Cykl lekcji poświęconych lekturze „Przygody Tomka Sawyera”
dla kl. IV lub V
Opracowała: mgr Julia Adamek
Opracowałam te lekcje według zagadnień proponowanych przez panią Monikę Jasińską na stronie internetowej GWO.
Tak, jak przed omówieniem każdej lektury, zrobiłam sprawdzian ze znajomości treści książki. Uważam, że jest to o wiele lepsza metoda mobilizująca uczniów do czytania lektur. Klasowe konkursy z treści tekstów lub prace grupowe może i są ciekawsze dla uczniów, jednak wówczas trudno jest mi ocenić, czy rzeczywiście książka została przeczytana przez każdego ucznia w całości.
Sprawdzian ze znajomości treści lektury „Przygody Tomka Sawyera”
Imię i nazwisko: …………………………………….
1. Gdzie Tomek po raz pierwszy zobaczył Becky?
…………………………………………………………………………………………………...
2. W jaki sposób Tomek zdobył nagrodę w szkółce niedzielnej (przypominam, że była to Biblia)?
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
3. Jaki powód wymyślił Tomek, żeby nie iść do szkoły?
………………………………………………………………………………………………….
4. Po co Tomek udał się w nocy na cmentarz i z kim?
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
5. Czym Tomek poczęstował Piotrka, kota ciotki Polly?
…………………………………………………………………………………………………
6. Dlaczego Becky „rzuciła” Tomka?
7. Dokąd uciekł Tomek i z kim?
8. Jak to się stało, że Tomek pogodził się z Becky?
9. Kto się krył pod maską głuchoniemego Hiszpana?
………………………………………………………………………………………………..
10. Kto odnalazł skarb w „nawiedzonym domu”?
……………………………………………………………………………………………….
11. Co się stało podczas pikniku?
12. Kto się opiekował Huckiem podczas jego choroby?
13. Gdzie chłopcy odnaleźli skarb i jak?
14. Dlaczego Huck nie chciał zostać u pani Douglas?
15. Kim chłopcy mieli zamiar zostać po tym, jak się wzbogacili? ………………………………………………………………………………………………….
Lekcja I
Temat: Charakterystyka Tomka Sawyera.
Cele:
Uczeń
· Wyjaśnia pojęcie charakterystyka
· Analizuje wybrane fragmenty
· Rozróżnia charakterystykę bezpośrednią od pośredniej
· Nazywa cechę
· Dobiera odpowiednią nazwę cechy z listy
· Poszukuje cytatów w tekście
· Współpracuje w grupie
· Ocenia postać
Uwaga: Nauczyciel na tej lekcji może (w klasie IV nie musi) wprowadzić plan kompozycyjny charakterystyki. To jest tym łatwiejsze, bowiem karta pracy już go zawiera. Należy tylko go przepisać, a potem (na przykład podczas omówienia następnego tekstu podręcznikowego bądź lektury) utrwalić.
Metody, techniki: praca z tekstem, wypełnianie karty pracy (tabela), pogadanka.
Formy pracy: zbiorowa, grupowa.
Przebieg lekcji:
1. Wyjaśnienie słowa „charakterystyka”: Co znaczy ten wyraz? Jak myślicie, czym się różni charakterystyka od poznanego wcześniej opisu?
Dzieci bardzo szybko dochodzą do wniosku, że w charakterystyce jest mowa o czyichś cechach charakteru.
2. Podanie tematu i zapoznanie dzieci z celami lekcji.
3. Rozdanie kart pracy, krótkie omówienie ich treści i wyjaśnienie zadania. Zwrócenie uwagi na to, że parę punktów nie wymaga uzupełnienia. Dlaczego? Ponieważ w przytoczonych w nich fragmentach są już nazwy cech, np. psotnik, urwis. Te cytaty zatem zawierają charakterystykę bezpośrednią. Tam, gdzie musimy się domyślać na podstawie wypowiedzi bohatera lub jego zachowania, jaką osobowość ma dana postać, mamy do czynienia z charakterystyką pośrednią.
4. Wspólne czytanie kilku cytatów i dopisywanie do nich nazw cech.
5. Praca grupowa: uczniowie szukają i zapisują po dwa cytaty oraz dobierają do nich nazwy cech z listy.
6. Prezentacja efektów pracy grup.
7. Powtórzenie: Proszę wyjaśnić, co nazywamy charakterystyką? Na czym polega charakterystyka pośrednia i bezpośrednia?
8. Praca domowa: Uzupełnij ostatnie dwie rubryki w karcie pracy.
Załącznik 1.
Plan charakte-
rystyki
Cytaty z książki
Cechy bohatera
Prezentacja postaci
„…sierota po mojej siostrze”, około dziesięciu lat, mieszka razem z młodszym bratem Sidem u ciotki Polly w miasteczku St. Petersburg.
- wygląd
- sposób poruszania się
„…jego krótkie loczki ułożono symetrycznie po bokach, wyglądały więc bardzo wytwornie. (Kiedy nikt nie patrzył, Tomek wszelkim trudem próbował wygładzać te loczki…)… wyglądał bardzo szykownie, ale sprawiał wrażenie, jakby się czuł bardzo źle.
„Starsza pani odwróciła się…W tym samym momencie chłopiec wspiął się na wysoki parkan i zniknął”
Usposobienie
(temperament, natura)
„Widzisz, ciociu…nie mogłem zepsuć sobie zabawy… Schowałem więc korę z powrotem…”
„Sid tak nie dokucza człowiekowi jak ty!”
„Spróbuj tylko przekroczyć linię, a tak ci wleję, że zobaczysz!”
„Nie minęły nawet dwie minuty, a Tomek zapomniał o wszystkich swoich zmartwieniach.”
Charakterystyka wewnętrzna
„Tomek cierpiał teraz naprawdę, jego wyobraźnia działała znakomicie, a jęki, które wydawał, brzmiały bardzo prawdziwie”.
„Tomek oddał wreszcie pędzel z niechęcią na twarzy – lecz za to z wielką radością w sercu. I kiedy niedawny parowiec „Wielka Missouri” pracował…niedawny artysta siedział nieopodal na beczce w cieniu, kiwał nogami… Ofiar miał pod dostatkiem – co chwila zjawiali się chłopcy.”
„Tomek chciał ją objąć za szyję, ale odepchnęła go…i płakała dalej. Tomek spróbował raz jeszcze i starał się ją uspokoić, ale znów został odtrącony”.
„Po co komu zdechły kot? – Jak to? Usuwa się nim brodawki.”
„Była tam wprawdzie wygodna ścieżka…, ale nie posiadała ona dwóch, jakże cenionych przez wszystkich piratów zalet: niedostępności i niebezpieczeństwa.”
„- Kto podarł książkę?...
- To ja zrobiłem!
Cała klasa spojrzała na Tomka szeroko otwartymi oczami: oto najwyraźniej mu odbiło! On zaś stał chwilę, by pozbierać myśli, a potem pomaszerował na środek klasy.”
…………………………………………...........................
……………………………………………………………
…………………………………………………………..
………………………………………………………….
…………………………………………………………
Opinie innych postaci
„Jak więc mówiłam – podjęła ciotka – on nie był zły, tylko, że się tak wyrażę, psotnik. Wie pani, po prostu roztrzepaniec i urwis. Rozsądku miał pewnie tyle, co młody źrebak. Ale złości w nim nie było. A serce miał ten chłopak złote jak…”
Ocena postaci
Osobisty stosunek do bohatera
Załącznik 2.
Dba o swój wygląd, zawsze wygląda schludnie, nie dba o wygląd ani o ubranie, chodzi w łatanych spodniach i koszuli, szybki, porusza się nerwowo, zwinny, stąpa cicho, porusza się powoli i z dostojeństwem, wesoły, łobuz, ponury, pogodny, wstydliwy, kapryśny, towarzyski, żartowniś, niegrzeczny, agresywny, beztroski, ma trudny charakter, leniwy, zmienny, chciwy, odważny, honorowy, marzyciel, zarozumiały, pomysłowy, inteligentny, sprytny, pracowity, ugodowy, zabobonny, łatwowierny, władczy, koleżeński, tchórzliwy, bystry, zdolny
Lekcja II
Temat: Kłopoty i rozterki Tomka Sawyera.
Cele lekcji:
· Analizuje postępowanie bohatera
· Szuka więzi przyczynowo-skutkowej postępowania Tomka
Metody, techniki pracy: rysunek, tabela, praca indywidualna, grupowa.
Tomek nie jest złym chłopcem. Ma cechy dobre i złe. Dlatego często dochodzi w nim do „walki” między jego sumieniem a chęciami, skłonnościami. Stąd biorą się wszystkie kłopoty i rozterki Tomka.
Kłopoty i rozterki Tomka
Ich przyczyny
1. Tomek musi malować płot w sobotni poranek.
2. Tomek zastanawia się, czy powiedzieć ciotce, że on z kolegami nie utonął, lecz cały i zdrowy przebywa na wyspie.
3.
4.
1. Chłopak nie posłuchał ciotki – poprzedniego dnia wrócił bardzo późno, na dodatek pobrudził i podarł ubranie.
2. W Tomku wówczas „walczą” ze sobą strach przed karą, litość i próżność.
Lekcja III, IV
Temat: Czy Tomek Sawyer mógłby być moim przyjacielem?
· Tworzy własny tekst
·...
grazia13-09