Europa
Mapa hipsometryczna głównej części Europy
Mapa polityczna Europy
Położenie Europy na mapie świata
Europa – część świata (określana zwykle tradycyjnym, acz nieścisłym mianem kontynentu), leżąca na półkuli północnej, na pograniczu półkuli wschodniej i zachodniej, stanowiąca wraz z Azją kontynent Eurazję.
Spis treści
· 1 Nazwa i charakter
· 2 Granice Europy
· 3 Dane geograficzne
o 3.1 Linia brzegowa
§ 3.1.1 Akweny otaczające Europę
§ 3.1.2 Typy wybrzeży europejskich
o 3.2 Ukształtowanie powierzchni
§ 3.2.1 Niziny
§ 3.2.2 Wyżyny i góry
· 4 Budowa geologiczna
o 4.1 Wulkanizm
o 4.2 Gleby
· 5 Klimat
o 5.1 Strefy klimatyczne
o 5.2 Temperatura
o 5.3 Opady
· 6 Wody
o 6.1 Rzeki
o 6.2 Jeziora
o 6.3 Lodowce
· 7 Środowisko przyrodnicze
o 7.1 Szata roślinna
o 7.2 Świat zwierząt
· 8 Historia
o 8.1 Archeologia i prehistoria
o 8.2 Starożytność
o 8.3 Średniowiecze
§ 8.3.1 V-X wiek
§ 8.3.2 XI-XV wiek
o 8.4 XV-XVII wiek
o 8.5 XVIII-XIX w.
o 8.6 XX w.
· 9 Ludność
o 9.1 Gęstość zaludnienia
o 9.2 Grupy etniczne i języki
o 9.3 Religie
§ 9.3.1 Chrześcijaństwo
§ 9.3.2 Islam
§ 9.3.3 Judaizm
§ 9.3.4 Pozostałe wyznania
§ 9.3.5 Bezwyznaniowość
o 9.4 Miasta
· 10 Podział polityczny Europy
o 10.1 Struktury polityczne
· 11 Kultura
o 11.1 Literatura
o 11.2 Sztuka
o 11.3 Muzyka
o 11.4 Architektura
· 12 Główne okręgi przemysłowe Europy
· 13 Zobacz też
· 14 Przypisy
· 15 Bibliografia
Nazwa i charakter
Nazwa Europy wywodzi się z greckiego słowa Εὐρώπη (Europe) i zwykle poprzez łacińską formę Europa weszło do niemal wszystkich języków świata. Etymologia samego terminu Εὐρώπη jest niejasna: być może pochodzi ono od εὐρωπός (europos) – łagodnie wznoszący się, albo od asyryjskiego ereb, zachód. Inne teorie wywodzą pochodzenia nazwy od semickiego słowa oznaczającego ciemny[1].
Europa określana jest zwykle mianem kontynentu, co podkreśla jej odrębny od Azji charakter kulturowo-polityczny, jednak z geograficznego punktu widzenia określenie to jest nieścisłe. Niekiedy, także dla odróżnienia od Azji i przy zachowaniu tradycyjnej nazwy kontynent Europę nazywa się mianem subkontynentu.
Granice Europy
Osobny artykuł: granica Europa-Azja.
Przebieg granic Europy jest przedmiotem licznych sporów i kontrowersji. Kwestia ta jest różnie rozstrzygana w nauce poszczególnych krajów, a najwięcej rozbieżności w tej sprawie występuje w nauce anglosaskiej. Polska interpretacja przebiegu granicy Europa-Azja jest zgodna z ustaleniami Międzynarodowej Unii Geograficznej.
Jedynymi granicami Europy, co do których nie ma sporów, są naturalne granice morskie na północy, zachodzie i południu. Wyznaczenie umownej granicy z Azją na wschodzie i południowym wschodzie wzbudza kontrowersje.
Powszechnie przyjęto, że Europa rozciąga się od Oceanu Atlantyckiego na zachodzie do gór Uralu na wschodzie (problem przynależności samych tych gór jest kwestią sporną). W Polsce przyjęto, iż są one częścią kontynentu), oraz od Oceanu Arktycznego na północy do Morza Śródziemnego i Morza Czarnego na południu. Największy problem stanowi wyznaczenie granic Europy na południowym wschodzie. Polska nauka, w ślad za ustaleniami MUG uważa, iż granica biegnie obniżeniem Kumsko-Manyckim, natomiast w naukach innych krajów wyznacza się kilka odmiennych wersji przebiegu tej granicy, przesuwających kraniec kontynentu w tym rejonie daleko na południe, w niektórych propozycjach o ponad tysiąc kilometrów w stosunku do ustaleń Międzynarodowej Unii Geograficznej.
Dane geograficzne
Niektóre informacje zawarte w artykule wymagają weryfikacji.Zajrzyj na stronę dyskusji, by dowiedzieć się, jakie informacje budzą wątpliwości.
Powierzchnia Europy: to 10,5 mln km² (5,96 mln km², bez europejskiej części Rosji). Stanowi to ok. 2% całej powierzchni kuli ziemskiej (ok. 7,5% powierzchni lądów) i Europa jako część świata jest większa tylko od Australii. Europa stanowi 1/5 Eurazji i jako jej największy półwysep jest najbardziej wysunięta na zachód.
Rozciągłość równoleżnikowa: 5600 km (79°)
Rozciągłość południkowa: 4200 km (35°)
Długość wybrzeży: 38 tys. km
Średnia wysokość terenu: 292 m n.p.m.
Linia brzegowa
Europa jest najbardziej rozczłonkowaną częścią świata, o silnie rozbudowanej linii brzegowej, której długość wynosi ok. 38 000 km (bez linii brzegowej wysp).
Około 25% powierzchni kontynentu stanowią półwyspy, spośród których największymi są:
1. Półwysep Skandynawski (800 000 km²)
2. Półwysep Iberyjski (580 000 km²)
3. Półwysep Bałkański (500 000 km²)
4. Półwysep Apeniński (150 000 km²)
5. Półwysep Kolski (120 000 km²)
6. Półwysep Krymski (25 000 km²)
7. Półwysep Jutlandzki (24 000 km²)
8. Półwysep Bretoński (24 000 km²)
(podana powierzchnia półwyspów ma charakter przybliżony)
Wyspy stanowią blisko 7,5% powierzchni Europy, a największe z nich to:
1. Wielka Brytania (218 476 km²)
2. Islandia (103 000 km²)
3. Irlandia (84 406 km²)
4. Wyspa Północna Nowej Ziemi (48 904 km²)
5. Spitsbergen (37 673 km²)
6. Wyspa Południowa Nowej Ziemi (33 275 km²)
7. Sycylia (25 400 km²)
8. Sardynia (24 090 km²)
9. Ziemia Franciszka Józefa (cały archipelag – 16 134 km²)
10. Ziemia Północno-Wschodnia (14 443 km²)
11. Korsyka (8 680 km²)
12. Kreta (8 366 km²...
najlepsze1234