Garlicki Leszek
POLSKIE PRAWO KONSTYTUCYJNE
zarys wykładu
wydanie 3
SPIS TREŚCI
KU NOWEJ KONSTYTUCJI
I. Konstytucje międzywojenne
II. Okres Polski Ludowej
III. Początki III Rzeczypospolitej
IV. Mała Konstytucja
KONSTYTUCJA I INNE ŹRÓDŁA PRAWA KONSTYTUCYJNEGO
I. Istota i pojęcie konstytucji
II. Cechy konstytucji jako ustawy zasadniczej
III. Obowiązywanie konstytucji
IV. Konstytucja a inne źródła prawa konstytucyjnego
ZASADY USTROJU RZECZYPOSPOLITEJ
I. Pojęcie zasad ustroju
II. Zasada suwerenności Narodu
III. Zasada niepodległości i suwerenności Państwa
IV. Zasada demokratycznego państwa prawnego.
V. Zasada hierarchicznego systemu źródeł prawa
VI. Zasada społeczeństwa obywatelskiego
VII. Zasada podziału władz
VIII. Zasada społecznej gospodarki rynkowej
IX. Zasada przyrodzonej godności człowieka
KONSTYTUCYJNY STATUS JEDNOSTKI
I. Prawa człowieka i ich ewolucja
II. Konstytucja z 1997 r. - zasady przewodnie statusu jednostki
III. Podmioty praw i wolności
IV. Adresaci praw i wolności
V. Ograniczenia praw i wolności
VI. System praw i wolności w Konstytucji z 1997 roku
VII. Ochrona praw i wolności
VIII. Konstytucyjne obowiązki jednostki
WYBORY I PRAWO WYBORCZE
I. Pojęcia ogólne
II. Podstawowe zasady prawa wyborczego
III. Organizacja wyborów
REFERENDUM
II. Referendum w Konstytucji z 1997 roku
III. Referendum ogólnokrajowe (art. 125 Konstytucji
PARLAMENT. STRUKTURA, SKŁAD I ORGANIZACJA
I. Wprowadzenie
II. Struktura parlamentu: zasada dwuizbowości
III. Struktura parlamentu: Zgromadzenie Narodowe
IV. Kadencja i sposób funkcjonowania
V. Organizacja wewnętrzna
VI. Status prawny posłów i senatorów
PARLAMENT - FUNKCJE
II. Funkcja ustawodawcza
III. Funkcja kontrolna
PREZYDENT
I. Pozycja ustrojowa
II. Wybory Prezydenta i jego mandat
III. Kontrasygnata i prerogatywy
IV. Kompetencje prezydenta
RADA MINISTRÓW I ADMINISTRACJA RZĄDOWA
II. Powoływanie i odpowiedzialność Rady Ministrów
III. Skład i organizacja rządu
IV. Zakres działania Rady Ministrów
V. Prezes Rady Ministrów
VI. Minister
SAMORZĄD TERYTORIALNY
I. Istota samorządu terytorialnego
II. Ustrój jednostek samorządu terytorialnego
III. Zakres działania i zadania jednostek samorządu terytorialnego
IV. Nadzór nad działalnością samorządu terytorialnego
FINANSE PUBLICZNE, RADIOFONIA 1 TELEWIZJA, KONTROLA PAŃSTWOWA
I. Finanse publiczne
II. Radiofonia i telewizja
III. Kontrola państwowa
WŁADZA SĄDOWNICZA. SĄDY
II. Struktura sądów
III. Krajowa Rada Sądownictwa
IV. Sędziowie
V. Konstytucyjne zasady działania sądów
WŁADZA SĄDOWNICZA. TRYBUNAŁ KONSTYTUCYJNY
II. Pozycja ustrojowa i skład Trybunału Konstytucyjnego
III. Funkcje Trybunału Konstytucyjnego
WŁADZA SĄDOWNICZA. TRYBUNAŁ STANU
I. Odpowiedzialność konstytucyjna
II. Trybunał Stanu
III. Zakres odpowiedzialności konstytucyjnej
IV. Postępowanie
RZECZNIK PRAW OBYWATELSKICH
I. Istota instytucji
II. Pozycja ustrojowa Rzecznika
III. Zakres i formy działania Rzecznika
STANY NADZWYCZAJNE
II. Konstytucyjna regulacja stanów nadzwyczajnych
III. Ustawowa regulacja stanów nadzwyczajnych
Konstytucja z 2 kwietnia 1997 r., która od niedawna stanowi podstawowy dokument ustrojowy naszego kraju, powinna być postrzegana na tle polskiej tradycji konstytucyjnej. Niezależnie bowiem od bieżących kompromisów ideologicznych i politycznych - które w treści tej konstytucji znalazły odzwierciedlenie - w wielu kwestiach nawiązuje ona (akceptująco lub negująco) do wcześniej kształtowanych poglądów, praktyk i instytucji.
Punktem wyjścia w rozwoju współczesnego polskiego konstytucjonalizmu była Konstytucja z 17 marca 1921 r., zwana popularnie Konstytucją marcową. Opierała się ona na typowych dla systemów demokratycznych zasadach: suwerenności narodu, podziału władz i zagwarantowaniu praw obywatelskich. Wprowadzała parlamentarny system rządów, a zasady relacji między legislatywą a egzekutywą kształtowała w nawiązaniu do instytucji III Republiki Francuskiej. Oznaczać to musiało wyraźne zwichnięcie równowagi między władzami, bo model III Republiki - tak jak uformowała go praktyka ustrojowa - charakteryzował się bardzo silną pozycją parlamentu, daleko posuniętą zależnością rządu od Izby Deputowanych (tak we Francji określano wówczas pierwszą izbę parlamentu) i pozostawieniem raczej ceremonialnego miejsca prezydentowi Republiki. Dla twórców Konstytucji marcowej był to model atrakcyjny, bo wszystkie właściwie partie reprezentowane w Sejmie obawiały się silnej osobowości Józefa Piłsudskiego, którego postrzegano jako najbardziej prawdopodobnego kandydata na urząd prezydenta.
Konstytucja marcowa nadała parlamentowi strukturę dwuizbową, z tym że Sejm (liczący 444 posłów wybieranych w pięcioprzymiotnikowych wyborach) zyskał wyraźną przewagę nad Senatem ( 111 senatorów także wybieranych w pięcioprzymiotnikowych wyborach). Rola Senatu ograniczała się do uczestniczenia w procedurze uchwalania ustaw, natomiast Sejm - poza ostatecznym głosem w sprawach ustawodawstwa - dysponował też szerokim zakresem uprawnień kontrolnych wobec Rządu i mógł - w każdym czasie - wyrazić wotum nieufnośc zarówno całemu gabinetowi, jak i poszczególnym ministrom. Rozwiązanie parlamentu mogło nastąpić tylko na mocy uchwały Sejmu, natomiast prezydent mógł dokonać rozwiązania tylko za zgodą Senatu.
Prezydent był wybierany prze Zgromadzenie Narodowe (tzn. Sejm i Senat działające wspólnie), nie ponosił za swoją działalność odpowiedzialności parlamentarnej, natomiast - w razie naruszenia Konstytucji lub popełnienia przestępstwa - mógł zostać pociągnięty do odpowiedzialności konstytucyjnej przed Trybunałem Stanu. Rząd był powoływany przoez prezydenta, ale musiał cieszyć się zaufaniem większości sejmowej, jako że ponosił przed Sejmem odpowiedzialność polityczną i to zarówno o solidarnym, jak i indywidualnym charakterze.
Był to więc system o skrajnie parlamentarnym charakterze, a jego prawidło we funkcjonowanie było uzależnione od istnienia w Sejmie stabilnej większość zdolnej do udzielania poparcia istniejącemu Rządowi. Brak takiej większości musiał prowadzić do kryzysu parlamentarnego, bo rząd nie miał możliwości działania bez poparcia Sejmu, a pozycja prezydenta była zbyt słaba, by mogły funkcjonować tzw. gabinety prezydenckie. W praktyce szybko okazało się, że Sejm nie był zdolny do wyłonienia stabilnej większości.
Efektem tego były częste upadki gabinetów, trudności w tworzeniu koalicji partyjnych w Sejmie i v uchwalaniu ustaw. W sposób zdecydowanie negatywny rzutowało to na autorytet Parlamentu i partii politycznych sterujących jego działaniami. Ułatwiło to Piłsudskiemu zdobycie poparcia społecznego dla dokonania zamachu stanu i przejęci. władzy w maj u 1926 r.
Konstytucyjnym wyrazem tych wydarzeń była tzw. nowela sierpniowa (2 sierpnia 1926 r.) wprowadzająca zmiany do Konstytucji marcowej.
Wzmocnił; ona pozycję prezydenta przyznając mu między innymi samodzielne prawo rozwiązania Sejmu oraz (z upoważnienia parlamentu i za zgodą rządu) prawo wydawania rozporządzeń z mocą ustawy. Ograniczeniom uległy też możliwości wyrażenia przez Sejm wotum nieufności rządowi i ministrom, choć sama zasada parlamentarnej odpowiedzialności rządu została zachowana. Faktyczny mechanizm władzy przesunął się jednak poza schemat założony konstytucyjnie, gdyż głos decydujący należał do Józefa Piłsudskiego, mimo że odmówił on przyjęcia urzędu prezydenta. Koniec lat dwudziestych to okres stałego konfliktu Piłsudskiego z parlamentem (gdzie większość zachowały partie opozycyjne wobec obozu sanacyjnego); nierzadko dochodziło przy tym do działania obok istniejących rozwiązań konstytucyjnych, a nawet do ich wyraźnego naruszania. Dopiero po tzw. wyborach brzeskich (1930 r.) sanacja uzyskała większość w obu izbach i to pozwoliło jej na doprowadzenie do uchwalenia nowej konstytucji (przy czym te nie w pełni przestrzegano reguł procedury sejmowej).
Konstytucja z 23 kwietnia 1935 r. opierała się na zupełnie innych założeniach ideologicznych niż jej poprzedniczka z 1921 r. Wyrażała ona zdecydowani autorytarną formę rządów, choć ujętą w formy nowego porządku konstytucyjne go. Pierwsze miejsce w państwie przyznawała prezydentowi wybieranemu przez Zgromadzenie Elektorów (których większość była wyłaniania przez Sejm i Senat). Jeżeli jednak ustępujący prezydent wskazał innego kandydata, to rozstrzygnięcie zapadało w głosowaniu powszechnym. Na wypadek wojny prezydent mógł mianować swojego następcę - rozwiązanie to pozwoliło na utrzymanie konstytucyjnej ciągłości władzy po 1939 r. Prezydent nie ponosił odpowiedzialności parlamentarnej ani konstytucyjnej. Powoływał rząd i mógł dokonywać zmian w jego składzie (jednak rząd ponosił także odpowiedzialność polityczną wobec Sejmu). Prezydent mógł w każdym czasie rozwiązać Sejm i Senat, przyznane mu też zostały dość szerokie kompetencje w zakresie stanowienia prawa. O słabości parlamentu przesądził też system wyborczy, bo ordynacje wyborcze faktycznie pozbawiły opozycję szans na zgłoszenie swoich kandydatów.
Konstytucja kwietniowa pisana była z myślą o silnej prezydenturze i wiązano ją oczywiście z osobą Józefa Piłsudskiego. Przyjęto ją jednak zbyt późno, bo Marszałek zmarł w maju 1935 r. Zabrakło tym samym osoby zdolnej do wypełnienia nowych zadań konstytucyjnych, a samej konstytucji dane były tylko cztery lata funkcjonowania w niepodległej Polsce.
Po II wojnie światowej na ziemiach polskich ukształtował się nowy system władzy faktycznej, która niezależnie od braku legitymacji konstytucyjnej czy politycznej, określiła nowy porządek ustrojowy. Po okresie rozwiązań tymczasowych (gdy tzw. Krajowa Rada Narodowa proklamowała się jako tymczasowy parlament), po uznaniu nowej władzy przez mocarstwa zachodnie i po przeprowadzeniu (wątpliwych co do swej rzetelności) wyborów parlamentarnych, w lutym 1947 r., ukonstytuował się tzw. Sejm Ustawodawczy, który niemal od razu, tj. 19 lutego 1947 r. przyjął tzw. Małą Konstytucję.
W swej treści nawiązywała ona do Konstytucji marcowej, formułując, między innymi, zasadę podziału władz. Jednoizbowy Sejm był organem ustawodawczym (ale dopuszczono też dekrety z mocą ustawy wydawane przez rząd i wymagające akceptacji najpierw Rady Państwa, a potem Sejmu), wybierał Prezydenta, mógł wyrazić wotum nieufności rządowi i ministrom. Nowym organem była Rada Państwa (złożona z Prezydenta, Marszałka i wicemarszałka Sejmu, prezesa Najwyższej Izby Kontroli oraz innych osób), która w pewnych sytuacjach mogła działać w zastępstwie Sejmu. Budowa organów centralnych odpowiadała więc modelowi parlamentarno-gabinetowemu, ale było to podobieństwo czysto formalne. System parlamentarny nie może bowiem działać bez opozycji, a ta została ostatecznie zlikwidowana już w końcu 1947 r. W rzeczywistości politycznej postanowienia konstytucyjne stanowiły tylko fasadę ukrywającą realny system sprawowania władzy, podporządkowany zasadzie kierowniczej roli partii (PPR, a potem PZPR) i ograniczający suwerenność Polski na rzecz ZSRR.
Próby - fasadowego choćby - nawiązywania do demokratycznych rozwiązań Konstytucji marcowej zakończyły się na przełomie 1948 i 1949 roku. Gdy zaś w początku lat pięćdziesiątych przystąpiono do prac nad nową konstytucją, było już oczywiste, że podstawowym wzorem dla jej twórców ma być radziecka konstytucja z 1936 r., w miarę wiernie kopiowana przez niemal wszystkie państwa regionu.
Konstytucja z 22 lipca 1952 r. powstała w najgorszym chyba okresie powojennej historii Polski, określanym potem enigmatycznym pojęciem "okresu błędów i wypaczeń". Od razu było oczywiste, że nowa konstytucja nie będzie stosowana w praktyce, a jej sformułowania będą mieć czysto deklaratywny charakter, ukrywający ówczesną rzeczywistość epoki stalinizmu. Konstytucja z 1952 r. zrywała z koncepcjami Konstytucji marcowej, odrzucając zasadę podziału władz i organizując system centralnych organów państwa wokół tzw. zasady jednolitości (jedności) władzy państwowej. Określała ona Sejm jako najwyższy organ władzy państwowej i przewidywała jednostronne podporządkowanie Sejmowi pozostałych typów organów państwa, a więc administracji, sądownictwa i prokuratury. Zniesiono urząd prezydenta, natomiast nowy kształt nadano Radzie Państwa (wybieranej przez Sejm spośród posłów), która -z jednej strony - przejęła niektóre kompetencje głowy państwa, a - z drugiej strony - zyskała tzw. kompetencje zastępcze wobec Sejmu, które pozwalały jej działać zamiast Sejmu w wielu podstawowych sprawach, a zwłaszcza w dziedzinie ustawodawstwa. Rząd był powoływany przez Sejm, który w każdym czasie mógł odwoływać poszczególnych ministrów i powoływać na ich miejsce nowych, podobne uprawnienie przysługiwało też Radzie Państwa w okresie między sesjami Sejmu. Nie istniał Trybunał Konstytucyjny ani Trybunał Stanu, Sąd Najwyższy miał być powoływany przez Radę Państwa na okres 5 lat.
Konstytucja proklamowała liczne prawa i wolności obywateli, dając - zgodnie z ówczesną doktryną - wyraźne pierwszeństwo prawom socjalnym i ekonomicznym, a wolności osobiste i polityczne traktując w bardziej skrótowy sposób. Nie sformułowano żadnych instytucjonalnych gwarancji praw i wolności, nie przewidziano także sądowej procedury ochrony przed ich naruszeniami.
Raz jeszcze trzeba podkreślić, że konstytucja, w założeniu jej twórców, miała być dokumentem o charakterze przede wszystkim politycznym, bardzo słabo natomiast wyrażono jej rolę prawną jako najwyższego aktu obowiązującego prawa. Wspomniałem już, że nie istniały procedury chroniące prawną nadrzędność konstytucji, sam tekst był napisany językiem lakonicznym, ogólnikowym i wieloznacznym, co pozostawiło daleko idącą swobodę w jego interpretacji.
Praktyka konstytucyjna całkowicie zdeprecjonowała rolę i znaczenie tego dokumentu. Prawa i wolności jednostki realnie nie istniały, brak było niezawisłych sądów zdolnych do wymuszenia ich przestrzegania przez policję czy organy administracji państwowej. Nie istniała opozycja, a rzeczywisty mechanizm władzy wyrażany był zasadą kierowniczej roli partii i wszechwładzy rządowych resortów gospodarczych. Rola Sejmu została sprowadzona niemal do zera: zbierał się dwukrotnie w roku na kilkudniowe sesje, a resztę jego kompetencji wykonywała "zastępczo" Rada Państwa.
Obraz ten uległ pewnym przekształceniom po tzw. Październiku, gdy na przełomie lat 1956 i 1957 kierownictwo partii znalazło się w rękach grupy odcinającej się od stalinowskich metod rządzenia. Zarysowały się pewne elementy praworządności i ustały najbardziej drastyczne praktyki aparatu bezpieczeństwa, ale nie zmieniło to istoty systemu, który nadal oparty był na zasadzie kierowniczej roli partii i wykluczeniu pluralizmu politycznego.
W funkcjonowaniu aparatu państwowego zasadniczemu ograniczeniu uległa rola Rady Państwa, co trochę wzmocniło pozycję Sejmu, który zbierał się teraz na kilkumiesięczne sesje i praktycznie monopolizował funkcję ustawodawczą. Nie miało to większego znaczenia politycznego (choć nie można zapominać o istnieniu w Sejmie kilkuosobowej reprezentacji związanej z Kościołem), ale stabilizowało praktykę funkcjonowania parlamentu, nierzadko nawiązującą do mechanizmów z okresu dwudziestolecia międzywojennego.
Zmian zasadniczych nie przyniosło także następne dwudziestolecie, choć stopniowo zmieniały się ekipy polityczne, a system rządów ulegał postępującej erozji. W lutym 1976 r. dokonana została rewizja Konstytucji z 1952 r., co trzeba było traktować jako pewien program minimum, gdyż jednocześnie zrezygnowano z uchwalania nowej konstytucji, wyłamując się w ten sposób z typowego w skali obozu trendu. Nowela lutowa przeformułowała podstawowe zasady ustroju, określając PRL jako "państwo socjalistyczne", konstytucjonalizując - nienormowaną dotąd prawnie - zasadę "przewodniej roli PZPR w budowie socjalizmu" i określając "przyjaźń i współpracę" z ZSRR jako jedną z podstaw polityki zagranicznej. Na nowo napisano wiele postanowień o prawach i wolnościach obywateli, co jednak nie przyczyniło się do nadania im większej precyzji ani też nie utworzyło systemu instytucjonalnych gwarancji ich ochrony. Najmniejsze zmiany zaszły w postanowieniach dotyczących naczelnych organów państwowych, po raz pierwszy dostrzeżono też potrzebę ochrony konstytucji przed naruszeniami i powierzono - skromne zresztą - kompetencje Radzie Państwa.
Dopiero wydarzenia lata 1980 r. przyniosły zasadniczą reorientację myślenia konstytucyjnego. W oparciu o koncepcję pluralizmu politycznego i roli konstytucji jako dokumentu - z jednej strony - ograniczającego swobodę działania rządzących, a - z drugiej strony - ustalającego pewne reguły gry między władzą a opozycją formułować zaczęto szereg nowych idei i postulatów. Nie znalazło to wprawdzie niemal żadnego odzwierciedlenia w przepisach konstytucyjnych (dopiero w marcu 1982 r. - a więc już w stanie wojennym - wprowadzono do Konstytucji przepisy o Trybunale Konstytucyjnym i Trybunale Stanu), ale dość wyraźnie uzmysłowiło, iż "konstytucjonalizm socjalistyczny" wyczerpał już swoje możliwości.
Okres lat osiemdziesiątych trzeba dziś postrzegać jako okres postępującej erozji systemu, któremu ani stan wojenny, ani później podejmowane próby dialogu z opozycją nie mogły już pomóc. W płaszczyźnie konstytucyjnych relacji między Sejmem, Radą Państwa i rządem nie było to jeszcze widoczne (pierwszym przykładem było doprowadzenie do dymisji gabinetu Messnera jesienią 1988r.). Natomiast niespodziewanemu rozwojowi uległ system instytucjonalnych gwarancji konstytucyjności i legalności: od 1980 r. istniał już Naczelny Sąd Administracyjny, w 1985 r. utworzono ostatecznie Trybunał Konstytucyjny, a w 1987 r. urząd Rzecznika Praw Obywatelskich. Orzecznictwo tych sądów i aktywność Rzecznika zaczęły nadawać nowe znaczenie prawnej roli konstytucji. Choć nie było to w stanie zagrozić systemowi rządów, jednak torowało drogę nowym koncepcjom i ideom, w efekcie czego Polska wyraźnie wyprzedziła inne państwa "obozu socjalistycznego".
Zasadniczy cios systemowi nadała jednak pogarszająca się sytuacja gospodarcza i rosnąca aktywność (nielegalnej) Solidarności wspieranej przez grupy opozycyjnych intelektualistów. Doprowadziło to ostatecznie wiosną 1989 r. do tzw. Okrągłego Stołu - rozmów które miały wypracować pewien modus vivendi między władzą a opozycją. W aspekcie politycznym rozmowy te przyniosły trzy zasadnicze ustalenia.
Po pierwsze - postanowiono przywrócić Solidarność do legalnego istnienia nie tylko w charakterze związku zawodowego, ale i ruchu politycznego.
Po drugie - postanowiono przeprowadzić przyspieszone wybory parlamentarne, które miały otworzyć Solidarności szansę zdobycia większości w Senacie (przy tej okazji przywrócono też dwuizbowość parlamentu) i zapewnić jej ograniczoną reprezentację w Sejmie. Prawo wyborcze nadawało w pełni demokratyczny charakter wyborom do Senatu, natomiast z góry przewidywało podział mandatów w Sejmie (65% dla dotychczasowego układu politycznego i 35% dla Solidarności - dlatego Sejm ten określano mianem "Sejmu kontraktowego").
Po trzecie - postanowiono dokonać zmian w Konstytucji z 1952 r., jak m.in. ponowne pojawienie się urzędu prezydenta i to o bardzo poważnych kompetencjach.
Koncepcja utrzymania rządów za cenę ustępstw na rzecz opozycji nie powiodła się. Wybory parlamentarne z czerwca 1989 r. przyniosły druzgocącą politycznie porażkę dawnego układu politycznego, a większość czołowych polityków PZPR znalazła się poza Sejmem. Nowy parlament dokonał wprawdzie -zgodnie z wiosennymi ustaleniami - wyboru gen. Wojciecha Jaruzelskiego na stanowisko Prezydenta, ale już po sześciu tygodniach powstał rząd Tadeusza Mazowieckiego, co oznaczało otwarcie nowej epoki w dziejach Polski.
Konstytucyjnym wyrazem porozumienia Okrągłego Stołu była tzw. nowela kwietniowa (7 kwietnia 1989 r.) odzwierciedlająca kompromis zawarty przez polityków. Jej rozwiązania nie układały się jednak w logiczny schemat mający na celu wprowadzenie nowego, demokratycznego systemu rządów, lecz stanowiły wypadkową sprzecznych dążeń i oczekiwań obu stron. O ile na płaszczyźnie politycznej strona społeczna uzyskała istotne koncesje (wybory i udział w nich Solidarności), to w płaszczyźnie konstytucyjnej musiała za to zapłacić. Na tym tle należy postrzegać utworzenie urzędu prezydenta i wyposażenie go v szereg kompetencji pozwalających na ograniczenie roli parlamentu.
Niezmieniony został przepis konstytucji określający Sejm jako "najwyższy organ władzy państwowej", jednak nowela kwietniowa znacznie osłabiła pozycję Sejmu. Przede wszystkim powrócono do dwuizbowej struktury parlamentu tj. powołano do życia Senat, który składał się ze 100 senatorów, wybieranych po trzech w województwach stołecznym i katowickim i po dwóch w pozostałych czterdziestu siedmiu województwach. Było to rozwiązanie nadreprezentujące województwa rolnicze i wyrażało nadzieję strony rządowej, że uda się jej w ten sposób zdobyć więcej mandatów senatorskich (przypomnijmy jednak, że w wyborach czerwcowych Solidarność uzyskała 99 mandatów). Kompetencje Senatu ograniczały się niemal wyłącznie do udziału w ustawodawstwie. Ustawa musiała zostać najpierw uchwalona przez Sejm (Senat był jednym z podmiotów posiadających prawo inicjatywy ustawodawczej), następnie podlegała rozpatrzeniu przez Senat, który mógł zaproponować poprawki do ustawy lub odrzucenie jej w całości. Te propozycje Senatu rozpatrywał następnie Sejm, który mógł je odrzucić większością dwóch trzecich głosów.
Sejm i Senat - działające jako Zgromadzenie Narodowe - dokonywały wyboru prezydenta na sześcioletnią kadencję. Zgromadzenie mogło też (większością dwóch trzecich głosów) postawić prezydenta w stan oskarżenia przed Trybunałem Stanu oraz (większością trzech piątych głosów) uznać trwałą niezdolność prezydenta do sprawowania urzędu ze względu na stan zdrowia. Oskarżenie przed Trybunałem Stanu mogło dotyczyć naruszenia konstytucji lub ustaw (odpowiedzialność konstytucyjna) i doprowadzić do skazania na utratę urzędu. Prezydent nie ponosił natomiast odpowiedzialności politycznej przed parlamentem, gdyż nie istniała możliwość jego odwołania przez parlament przed upływem kadencji.
...
PWSBiA_wawa