zresztš z wieloma zjawiskami, a przede wszystkim ze stopniem zainteresowania, jakim obdarzamy rzeczy czy sprawę, które mamy zapamiętać. - Trwałoć pamięci to po prostu długoć przechowywa- nia, albo w 'ijęciu negatywnym szybkoć zapominania. I tutaj spotykamy duże różnice pomiędzy poszczególnymi ludmi. Na trwałoć zapamiętania wpływa stopień zainteresowania mate- riałem. Wiernociš pamięci nazywamy dokładnoć reprodu- kowania zapamiętanych treci. Spotykamy więc typ pamięci do- kładnej. Człowiek może sobie przypomnieć mało czy dużo, ale tylko to, co widział czy słyszał. Człowiek o pamięci niedokładnej dodaje i przeinacza fakty, nie zdajšc sobie z tego sprawy. Gotowociš pamięci nazywamy umiejętnoć szybkie- go przypominania treci, które sš w danej chwili potrzebne. Sš osoby, które natychmiast odnajdujš potrzebne nazwisko, adres datę, i sš takie, które potrzebujš dłuższej nieraz koncentraęji, aby pożšdane nazwisko wynurzyło się z niepamięci. Zdolnoć zapamiętywania, przechowywania i reprodukowania pewnych treci można ćwiczyć i doskonalić. Ćwiczšc pamięć, na- leży zwrócić uwagę, że pamięć 'mechaniczna nie daje zwykle do- brych rezultatów. Należy nastawiać się na pamięć sensownš, pamięć zwišzków logicznych i treci. Trzeba również zwracać uwagę na motywy zapamiętywania, zwišzane ze wiadomociš celu. Zapamiętywanie wzmacnia kojarzenie treci, które chcemy zapamiętać z tymi, które poprzednio omawialimy. Dla trwałego zapamiętywania konieczne jest powtarzanie. Stwierdzono przy tym, że bardziej skuteczne jest powtarzanie w pewnych odstępach czasu. Podczas badań okazało się np., że utrwalenie i nauczenie się pewnego wiersza wymagało aż 16 po- wtórzeń, jeżeli odbywały się one jedno po drugim. Natomiast wystarczyło 8 powtórzeń, gdy odbywały się one dwa razy dzien- nie. Aby trwale zapamiętać, należy stosować pewne przerwy mię- dzy powtórzeniami. Ponadto nie należy dopucić do zapomnienia poważniejszej częci treci, którš chcemy opanować, gdyż wów- czas trzeba uczyć się od nowa. Przypomnienie może być zamierzone i nie zamierzone. Przy- czynš nie zamierzonego przypomnienia sš zwykle skojarzenia, które nasuwajš się w zwišzku ze spostrzeżeniem lub też jakim przedmiotem, o którym mylimy. Tak np. widok skrzynki pocz- towej przypomina 'mi korespondencję, której nie zdšżyłem załat- wić. Ale dla czynnoci życiowych nie sš ważne przypomnienia nie zamierzone, ale wiadome przypomnienie, wymagajšce zwyk- le przezwyciężenia pewnych trudnoci. Zapominanie materiału następuje szybciej w pierwszym okresie niż w póniejszym. Gdyby porównać odtworzenie mate- riału po 5 i po 10 dniach, okazałoby się, że w cišgu pierwszych dni została zapomniana znaczniejsza częć materiału niż w cišgu następnych. Ale nie oznacza .to, że pamięta się najlepiej natych- miast po nauczeniu. Materiał nauczony zwykle wchodzi w roz- maite zwišzki z naszym dowiadczeniem uprzednim i po pewnym odleżeniu się" można go zareprodukować najlepiej. Tak więc przez .pierwsze dni materiał jest pamiętany najle- piej, póniej następuje proces zapominania, który poczštkowo jest szybszy, a póniej wolniejszy. Dlatego np. do egzaminu nie należy się uczyć i powtarzać do ostatniej chwili, gdyż materiał przyswojony tuż przed egzaminem jest zwykle gorzej reproduko- wany. W zwišzku z tym, że w pierwszym okresie po nauczeniu materiał ma po czasie odleżenia się" dšżnoć do szybkiego ulot- nienia, należy pierwsze powtórzenie organizować możliwie wcze- nie. Wypływajš stšd pewne wnioski dla nauczania. Po pierwsze, należy przy nauczaniu nastawić się na za- pamiętywanie materiału. Po drugie, należy w cišgu najbliższych dni przeprowa- dzać pierwsze powtórzenie opanowanego materiału. Po trzeci e, ze względu na zmęczenie układu nerwowego należy przed przejciem od jednego materiału do drugiego robić krótkš 5-minutowš przerwę, powięconš wypoczynkowi. Po czwarte, dobrze jest przy nauczaniu przeplatać mate- riał, a więc po przerobieniu historii dobrze jest popracować nad matematykš, aby póniej wzišć się do nauki języka. Po pište, materiał szczególnie trudny lub taki, na którym szczególnie nam zależy, należy 'powtórzyć przed snem, gdyż daje
Azurator