W9 - Przedsiębiorstwo i rynek
w konkurencji doskonałej i niedoskonałej
PLAN:
1. Rynek doskonale konkurencyjny - podstawowe pojęcia
2. Decyzje produkcyjne przedsiębiorstwa w warunkach konkurencji doskonałej
3. Przedsiębiorstwo i rynek w konkurencji niedoskonałej
4. Czysty monopol – poziom produkcji zapewniający zysk maksymalny w monopolu
5. Przedsiębiorstwo i rynek w konkurencji doskonałej i niedoskonałej - podsumowanie
Rynek doskonale konkurencyjny – to taki, gdzie zarówno sprzedający, jak i kupujący uznają, że ich decyzje dotyczące kupna i sprzedaży nie wpływają na poziom ceny rynkowej.
Konkurencja – proces za pomocą którego uczestnicy rynku dążą do realizacji swych interesów, próbują przedstawić korzystniejsze od innych oferty pod względem ceny, jakości lub innych charakterystyk wpływających na decyzje zawarcia transakcji [M. Kujda...].
***
Struktura rynku – jest opisem zachowań kupujących i sprzedających na rynku. Dotyczy ona takich zagadnień jak:
1) W jakim stopniu rozmiary i liczba przedsiębiorstw w danej gałęzi wpływają na analizę zagadnień dotyczących popytu i podaży?
2) Jaka jest specyfika pojawiania się rynków monopolistycznych?
Gałąź – zbiór wszystkich przedsiębiorstw wytwarzających ten sam produkt. Wielkość produkcji gałęzi to suma produkcji wszystkich przedsiębiorstw.
Założenie:
Przedsiębiorstwo działające w gałęzi doskonale konkurencyjnej może sprzedać dowolną ilość produktu po ukształtowanej cenie rynkowej. Krzywa popytu na jego produkt jest pozioma.
bowiem
Tylko w warunkach doskonałej konkurencji jednostki (konsumenci) mogą podejmować decyzje, traktując cenę jako zmienną niezależną od ich działań.
Krzywa popytu na produkty przedsiębiorstwa działającego w warunkach konkurencji doskonałej
Aby jednak popyt na wyroby przedsiębiorstwa kształtował się zgodnie z powyższym twierdzeniem, gałąź musi charakteryzować się czterema cechami (rynek doskonały):
1) Istnieniem wielu przedsiębiorstw, z których każde ma znikomy udział w produkcji całej gałęzi;
2) Standardowym, jednorodnym produktem (tworzy on bowiem bazę do analizy danej gałęzi);
3) Dysponowaniem przez klienta doskonałą informacją (rozeznaniem), co do jakości produktu, pozwalającą mu uznać, że identyczne wyroby różnych przedsiębiorstw są rzeczywiście takie same;
4) Swobodą wejścia i wyjścia, która sprawia, że istnieją przedsiębiorstwa nie mają uzasadnienia tworzenia wzajemnych porozumień.
Podsumowanie:
W gałęzi doskonale konkurencyjnej każde przedsiębiorstwo styka się z poziomo położoną krzywą popytu na swoje wyroby przy cenie ustalonej na rynku.
Ogólna zasada MC = MR (koszt krańcowy = utargowi krańcowemu) jest prawdziwa również w przypadku przedsiębiorstw działających w warunkach doskonałej konkurencji.
Jednakże, szczególną cechą konkurencji doskonałej jest stosunek między utargiem krańcowym a ceną.
Ponieważ sprzedaż dodatkowych jednostek produktu nie wywiera żadnego wpływu na dotychczasowy utarg, to przychód krańcowy produktu jest po prostu równy uzyskanej cenie.
MR = P (cena)
Krzywa podaży przedsiębiorstwa w krótkim okresie:
Warunek krańcowy, wyznaczający optymalny poziom produkcji (SMC jest krótkookresową krzywą podaży) można zapisać następująco:
SMC = MR = P
Krótkookresowe decyzje kształtujące produkcję przedsiębiorstwa w warunkach konkurencji doskonałej
Krzywa podaży przedsiębiorstwa w długim okresie:
Takie same zasady (perspektywa krótkookresowa) stosujemy przy konstruowaniu długookresowej krzywej podaży przedsiębiorstwa działającego w warunkach konkurencji doskonałej.
W długim okresie przedsiębiorstwo wycofuje się z danej gałęzi jedynie wówczas, gdy cena – nawet przy najkorzystniejszych rozmiarach produkcji – nie może pokryć przeciętnych kosztów długookresowych LAC.
Długookresowe decyzje kształtujące produkcję przedsiębiorstwa w warunkach konkurencji doskonałej
Decyzje przedsiębiorstwa wolnokonkurencyjnego o podaży w krótkim i długim okresie - podsumowanie:
Na podstawie dwóch poprzednich modeli możemy założyć, że:
- krótkookresową krzywą podaży (SRSS) przedsiębiorstwa jest krzywa SMC powyżej punktu A;
- długookresową krzywą podaży (LRSS) – krzywa LMC powyżej punktu C.
Wtedy możemy wskazać, że:
- P1 jest ceną zamknięcia w krótkim okresie
- P3 jest ceną wejścia i wyjścia w długim okresie
Krzywe podaży przedsiębiorstwa wolnokonkurencyjnego w krótkim i długim okresie
Decyzje kształtujące podaż przedsiębiorstwa w warunkach konkurencji doskonałej.
Warunek krańcowy
Warunek przeciętny
Krótki okres
Długi okres
Poziom produkcji, przy którym P = MC
P < SAVC, to zamknąć (czasowo) firmę
P < LAC, opuścić definitywnie dana gałąź
Skrajną odwrotnością sytuacji przedsiębiorstwa działającego w warunkach konkurencji doskonałej jest czysty monopol.
Monopolista - jedyny dostawca produktu (usługi) wytwarzanego w określonej gałęzi (branży). Przedsiębiorstwo i gałąź pokrywają się
Monopsonista – jedyny nabywca lub jedyny potencjalny nabywca dobra pochodzącego z danej gałęzi.
Producent działający w warunkach niedoskonałej konkurencji nie może sprzedawać po bieżącej cenie tyle, ile chce towaru. Musi pogodzić się z tym, że popyt na jego wyroby maleje ze wzrostem ceny, a cena zależy od ilości wytwarzanych i sprzedawanych produktów.
Czysty monopol – jedyny lub potencjalnie jedyny sprzedawca danego towaru (usługi), któremu nawet w długim okresie nie zagraża konkurencja. Chociaż w praktyce występuje on rzadko jest ważnym elementem analizy ekonomicznej.
Oligopol – jest gałęzią, w której działa niewielu producentów. Każdy z nich stwierdza, że osiągana przez niego cena zależy nie tylko od wielkości jego własnej produkcji, lecz także od działań konkurentów z tej gałęzi.
Gałąź, w której panuje konkurencja monopolistyczna, składa się z wielu dostawców wytwarzających produkty, będące bliskimi substytutami. Każde z przedsiębiorstw ma ograniczoną możliwość wpływania na ceny własnych produktów.
Zmowa – jawne lub tajne porozumienie między funkcjonującymi przedsiębiorstwami, które ma na celu uniknięcie wzajemnej konkurencji. Kiedy zmowa lub współdziałanie przedsiębiorstw formalnie jest prawnie dozwolona mówimy o porozumieniach zwanymi kartelami.
Cechy monopolu:
1. Jest jeden dostawca danego dobra lub usługi
2. Monopolista nie musi się troszczyć o ceny, jakość – nie ma żadnych konkurentów
3. Monopolista może określić cenę swojego produktu albo wpłynąć na wielkość sprzedaży. Nie może kontrolować tych dwóch czynników!
Wpływ monopolu na popyt
Monopolista jest jedynym dostawcą produktu wytwarzanego w określonej gałęzi (branży).
Przykład:
Utarg monopolisty a maksymalizacja zysku
Popyt
Cena
Utarg całkowity
Utarg krańcowy
...
ewunia696