejących przychodów
4. Gospodarka i systemy gospodarcze
Założenie:
Społeczeństwo musi się pogodzić z tym, że zasoby w jego dyspozycji są ograniczone i w tych warunkach musi wybierać sposoby rozdysponowania zasobów między różne, wzajemnie konkurencyjne zastosowania produkcyjne.
[D. Begg...]
Istniejące zasoby są niewystarczające do zaspokojenia istniejących potrzeb.
DEFINICJE:
Krzywa możliwości produkcyjnych (KMP) - przedstawia - przy każdym poziomie produkcji jednego dobra - maksymalną, możliwą produkcję drugiego dobra.
Krzywa możliwości produkcyjnych - jest graficznym przedstawieniem różnych kombinacji dóbr, które mogą być wytworzone przy pełny i efektywnym wykorzystaniu wszystkich dostępnych zasobów.
Krzywa możliwości produkcyjnych wyznacza takie punkty, w których społeczeństwo wytwarza efektywnie (patrz rys.: punkty II,IV) oraz nieefektywnie (punkty III,V).
Krzywa możliwości produkcyjnych może przybierać różną postać:
- liniową
- wypukłą
- wklęsłą
Położenie krzywej transformacji może być różne.
Zależy ono od:
- ilości zasobów
- efektywności ich wykorzystania (patrz: wiedza, doświadczenie i umiejętności ludzi pracy, kultura pracy i organizacji, kultura zarządzania, technologia)
KMP a rozwój technologiczny?
Na przebieg krzywej możliwości produkcyjnych zdecydowany wpływ ma poziom technologii i zmiany w jej obszarze.
WNIOSKI:
1. Zawsze istnieje więcej niż jeden sposób wykorzystania posiadanego zasobu.
2. Ludzie muszą wybierać spośród alternatywnych sposobów wykorzystania zasobów.
3. Z każdym wyborem wiąże się koszt – tzw. koszt alternatywny.
Koszt alternatywny - otrzymanie większej ilości jednego dobra jest możliwe jedynie pod warunkiem zmniejszenia produkcji innego dobra.
Koszt alternatywny - (ang. „opportunity cost”) to wartość poniechanej działalności alternatywnej, na którą się nie zdecydowaliśmy, albowiem wybraliśmy coś innego. Ponieważ w świecie rzadkich zasobów każdy wybór oznacza poniechanie innej możliwości, najlepszą miarą ekonomiczną podjętej działalności jest właśnie koszt alternatywny. Miarą kosztu alternatywnego jest wartość najcenniejszego poniechanego wariantu.
Krzywa liniowa KMP charakteryzuje się stałym kosztem alternatywnym.
Zwiększenie produkcji dobra A o jednostkę wymaga zawsze rezygnacji stałej ilości dobra B.
Wzrost produkcji dobra B o jednostkę wymaga zawsze rezygnacji z takiej samej ilości dobra A.
Krzywa wypukła (w stosunku do początku układu współrzędnych) KMP charakteryzuje się rosnącym kosztem alternatywnym.
Aby zwiększyć produkcję dobra A, trzeba zrezygnować z coraz to większej ilości dobra B.
Aby zwiększyć produkcję dobra B, trzeba zrezygnować z coraz to większej ilości dobra A.
Krzywa wklęsła (w stosunku do początku układu współrzędnych) KMP charakteryzuje się malejącym kosztem alternatywnym.
Aby zwiększyć produkcję dobra A, trzeba zrezygnować z coraz to mniejszej ilości dobra B.
Aby zwiększyć produkcję dobra B, trzeba zrezygnować z coraz to mniejszej ilości dobra A.
Prawo malejących przychodów (prawo malejącej użyteczności - mówi, iż w miarę nabywania kolejnych jednostek danego towaru użyteczność każdej dodatkowej jednostki jest coraz mniejsza.
Teoria użyteczności krańcowej (perspektywa konsumenta) - posiadanie jednego dobra pewnego rodzaju zmniejsza nasilenie danej potrzeby, tak że następne dobro tegoż rodzaju zaspokaja potrzebę już osłabioną w swym nasileniu (czyli słabszą) i dlatego ma już tylko mniejszą użyteczność niż dobro pierwsze; trzecie dobro ma użyteczność jeszcze mniejszą itd. (Prawo nasycalności potrzeb - pierwsze prawo Gossena)
Gospodarka i system gospodarczy (gospodarkę zawsze można potraktować jako pewien dający się wyodrębnić system) - składa się z całokształtu warunków materialnych, instytucjonalnych, społecznych, politycznych, itd., reguł i mechanizmów gospodarowania.
Ograniczone możliwości produkcyjne gospodarki zmuszają w praktyce ekonomicznej do dokonania wyboru możliwie najlepszego systemu gospodarowania.
Wyróżniamy następujące modele gospodarek:
A)
1) Gospodarka naturalna - nastawiona przede wszystkim na zaspokajanie własnych potrzeb
2) Gospodarka towarowa (towarowo-pieniężna) - wymiana towarowo-pieniężna
B)
lub (kryterium kto i jak rządzi - system polityczny, nie tyle aspekt własności):
- gospodarka socjalistyczna (komunistyczna) - rządy totalitarne
- gospodarka kapitalistyczna - rządy demokratyczne
C)
lub (kryterium - mechanizm regulowania i koordynacji procesów gospodarczych)
- gospodarka rynkowa - system rynkowy , wolny rynek
- gospodarka nakazowa - system planowania centralistycznego
Krótka charakterystyka:
Gospodarka rynkowa - wszystkie decyzje dotyczące produkcji i konsumpcji są regulowane przez RYNEK.
Gospodarka nakazowa - procesy gospodarce regulowane są głównie za pomocą różnego typu nakazów, zakazów i dyrektyw emitowanych przez biurokrację państwową (zwłaszcza szczebla centralnego). Z uwagi na bardzo dużą w praktyce rolę planu centralnego oraz centralnego rozdzielnictwa zasobów gospodarczych ten typ gospodarki określany jest mianem gospodarki centralnie planowanej lub systemu nakazowo-rozdzielczego.
Gospodarka rynkowa - zasadniczym regulatorem procesów gospodarczych jest samoczynnie działający rynek czy mechanizm rynkowy.
Gospodarka mieszana - państwo i sektor prywatny współuczestniczą w rozwiązywaniu problemów gospodarczych. Państwo kontroluje znaczną część produkcji za pomocą podatków, płatności transferowych oraz dostarczania dóbr i usług publicznych, jak obrona narodowa czy bezpieczeństwo wewnętrzne. Kontroluje także zakres, w jakim jednostki mogą kierować się w swoim działaniu własnym interesem.
PODSUMOWANIE:
1. Ograniczoność zasobów wymusza konieczność racjonalnego gospodarowania.
2. Jego istotą jest dokonywanie najbardziej korzystnych (optymalnych) wyborów w zakresie celów społeczno-gospodarczych oraz środków i metod ich realizacji
3. Aby dokonywać racjonalnych wyborów musi posiadać różne warianty (alternatywy)
4. Bardzo duże znaczenie w procesie wyboru mają przyjęte kryteria.
ewunia696