Zewnętrzne i wewnętrzne warunki dobrego uczenia się.doc

„Zewnętrzne i wewnętrzne warunki                                      skutecznego uczenia się”

Uczenie się jest to proces zdobywania i gromadzenia doświadczeń, w wyniku, czego powstają nowe formy zachowania się i działania lub następuje modyfikacja zachowań i działań wcześniej nabytych. Wskutek uczenia się opanowany zostaje cały system wiadomości, umiejętności, nawyków, przyzwyczajeń, przekonań. Terminu uczenie się używa się zarówno w znaczeniu wąskim - dla określenia świadomego i zamierzonego zdobywania wiadomości i umiejętności, jak i w znaczeniu szerokim - dla określenia zarówno uczenia się zamierzonego, jak i niezamierzonego (mimowolnego). Istnieje wiele teorii wyjaśniających zjawisko uczenia się. W związku z rodzajem motywacji i nastawienia wyodrębnia się:

1) uczenie się umyślne, ukierunkowane na zdobycie wiedzy, umiejętności, sprawności itp.,

2) uczenie się mimowolne (uboczne), niezamierzone.

Zależnie od przyjętych sposobów i technik wyróżnia się:

1) uczenie się pamięciowe (mechaniczne) metodą biernego powtarzania,

2) uczenie się przez zrozumienie (wgląd), wniknięcie w istotę zagadnienia, sens opanowywanego materiału,

3) uczenie się sensoryczne (spostrzeżeniowe, percepcyjne), polegające na wytwarzaniu się odruchów warunkowych pod wpływem wzmacniania określonych doświadczeń,

4) uczenie się metodą prób i błędów (porażek i sukcesów), występujące najczęściej u dzieci i zwierząt oraz w sytuacjach, gdy brak jest wskazówek, jak rozwiązać zadanie przejawia się w szukaniu, próbowaniu i eliminowaniu czynności zbędnych, ćwiczeniu się w czynnościach skutecznych, prowadzących do celu,

5) uczenie się przez naśladownictwo, czyli intencjonalne wykonywanie przez osobę uczącą się czynności, które przedtem wykonywał ktoś inny,

6) uczenie się przez działanie, tzn. wykorzystywanie opanowanej wiedzy do rozwiązywania zadań praktycznych,

7) uczenie się przez przeżywanie, co oznacza kształtowanie stosunku do określonych wartości moralnych, społecznych, estetycznych i innych. Efekty uczenia się zależą od właściwości psychofizycznych ucznia, przede wszystkim od zdolności zapamiętywania oraz od koncentracji i trwałości uwagi. Od sytuacji uczenia się (struktura i rodzaj przyswajanych treści, lokal i jego urządzenie, stan organizmu uczącego się itp.).

Uczenie się poprzez warunkowanie klasyczne i instrumentalne.

Proces uczenia się jest w psychologii rozpatrywany w różny sposób. Jedni autorzy ujmują go bardzo szeroko i każde doświadczenie zdobywane przez jednostkę uważają za uczenie się niezależnie od tego, czy było zamierzone czy nie. Inni natomiast wyznaczają uczeniu się węższy zakres i nie włączają do tego procesu wszystkich zmian w zachowaniu się osobnika, lecz tylko niektóre. Niezależnie od przyjętych zakresów uczenie się jest rozpatrywane przez pewnych psychologów jako proces prowadzący do zmian u wszystkich istot żywych, a więc zarówno u zwierząt, jak i u człowieka. Inni natomiast używają terminu uczenia się tylko w odniesieniu do zachowania się człowieka i do tych sytuacji, w których występuje dążenie do osiągnięcia zamierzonego celu.

Uczenie się pamięciowe ma związek głównie z jedną właściwością psychiczną, jaką jest pamięć. Rola pamięci jest tu pierwszoplanowa, od niej uzależniony jest przebieg innych procesów, takich jak spostrzeganie i wyobrażenia. Dzięki uczeniu się pamięciowemu jednostka zdobywa umiejętności ruchowe, jak też umiejętność mówienia.

W każdym uczeniu się bierze udział pamięć, ale nie o każdym uczeniu się mówimy, że jest uczeniem się pamięciowym. Uczenie się tego rodzaju będzie zachodziło wtedy, gdy czynności zapamiętywania odgrywają dominująca rolę, a celem uczenia się będzie takie zapamiętywanie układu czynności czy wiadomości, aby można je było dokładnie reprodukować w sposób bezbłędny. Uczenie się pamięciowe będzie polegało na powtarzaniu tekstu czy czynności aż do prawidłowego reprodukowania. Ta forma uczenia się jest szeroko stosowana w nauce szkolnej. Wszystkie prawidła, zasady, daty historyczne wiersze i fragmenty tekstów z literatury pięknej wymagają zapamiętania dosłownego i wiernego reprodukowania. Pomyłki w datach historycznych czy w źle opanowanej tabliczce mnożenia prowadzą do poważnych błędów w chronologicznym ujmowaniu faktów historycznych czy w działaniach arytmetycznych. Niedokładne opanowanie zasad ortografii, nie zapamiętanie pisowni wyrazów będących wyjątkami, powoduje popełnianie błędów, które trudno zlikwidować. W uczeniu się szkolnym pamięć odgrywa podstawową rolę, stąd wynika konieczność racjonalnego stosowania jej i wykorzystania takich układów, w których najłatwiej można opanować materiał przeznaczony do wyuczenia. Badając różne układy warunków wpływających na trwałe zapamiętywanie materiału, sformułowano następujące prawa uczenia się pamięciowego.

Stwierdzono, że do wyuczenia się trzykrotnie dłuższego materiału nie wystarcza trzykrotnie większa liczba powtórzeń, lecz musi być ich znacznie więcej. Zależność między liczbą powtórzeń a długością zapamiętanego materiału ujmuje prawo Foucaulta, wg, którego czas potrzebny do wyuczenia się określonego materiału jest proporcjonalny do kwadratu długości szeregu.

Powtórzenia w uczeniu się pamięciowym były określane jako przyczyny tworzenia się skojarzeń między poszczególnymi elementami. Okazało się, że samo powtarzanie nie daje pewności, że takie skojarzenie zachodzi i że jeśli w świadomości pojawi się jeden jego element, to zaraz po nim pojawi się drugi. Zależy to nie tylko od liczby powtórzeń, ale również od tego, czy osoba ucząca się jest odpowiednio motywowana, czy ma postawę czynną lub bierną, czy powtarzanie nie jest czysto mechaniczne. W postawie czynnej uwaga skoncentrowana jest na przerabianej treści, przy powtórzeniach usiłuje się samodzielnie odtwarzać już zapamiętane fragmenty, a spostrzegać tylko te urywki, które stanowią luki w reprodukcji. Stąd wynika stwierdzenie, że: postawa czynna przy zapamiętywaniu materiału daje lepsze wyniki niż postawa bierna.

Oprócz postawy czynnej istotną sprawą jest zależność powtórzeń od rozłożenia materiału na poszczególne jego części. Jeśli materiał podany do zapamiętania podzielimy na trzy części i wyodrębnimy początek, środek i koniec szeregu, to okaże się, że do pełnego wyuczenia się każdej części potrzebna jest inna liczba powtórzeń. Najmniej czasu i powtórzeń będzie wymagał początek i koniec szeregu, a najwięcej partia środkowa. Stosowanie mechaniczne tej samej liczby powtórzeń dla każdej części prowadzi do wyuczenia się początku i końca, zanim opanuje się poprawnie środek materiału. Wskazane jest stosowanie większej liczby powtórzeń dla środkowych partii materiału oraz dla tych części, które są trudne do zapamiętania. Na podstawie eksperymentów z rozkładem powtórzeń poszczególnych części materiału sformułowano następującą prawidłowość: Zapamiętanie początkowej i końcowej części materiału wymaga mniejszej liczby powtórzeń, natomiast do wyuczenia się części środkowej potrzebna jest większa liczba powtórzeń.

Rozłożenie liczby powtórzeń w poszczególnych partiach materiału, to jeden aspekt racjonalnego uczenia się. Drugi, równie ważny, dotyczy rozłożenia powtórzeń w czasie. Przeprowadzone eksperymenty wykazały, że znacznie lepsze wyniki uzyskuje się wtedy, gdy powtórzenia rozłożone są na kilka dni, a nie stosowane w jednym dniu. Ta sama liczba powtórzeń rozłożona na kilka dni daje lepsze rezultaty w zapamiętaniu materiału. Jeśli do poprawnego wyuczenia się materiału potrzeba 24 powtórzeń, to zapamiętanie jest bardziej trwałe wtedy, gdy powtórzenia są rozłożone w ciągu 4 dni niż 3 dni. Materiały zebrane w badaniach nad rozkładem powtórzeń stały się podstawą do sformułowania następującego prawa: Powtórzenie rozłożone w czasie daje lepsze rezultaty w zapamiętaniu materiału niż powtórzenie skomasowane.

Uczenie się poprzez rozwiązywanie problemów jest formą uczenia, która ma swoje uzasadnienie w teoretycznej analizie warunków wpływających na skuteczność opanowania materiału przekazywanego uczniowi w szkole. Zwolennicy tego sposobu przyswajania wiedzy uważali, że jednostka dobrze opanuje materiał i będzie umiała zastosować go do nowych zadań, jeśli dokona tego za pomocą operacji umysłowych w czasie rozwiązywania problemów. Uczenie się dziecka, oparte pierwotnie na spostrzeżeniach zmysłowych, z biegiem czasu uzależnia się od materiału spostrzeżeniowego, dzięki temu, że wiadomości mogą być zdobywane w drodze rozumowania. Może ono rozwiązywać różne problemy bez odwoływania się do materiału konkretnego, opierając się na wyobrażeniach. W miarę rozwoju psychicznego dziecko przyswaja sobie coraz więcej pojęć, wyodrębnia ze złożonego świata przedmiotów i zjawisk związki, zależności i stosunki między nimi. Posługując się wyobrażeniami i pojęciami, formułuje sądy w oderwaniu od spostrzeżeń. Potrafi rozwiązywać zagadnienia w myśli, wykorzystując te elementy i przesłanki, które są niezbędne, a pomijając mniej ważne.

Uczenie się przez rozwiązywanie problemów daje dobre wyniki nie tylko w zakresie trwałego opanowania materiału, ale również w zakresie umiejętności posługiwania się nim w sytuacjach nowych, wymagających celowego wykorzystywania przyswojonych wiadomości. Tego rodzaju uczenie się polega na ciągłym pokonywaniu trudności, uczy unikania poprzednich błędów i stosowania coraz skuteczniejszych sposobów działania.

Zgodnie z założeniem teoretycznym przyjmuje się, że ta forma uczenia się samodzielnego pokonywania różnego rodzaju trudności staje się korzystna dla rozwoju czynności myślenia. Nie jest to reprodukcja cudzych myśli, ale dążenie do formułowania własnych, szukanie argumentów „za i przeciw”, sprawdzanie ich w myśli i przyjmowanie tych, które uzasadniają możliwość skutecznego działania. 

Nie każde zagadnienie czy zadanie dane uczniowi do rozwiązania będzie problemem. Wszystkie zagadnienia, których trudności przerastają możliwości intelektualne ucznia, również nie będą dla niego problemami, bo nie będzie miał możliwości pokonania tych trudności. Aby uczenie się przez rozwiązywanie problemów dawało pożądane wyniki i nie zniechęcało do pracy, trzeba stopień trudności problemów dostosowywać do poziomu myślenia i działania ucznia, będzie mógł je pokonać i nie zniechęci się do wysiłku.

W uczeniu się problemowym można ustalić etapy czynności myślenia zaangażowanych w rozwiązywanie problemu. Będą to następujące etapy:

- Uświadomienie sobie problemu i określenie trudności, które trzeba pokonać.

- Poszukiwanie w posiadanej wiedzy podstaw do rozwiązywania problemu.

- Podanie hipotez prowadzących do rozwiązania.

- Weryfikacja hipotez i znalezienie właściwego sposobu rozwiązania.

- Rozwiązanie problemu.

Ważną czynnością jest uświadomienie sobie, na czym polega problem oraz ustalenie hipotez, czyli przypuszczalnych sposobów rozwiązania problemu. W uczeniu się poprzez rozwiązywanie problemów ważną sprawą jest stosunek emocjonalny do rozwiązywanego zagadnienia i motywacja do nauki. Uczeń niemotywowany nie będzie chciał się trudzić i wysilać, żeby rozwiązać dany problem, woli poczekać aż zrobią to inni.

Szczególny wpływ siły emocji uwidacznia się w działaniu człowieka. W zależności od stopnia intensywności emocji, efektywność działania może być różna. Okazuje się, że brak pobudzenia emocjonalnego czy też zbyt słabe pobudzenie nie sprzyjają sprawności działania, podobnie jak pobudzenie zbyt wysokie z reguły dezorganizuje zachowanie się. Odnosząc to do działalności szkolnej możemy powiedzieć, że uczeń, który przystępuje do egzaminu z pełną obojętnością, najprawdopodobniej będzie zdawał gorzej niż przy lekkim podnieceniu, ponieważ trema sprzyja efektywności działania. Z kolei uczeń zbyt silnie zdenerwowany, który przejawia nadmierne podniecenie emocjonalne, niemal zawsze skazany jest na niepowodzenie, uzyskuje na egzaminie oceny poniżej potencjalnych możliwości intelektualnych. Uogólniając możemy stwierdzić, że emocje pozytywne polepszają sprawność działania, a emocje negatywne obniżają. 

Uczenie się przez rozwiązywanie problemów jest efektywne, daje trwałe wyniki, uczy operowania zdobytą wiedzą, wpływa na rozwój intelektualny ucznia, uczy poprawnego rozumowania i rozumienia treści materiału, ale pochłania dużo czasu. Toteż przy przeładowanych treściami programach szkolnych nie może być szeroko stosowane. Rozwój nauki powoduje, że treści nauczania rozszerzają się, a czas przeznaczony na opanowanie ich nie zwiększa się, dlatego trzeba szukać szybkich sposobów przekazywania wiadomości. Uczenie się problemowe nie jest także w pełni możliwe na wszystkich poziomach rozwoju ucznia. Często rozwiązywanie trudnych problemów wymaga złożonych form myślenia abstrakcyjnego, które kształtuje się dopiero na pewnym poziomie rozwojowym.

Każdy człowiek spotyka się w swoim życiu z sytuacjami, które można określić jako problemowe. Problem polega na tym, że jednostka, będąc motywowana do osiągnięcia jakiegoś celu, nie może go osiągnąć za pomocą znanych jej lub dostępnych w danej chwili sposobów i wiadomości. Motywy pobudzają do czynności myślowych i rozwiązywania problemów mogą być rozmaite. Będą to zarówno motywy podstawowe, o charakterze potrzeb biologicznych, jak i nabyte motywy społeczne, kiedy to działania podejmowane są ze względu na innych ludzi. Nie można też pominąć motywacji wewnętrznej wobec samych zadań. Aktywność myślowa pobudzona jest wtedy właśnie przez fakt dostrzeżenia problemu, przez ciekawość. To, że problem może być samodzielnym źródłem motywacji, ilustruje m. in. „zjawisko Zeigarnik”, polegające na tym, iż zadania nierozwiązane do końca pamięta się lepiej niż zadania dokończone. Dodajemy jednak, że w zwykłych sytuacjach problemowych w grę wchodzą na ogół nie pojedyncze motywy, lecz ich złożone układy.

Obserwuje się niekiedy tendencję do utożsamiania każdego zadania z sytuacją problemową. Nie jest to jednak słuszne. Jeśli zadamy uczniowi do rozwiązania w domu zadanie, w którym ma on jedynie zastosować poznany i utrwalony wzór, to nie stawiamy go jeszcze w sytuacji problemowej. Problemy różnią się od innych zadań i sytuacji tym, iż są w nich jakieś „puste miejsca”, które należy wypełnić za pomocą operacji myślowych.

Myślenie jest czynnością a zatem – zgodnie z T. Tomaszewskim 1996r. ma dwie podstawowe cechy wszelkich czynności: jest procesem zorganizowanym i ukierunkowanym. Te właściwości myślenia jako czynności ujawniają się szczególnie wyraźnie w sytuacjach problemowych. Ukierunkowany charakter myślenia przejawia się tym, iż podejmujemy usilne starania, aby osiągnąć cel, tzn.: usiłujemy rozwiązać problem za pomocą operacji myślowych dokonywanych ze względu na wynik końcowy, który chcemy uzyskać.

TECHNIKI UCZENIA

Nauka robienia notatek

-mieć zawsze najmniej 2 długopisy lub ołówki,

-na kartce papieru marginesy powinny nie zawsze być tylko z boków, ale i z góry i z dołu,

-warto notować na oddzielnych kartkach,

-trzeba koniecznie opracować słowniczek własnych skrótów wyrazów, zanotować je z boku, żeby dokładnie wiedzieć, co oznaczają, a nie domyślać się później,

-pisać czytelnie, wyraźnie, nigdy tzw. maczkiem,

-nie notować wszystkiego, tylko węzłowe zagadnienia,

-próbować uchwycić sens i zapisywać ogólniej, własnymi słowami,

-pytać nauczyciela, gdy coś jest niejasne, niezrozumiałe,

-prosić o mówienie w wolniejszym tempie,

-używać punktów, które następnie wypełnia się treścią,

-nie wpadać w panikę, gdy umknie nam jakieś słowo, można je uzupełnić później,

-można prowadzić dwa zbiory notatek: jeden-robiony bezpośrednio w trakcie słuchania i drugi-z już uporządkowanymi treściami,

-być spokojnym, rozluźnionym i skoncentrowanym na zadaniu.

Ćwiczenia pomocnicze: robienie planu.

   Instrukcja: „Plan-to, jak wiecie, streszczenie w punktach, zapisanych w formie bezosobowej. Najważniejsze szczegóły umieszczamy w nawiasach. W niewielkiej liczbie słów musi się zmieścić dużo treści. Na marginesie piszemy czerwonym ołówkiem daty, nazwy, liczby-do dosłownego zapamiętania. Plan musi być napisany tak, żeby po rzuceniu nań okiem od razu było wiadomo, o co chodzi w rozdziale lub książce. Warto powtarzać materiał z planem-o wiele lepiej się zapamiętuje. Zróbcie plan jednego rozdziału z dowolnej książki, aby się upewnić, że potraficie to zrobić ”.

Jak powtarzać, żeby zapamiętać?

-żeby dobrze zapamiętać, trzeba najpierw dobrze zrozumieć, o co chodzi,

-powtarzać należy głośno (w korze mózgowej dana informacja zapisuje się dwa razy– kanałem wzrokowym i słuchowym),

-powtarzać należy często,

-ostatnie powtórzenie powinno mieć miejsce nie tuż przed lekcją, a poprzedniego dnia wieczorem, (bo organizm śpi, ale mózg w tym czasie pracuje i „ układa sobie ”, porządkuje materiał do zapamiętania),

-warto rymować, co się da,

-uczenie się musi polegać na logicznym, sensownym, rozumowaniem wyszukiwania zależności, mechaniczne „ kucie ” na pamięć jest mało efektywne,

-zapamiętywanie musi przebiegać aktywnie ( notowanie, rysowanie, szkicowanie, malowanie, wycinanie, dotykanie, tłumaczenie komuś – im więcej kanałów informacji tym lepiej),

-warto stosować metody mnemotechniczne, ułatwiające zapamiętanie treści,

-podczas nauki nie wolno być smutnym, poirytowanym, zestresowanym, - dobry nastrój sprzyja zapamiętywaniu.

Metoda zapamiętywania dosłownego

    Jest to metoda uczenia się na pamięć: zaczynamy trzy dni wcześniej, bo po dwóch-trzech dniach powtórek pamięta się dalej (od czwartego dnia zaczynamy zapominać), staramy wzbudzić w sobie zainteresowanie.

Kolejność czynności:

-przeczytać dwa razy po cichu,

-po krótkiej przerwie przeczytać dwa razy głośno i-jeśli to wiersz-z odpowiednią melodią i rytmem słów; jeśli tekst jest długi, należy podzielić go na kilka części i z każdą postępować tak, żeby uchwycić sens i zrozumieć, o co w tekście chodzi,

-po godzinie przerwy powtarzać głośno z zaglądaniem do tekstu,

-po następnej godzinie powtórzyć tekst głośno bez zaglądania do tekstu.

Metoda zapamiętywania nie dosłownego – tzw. całościowo – częściowa

  Należy:             

-przeczytać całość bez podkreślania czegokolwiek,

-przeczytać całość z podkreślaniem ołówkiem najważniejszych rzeczy,

-podzielić tekst na kilka sensownych części,

-powtarzać każdą część osobno, aż do zapamiętania; po opanowaniu pierwszej części przechodzimy do drugiej itd.,

-przy powtarzaniu każdej następnej partii powinno się zawsze zaczynać od końca części poprzedniej tworząc tzw. pomost pamięciowy,

-po dniu przerwy (mózg przez cały czas pracuje i porządkuje materiał) należy zebrać wszystkie części w całości i powtórzyć łącznie wszystko od razu.

   Wszystkie przerwy w powtarzaniu mają jeszcze jeden ważny cel: nie wolno dopuścić do przemęczenia, znużenia, zniechęcenia i złości; przypomnijmy, że zły nastrój obniża efektywność nauki.

Nigdy nie mów:musze się nauczyć tych nudnych bzdur. Powiedz: chcę to poznać, to interesujące – oczywiście, jeśli chcesz się czegoś nauczyć i zapamiętać.

Pisanie wypracowań

-zacznij pisać, co najmniej 2-3 dni przed oddaniem,

-zapisz tytuł, a pod spodem wszystkie nasuwające Ci się na gorąco skojarzenia,

-napisz plan wypracowania z uwzględnieniem zasad konstrukcyjnych, a więc zaplanuj początek, rozwinięcie i zakończenie,

-porozmawiaj z kimś, kogo lubisz i cenisz, o tym, co chcesz napisać i dlaczego,

-nie obrażaj się, jeśli twoje pomysły nie spotkają się natychmiast z aprobatą i uznaniem,

-korzystaj ze słownika ortograficznego, encyklopedii, leksykonów i dodatkowych materiałów mogących wzbogacić Twój tekst,

-nie idź na „łatwiznę”, szanuj swoją pracę i czas nauczyciela,

-pisz swoimi słowami, najpierw na brudno,

-nie nudź-pisz tak, żeby Ciebie samego „wyciągnął” temat,

-pamiętaj, że każde następne zadanie musi logicznie wynikać z poprzedniego: sprawdź cały Twój tekst pod tym kątem,

-nigdy nie zakładaj, że nauczyciel wie z góry, co chcesz powiedzieć, pisz tak zrozumiale, jakby odbiorcą tekstu miała być osoba, która nigdy w życiu niebyła na lekcji polskiego,

-stosuj akapity, gdy wyczerpałeś już jakąś myśl i zaczynasz pisać o czymś innym,

-nie używaj słów, których nie rozumiesz,

-nie „ściągaj” cytatów bez podania źródła,

myśl samodzielnie, nie powtarzaj obiegowych opinii i bądź gotów do obrony swojego stanowiska przy pomocy rzeczowych argumentów (pamiętaj, że zwroty :„bo tak uważam” czy : „mój ojciec jest tego samego zdania, co ja”, to nie są rzeczowe argumenty),

-po napisaniu wypracowania sprawdź je dokładnie i popraw błędy,

-pamiętaj, że „bazgranie” utrudnia nauczycielowi i robi ogólne złe wrażenie.

Uczenie się języków obcych

   Podstawowe zasady, które podaje wychowawca do zapisania i dyskusji:

-ucz się systematycznie, codziennie przynajmniej 15 minut – jest to znaczenie efektywniejsze, niż co drugi dzień po pół godziny czy raz w tygodniu po 3 godziny,

-oprócz korzystania z różnych słowników, w tym obrazkowych ( lepiej się, utrwala znaczenie wyrazów!) załóż własny słowniczek i pisz w nim słowo w danym języku, wymowę, znaczenie polskie oraz przedstawiaj w nim obrazowo znaczenie wyrazu rysując to wszystko, co się da narysować,

-w słowniczku możesz zamieszać dodatkowo dany wyraz w kontekście, czyli w zadaniu lub zdaniach, gdzie najczęściej występuje,

-pisz słówka na oddzielnych kartkach i przylepiaj w domu, gdzie się da: na szafie, ławce, drzwiach, itp., ale tak, żeby nie zniszczyć mebli; gdy będziesz pewny, że już pamiętasz dane słowo, zastąp wyraz innym: im częściej w ciągu dnia Twój wzrok padnie na słówka, tym szybciej i niemal bez wysiłku je zapamiętasz,

-pisz bardzo wyraźnie wielkimi literami,

-mów w obcym języku głośno i często,

-nie pomijaj żadnej okazji, żeby rozmawiać w danym języku, nie przejmuj się błędami, chodzi o pokonanie bariery lęku przed swobodnym wypowiadaniem się,

-powtarzaj lekcje ze szkoły tego samego dnia,

-układaj słówka z anagramów, baw się nimi,

-rozwiązuj i układaj krzyżówki,

-zapisuj teksty piosenek i śpiewaj je na głos,

-czytaj łatwe książki dla młodych dzieci, także te z polskim tekstem obok; pamiętaj, że łatwe książki to takie, w których występują znane Ci czasy; same słówka są mniej ważne, często z kontekstu możesz się domyślić, o co chodzi,

-ucząc się dialogów rób to w parach, po opanowaniu swojej partii zamieniając się rolami,

-korzystaj z pomocy audiowizualnych: kaset magnetofonowych i magnetowidowych, płyt, audycji w telewizji, edukacyjnych gier komputerowych,

-bądź aktywny; nie nauczysz się obcego języka czekając, aż ktoś Cię do tego zmusi,

-ucząc się koncentruj uwagę na przedmiocie nauki,

Ucząc się języka staraj się bawić, dbaj o swój dobry humor, to sprzyja zapamiętywaniu.

...