vademecum gimnazjalisty - fizyka i astronomia.pdf - vademecum gimnazjalisty(1) - kapulinka

FIZYKA I ASTRONOMIA

RUCH JEDNOSTAJNIE PROSTOLINIOWY

Każdy ruch jest zmienną położenia w czasie danego ciała lub układu ciał względem pewnego wybranego układu odnie-

sienia.

v= s/t <[a] = m/s, km/h>

RUCH PROSTOLINIOWY JEDNOSTAJNIE PRZYSPIESZONY

v= at <[a = m/s2>

Dla ciała spadającego swobodnie: v = gt

Prędkość średnia: v śr = v 0 + v k /2

Droga (gdy v0 = 0): s = at 2 /2

Droga przebyta w czasie t: s = v śr· · t, s = v o · t + at 2 /2

Droga dla ciała spadającego swobodnie: s = gt 2 /2

RUCH PROSTOLINIOWY JEDNOSTAJNIE OPÓŹNIONY

Wartość przyspieszenia (a) ze znakiem minus

s= v 0 · t/2

RUCH JEDNOSTAJNY PO OKRĘGU

v = const, wektor v zmienia swój kierunek

Okres: T = 1/f, T = -2 π r/v

Przyspieszenie dośrodkowe: ad = v 2 /r

Siła do- i odśrodkowa: F od,do = mv 2 /r

PĘD CIAŁA

p → = mv →

Zasada zachowania pędu dla dwóch ciał początkowo spoczywających:

m 1 v 1 = m 2 v 2

VADEMECUM GIMNAZJALISTY | FIZYKA I ASTRONOMIA

strona z 5

I ZASADA DYNAMIKI NEWTONA

Jeżeli na ciało nie działa żadna siła lub siły działające równoważą się, to ciało to pozostaje w spoczynku lub porusza się

ruchem jednostajnym prostoliniowym.

II ZASADA DYNAMIKI NEWTONA

Jeżeli na ciało działają siły, to porusza się ono ruchem jednostajnie przyspieszonym, pod warunkiem że ich wypadkowa

jest stała i nie jest równa zeru. Przyspieszenie ciała jest wprost proporcjonalne do siły wypadkowej i odwrotnie propor-

cjonalne do masy ciała.

a → = F → /m

III ZASADA DYNAMIKI NEWTONA

Jeżeli ciało A działa na ciało b pewną siłą F, to ciało B działa na ciało A siłą F o tej samej wartości i kierunku, ale o przeciw-

nym zwrocie

F → AB = -F → BA

PRAWO POWSZECHNEGO CIĄŻENIA (powszechnej grawitacji)

Wartość, z jaką oddziałują na siebie dwa ciała punktowe, jest wprost proporcjonalna do iloczynu stałej grawitacji oraz

mas tych ciał i odwrotnie proporcjonalna do kwadratu odległości między nimi.

F = G Mm/r 2

G (stała grawitacji) = 6,67·10 -11 Nm 2 /kg 2

SIŁA CIĘŻKOŚCI

F → c= mg →

PRACA

W= Fs <[W] = 1J = N · m = kg · m 2 /s 2 >

MOC

P= W/t <[P] = 1W = J/s>

Dla ciał poruszających się ruchem jednostajnym: P = Fv

ENERGIA POTENCJALNA

E p = mgh

ENERGIA KINETYCZNA

E k = mv 2 /2

TEMPERATURA

Kelvin: T = t + 273 o

Celcjusz: t = T – 273 o

VADEMECUM GIMNAZJALISTY | FIZYKA I ASTRONOMIA

strona z 5

GĘSTOŚĆ SUBSTANCJI

ρ = m/v <[ ρ ] = kg/m 3 >

I ZASADA TERMODYNAMIKI

Całkowita zmiana energii wewnętrznej układu Δ U jest równa sumie ciepła Q dostarczonej do układu i pracy W wykona-

nej nad układem przez siły wewnętrzne.

Δ U = Q + W <[Q] = J = Nm>

ciepło właściwe: c = Q/m Δ T <[c] = J/ kg · K>

ciepło topnienia = krzepnięcia = parowania = skraplania: c = Q/m

RUCH DRGAJĄCY

Amplituda (A) – to największe wychylenie ciała z położenia równowagi.

Okres drgań (T) – to czas, w którym ciało wykonuje pełne drganie, tzn. przebywa drogę od jednego skrajnego położenia

do drugiego i z powrotem.

T = 2 π λ /g

Częstotliwość (f ) – odwrotność okresu. Częstotliwość informuje nas, jaka jest liczba drgań w czasie 1 s. Np. jeśli okres T =

1/2 s, to w czasie 1 sekundy nastąpią dwa drgania, jeśli T = 3 s, to w czasie 1 s nastąpi 1/3 drgania itd.

f = 1/T <[ f ] = 1/s = 1 herc (Hz)>

DŁUGOŚĆ FALI

Długość fali to droga, jaką przebywa fala w czasie jednego okresu drgań cząsteczek.

λ = vT, λ = v/f <[ λ ]= 1m>

CIŚNIENIE

p = F/s <[p] = 1P = N/m 2 >

ciśnienie hydrostatyczne:

p = ρ gh

PRAWO COULOMBA

F= kq 1 q 2 /r 2

k = 9·109 Nm2/r2

NAPIĘCIE ELEKTRYCZNE

U = W A → B /q

NATĘŻENIE PRĄDU

I = Q/t <[I] = 1A = c/s>

VADEMECUM GIMNAZJALISTY | FIZYKA I ASTRONOMIA

strona z 5

PRAWO OHMA

Natężenie prądu płynącego przez przewodnik jest wprost proporcjonalne do napięcia przyłożonego do końców prze-

wodnika i odwrotnie proporcjonalne do jego oporu.

I = U/R <[R] = 1 Ω = V/A>

R = ρ l/s

I PRAWO KIRCHOFFA

Suma prądów wpływających jest równa sumie prądów wypływających z węzła.

I 1 + I 2 = I 3 + I 4 + I 5

ŁĄCZENIE SZEREGOWE ODBIORNIKÓW

R z = R 1 + R 2 + R 3 + … +R n

U = U 1 + U 2 + U 3 + … +U n

I = const

ŁĄCZENIE RÓWNOLEGŁE ODBIORNIKÓW

1/R z = 1/R 1 + 1/R 2 = 1/R 3 +…+R n

U = const

I = I 1 + I 2 + I 3 +… +I n

PRACA PRĄDU ELEKTRYCZNEGO

W = UIt, W = U 2 /Rt, W = I 2 R

MOC PRĄDU ELEKTRYCZNEGO

P =IU, P =W/t

PRĄD PRZEMIENNY W UZWOJENIACH TRANSFORMATORA

U 2 /U 1 = z 2 /z 1

SIŁA ELEKTRODYNAMICZNA

Jest to oddziaływanie pola elektromagnetycznego na przewodnik, w którym płynie prąd elektryczny.

F = B · I · l ( l - długość przewodnika) <[B] = 1T (tesla) = kg/A·s 2 >

SIŁA LORENTZA

Jest to siła, którą pole magnetyczne oddziałuje na cząstkę, która znalazła się w tym polu.

F L = B · v · q

STRUMIEŃ MAGNETYCZNY

Wartość strumienia magnetycznego określa jak dużo linii pola przenika przez daną powierzchnię S.

φ = BS

VADEMECUM GIMNAZJALISTY | FIZYKA I ASTRONOMIA

strona z 5

ZDOLNOŚĆ SKUPIAJĄCA SOCZEWKI

Z = 1/f

ENERGIA FOTONU

E = hf

Stała Plancka: h= 6,62 · 10 -34 J/s

ZASADA ZACHOWANIA ENERGII W ZJAWISKU FOTOELEKTRYCZNYM

hf = W + mv 2 /2

ENERGIA SPOCZYNKOWA CZĄSTKI

E = mc 2

VADEMECUM GIMNAZJALISTY | FIZYKA I ASTRONOMIA

strona 5 z 5

vademecum gimnazjalisty - fizyka i astronomia.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: