Wymagania �ywieniowe ptak�w w niewoli czy na wolno�ci nie s� znane. Badania nad pokarmem, post�py w medycynie ptak�w, wieloletnie rozmna�anie w niewoli i trzymanie ptak�w jako zwierz�t domowych, dostarcza wa�nych informacji o �ywieniu. Nale�y mniema�, �e ptaki, kt�rym zapewnia si� zr�nicowan� diet�, s� zdrowe i �yj� d�ugo. Za�o�enie, �e �ako, jak i inne �ywe istoty wymagaj� w�a�ciwej zawarto�ci protein, kwas�w t�uszczowych, aminokwas�w, witamin i minera��w - wydaje si� w pe�ni podstawne. Wprawdzie wzajemne relacje mi�dzy sk�adnikami diety mog� do pewnego stopnia by� u�rednione dla wszystkich rodzaj�w papug, nale�y sprecyzowa� zapotrzebowanie poszczeg�lnych gatunk�w. Zr�nicowana dieta jest naturalnym �r�d�em wszystkich potrzebnych sk�adnik�w. Dieta taka sk�ada si� z suchej karmy - granulat�w (ang. pellets), �wie�ych owoc�w i warzyw, "ptasiego chleba" (przepis), niewielkiej ilo�ci ziarna u doros�ych ptak�w, mieszanki fasoli/kaszy/ry�u (przepis), kie�k�w i rozmoczonych nasion. Zdrowe d�ugie �ycie i sukces hodowli zale�y od tego czy ptak otrzyma niezb�dne mu do �ycia sk�adniki. WYMAGANIA �YWIENIOWE Bia�ka Zaleca si�, by bia�ko stanowi�o 12% diety ptak�w trzymanych w domu. Nadmierne ilo�ci bia�ka mog� spowodowa� powa�ne problemy u ptak�w, dla kt�rych stanowi ono jedynie minimalny sk�adnik po�ywienia. Pierwotna dieta zawiera�a niewiele bia�ka i w procesie ewolucji ptaki dostosowa�y si� do tej ilo�ci. Uwa�a si�, �e �ako wydaj� si� bardziej wra�liwe i reaguj� negatywnie na du�� zawarto�� protein w diecie. �ywno�� o du�ej zawarto�ci bia�ka wywo�uje u ptak�w go�ciec i zwi�ksza poziom kwasu moczowego we krwi, co, je�li nie leczone, stanowi zagro�enie dla �ycia ptaka. Cz�sto schorzenie to idzie w parze ze zwi�kszonym spo�yciem wody, jako �e organizm stara si� pozby� produkt�w przemiany bia�ek. Uwa�ny hodowca obserwuje, ile wody jego ptak normalnie pije i w razie zwi�kszonego spo�ycia, natychmiast zwr�ci si� do weterynarza. Nieznaczne symptomy mog� bowiem wskazywa� na powa�n� chorob�. Beta-karoten Ptaki wykazuj� sta�e zapotrzebowanie na beta-karoten (prekursor witaminy A) dla zdrowia i prawid�owego funkcjonowania uk�adu odporno�ci. Ptaki ewoluowa�y w �rodowisku gdzie beta-karotenu by�o pod dostatkiem. W odr�nieniu od witaminy A, beta-karoten jest bezpieczny i nie posiada w�a�ciwo�ci toksycznych. Mo�na go znale�� w ciemnozielonych, ��tych i pomara�czowych warzywach i owocach i stanowi on bardzo wa�ny sk�adnik dziennego po�ywienia ptaka. Beta-karoten jest niezb�dny w procesie wydzielania, dla zdrowej kondycji upierzenia i intensywno�ci kolor�w: odgrywa on r�wnie� g��wn� rol� w utrzymaniu zdrowych b�on �luzowych zatok, ca�ego przewodu pokarmowego i systemu rozrodczego. Kom�rki wy�cie�aj�ce b�ony �luzowe s� pierwsz� lini� obrony przed wirusami i bakteriami. Warzywa pomaro�czowo-��te i ciemnozielone s� doskona�ym �r�d�em beta-karotenu, kt�ry jest zamieniany w witamin� A. Wi�kszo�� owoc�w i warzyw wymienionych poni�ej mo�e by� podgotowana lub serwowana na surowo; mog� one by� pokrojone lub zmiksowane, u�yte w "ptasim chlebie". Warzywa li�ciaste takie jak cykoria, burak, rzepa, mog� by� pokrojone i dodane do "ptasiego chleba", je�li ptak nie chce ich je�� na surowo. Warzywa bogate w beta-karoten to gotowane �o��dzie, dynia, gotowany burak, seler, ziele musztardy, marchewka, zimowa kapusta, kantelupa, mango, ostra i s�odka papryka. Wi�kszo�� owoc�w i warzyw zawiera wi�cej sk�adnik�w od�ywczych na surowo lub kr�tko gotowana. Wi�kszo�� witamin rozk�ada si� pod wp�ywem ciep�a. Generalnie im ciemniejszy mi��sz, tym wi�cej sk�adnik�w od�ywczych. Witamina C Witamina C odgrywa wa�n� rol� w utrzymaniu prawid�owego stanu systemu odporno�ci, zwi�ksza wch�anianie wapnia i �elaza z pokarmu i jest nieodzowna do proces�w metabolicznych. Najbezpieczniejszym sposobem zapewnienia u ptak�w w�a�ciwej ilo�ci witaminy C jest podanie jej w diecie. Warzywa i owoce serwowane surowe zachowuj� ca�� witamin� C. Szpinak zak��ca wch�anianie wapnia i jedynie niewielka jego ilo�� powinna sie znale�� w po�ywieniu. Wg. "Medycyny Ptak�w" Harrisona - nie udowodniono u ptak�w zapotrzebowania na witamin� C. W��cz do codziennej diety podane poni�ej produkty bogate w witamin� C: broku�y, brukselka, kie�ki, kalafior, owoce cytrusowe, kiwi, mango, ciemnozielone warzywa li�ciaste, szpinak. Wap� Wap� jest najwa�niejszym minera�em w organizmie. Potrzebny jest dla zdrowych ko�ci, prawid�owego procesu krzepni�cia, wspomaga kontrol� mi�ni, podtrzymuje procesy �yciowe. Ko�ci ptak�w s� cienkie i puste w �rodku. Nie zapewniaj� one rezerwy wapnia, w odr�nieniu do ko�ci ssak�w. Niski poziom wapnia we krwi mo�e spowodowa� drgawki, nieregularn� akcj� serca i �mier�. Zbyt du�a ilo�� t�uszcz�w i bia�ek zak��ca procesy wch�aniania wapnia. Dieta zawieraj�ca ziarno i zbyt du�o protein jest dla �ako niebezpieczna, unika� jednak nale�y �r�de� wapnia w postaci przetwor�w kostnych, dolomit�w, blok�w mineralnych, muszli ostryg czy ossasepii. Je�li suplement jest potrzebny, wybra� nale�y raczej farmaceutyczne preparaty wapnia czy wap� w p�ynie. Preparaty wapnia zawieraj�ce witamin� D s� potencjanie wysoce toksyczne i mog� doprowadzi� do zbyt wysokiego poziomu wapnia we krwi a w rezultacie do drgawek, zwapnienia tkanek mi�kkich, kamicy nerkowej i wzmo�onego wch�aniania o�owiu. Bardzo wysokie dawki lub niepotrzebne dodawanie wapnia jest niebezpieczne dla �ycia. Wap� powinien by� dodawany tylko na zlecenie weterynarza, po wykazaniu niskiego poziomu wapnia we krwi. �ako s� wra�liwe na niedostateczny poziom wapnia we krwi. Zbyt niski jego poziom powoduje - po pewnym czasie - zaburzenie rytmu serca, ataksje (ptak spada z �erdzi), drgawki i �mier�. Poziom wapnia nale�y u �ako mierzy� co roku, poniewa� jego poziom mo�e ulega� zmianie i pomiar jest konieczny celem upewnienia si�, �e jest za niski. Dieta bogata w t�uszcze zaburza wch�anianie wapnia. U ptak�w z nieco obni�onym poziomem wapnia dieta bogata w wap� mo�e by� wystarczaj�ca do podniesienia jego poziomu. Po kilku miesi�cach diety bogatej w wap� mo�na zbada� jego poziom we krwi, celem upewnienia si� czy dieta odnios�a skutek. Je�eli nie, konieczne b�dzie dodanie do diety preparatu wapnia. Wszystkie preparaty wapnia powinny by� podawane pod kontrol� weterynarza, po zbadaniu poziomu wapnia we krwi. Wap� i witamin� D nale�y stosowa� z du�� ostro�no�ci�. S� one niezb�dne do �ycia, ale zbyt du�a ich ilo�� mo�e doprowadzi� do �mierci. Przedawkowanie preparatu wapniowego powoduje zwapnienie w narz�dach wewn�trznych i �mier�. �ako potrzebuje W�A�CIWEJ ilo�ci wapnia - nie dodatkowej jego ilo�ci. Poni�ej zamieszczamy list� produkt�w bogatych w wap� i �atwo dost�pnych. Fasola i groch: soczewica, r�ne rodzaje fasoli Zbo�a: pszenica, owies, quinoa, amarant Warzywa: broku�y, letnia dynia, zielony groszek, marchew, figi, burak, rzepa Orzechy: migda�y, pistacje, orzechy w�oskie Mleko sojowe jest bogatsze w wap� ni� mleko krowie. Jogurt i niskot�uszczowy ser Witaminy B Suszony groch i fasola s� bogatym �r�d�em witamin z grupy B. Koszt porcji w przeliczeniu na korzy�ci jest niewielki. Zawieraj� one du�o protein i w po��czeniu ze zbo�em stanowi� r�wnie� doskona�e �r�d�o z�o�onych w�glowodan�w, skrobii, z�o�onych cukr�w i w��knika. Soja jest najlepszym �r�d�em bia�ek ze wszystkich ro�lin str�czkowych. Powinna by� ona jednak gotowana (tak jak i odmiany fasoli: czerwona i Lima) by zdezaktywowa� enzymy powoduj�ce zaburzenia przewodu pokarmowego. Fasola i groch s� r�wnie� dobrym �r�d�em cennych aminokwas�w. Zawarcie r�norodnych fasoli i grochu w diecie zapewni prawid�ow� ilo�� przyswajanych aminokwas�w. T�uszcze W naturze �ako od�ywia si� owocami drzewa palmowego, kt�re s� bogate w t�uszcze. Bardzo niewiele wiemy o tym, co stanowi naturalne po�ywienie papug. Poniewa� papugi trzymane w domu czy wolierze nie s� tak aktywne jak ich afryka�scy kuzyni, nie s� one w stanie metabolizowa� tak du�ej ilo�ci t�uszcz�w czy po�ywienia wysokokalorycznego. Jednak wnosz�c z wysokiej zawarto�ci t�uszczu w naturalnej diecie, mo�na wnioskowa� o ich zapotrzebowaniu na �redni� zawarto�� t�uszcz�w w diecie. Generalnie zapotrzebowanie ptak�w na t�uszcze szacuje si� na 4-5%, chocia� nieznacznie r�ni si� ono dla poszczeg�lnych gatunk�w. T�uszcz w diecie jest niezb�dny do przyswajania witamin rozpuszczalnych w t�uszczach: A, D, E i K. ZALECENIA DIETETYCZNE Zasada r�wnowagi Szeroko zr�nicowana dieta oparta w g��wnej mierze na granulatach (peletach) jest optymalna dla domowej papugi. Dieta zlo�ona w 100% z pelet�w jest nudna. Ptaki lubi� r�ne smaki, konsystencje, kolory i kszta�ty po�ywienia. Dieta z�o�ona w 50% z pelet�w i 50% innego po�ywienia zadowoli gusta ka�dego ptaka. Nasiona odgrywaj� pewn� rol� w diecie, ale rol� niewielk�. Ziarna mo�na poda� doros�emu ptakowi w niewielkich ilo�ciach; nie wi�cej ni� �y�k� sto�ow� raz czy dwa razy w tygodniu. Ptaki m�odsze ni� jednoroczne nie powinny wog�le otrzymywa� suchych nasion, gdy� potrzebuj� one czasu na przystosowanie si� do r�norodno�ci pokarmu. Dodane witaminy i suplementy wapnia nie s� potrzebne, je�eli ptak �ywiony jest g��wnie granulatami. Przedawkowanie tych substancji jest niebezpieczne. Witaminy rozpuszczalne w t�uszczach s� zatrzymywane w organizmie, co spowoduje znaczne problemy zdrowotne i nawet �mier�, je�li podane zostan� w dawce znacznie przekraczaj�cej zapotrzebowanie organizmu. Ptaki os�abione; te poni�ej 1 roku �ycia, chore, z niedowag� czy zmieniaj�ce upierzenie powinny otrzymywa� mniej warzyw i owoc�w. Produkty te nie zawieraj� potrzebnych kalorii w sytuacji zwi�kszonego na nie zapotrzebowania. Granulaty (pelety) Granulatyy zalecane s� dlatego, gdy� zawieraj� optymaln� ilo�� sk�adnik�w od�ywczych w stosunku do zapotrzebowania ptasiego organizmu. Poniewa� jednak nie s� one "kompletn� karm�" - jak te dla psa czy kota - wielu oczytanych w�a�cicieli uwa�a, �...
JWONKARE