1. FUNKCJE KORY MÓZGOWEJ
Pierwszorzędowa kora ruchowa – zakręt zlokalizowany w płacie czołowym przed bruzdą centralną. Część wychodzących z niej aksonów dociera do komórek w jądrach podstawy, które poprzez połączenia zwrotne oddziałują na planowane w korze ruchy. Inne aksony biegną do pnia mózgu i rdzenia kręgowego, gdzie znajdują się centralne generatory rytmu. Kora odgrywa istotną rolę w wykonywaniu ruchów złożonych, lecz kaszel, śmiech, płacz, torsje nie są od niej zależne. Reprezentacja ciała w korze ruchowej. Krótka stymulacja elektryczna – skurcz mięśni, dłuższa – wykonanie czynności.
· Obszary w pobliżu pierwszorzędowej kory ruchowej
W tylnej korze ciemieniowej część neuronów reaguje przede wszystkim na bodźce wzrokowe lub somatosensoryczne, inne reagują na aktualne lub zamierzone ruchy, a poza tym istnieją również neurony wrażliwe na złożone sygnały, dotyczące zarówno bodźców sensorycznych, jak i zamierzonych czynności ruchowych. Monitorowanie pozycji ciała względem otoczenia.
I-rzędowa kora somatosensoryczne przesyła informacje czuciowe do I-rzędowej ruchowej.
Komórki w korze przedczołowej, przedruchowej i dodatkowej korze ruchowej odpowiadają za planowanie ruchu, a wysyłane przez nie sygnały trafiają do pierwszorzędowej kory ruchowej, która inicjuje ruch. Kora przedczołowa – reakcja na bodźce sensoryczne mogące wywołać reakcję ruchową (światło, hałas), szacowanie prawdopodobnych efektów działań i wartości efektów. Kora przedruchowa – aktywna podczas przygotowania do ruchu, jak i podczas jego wykonywania, odpowiada za organizowanie ruchu. Dodatkowa kora ruchowa – najsilniej uaktywnia się przed wykonaniem serii szybkich ruchów w ustalonym porządku.
· Drogi nerwowe biegnące do rdzenia kręgowego
Wyróżniamy dwie drogi wychodzące z mózgowia:
Þ Droga grzbietowo-boczna – tworzy ją wiązka aksonów z pierwszorzędowej kory ruchowej oraz struktur przyległych, a także z jądra czerwiennego (struktura śródmózgowia odpowiedzialna za ruchy ramienia). Biegnie bez połączeń synaptycznych do punktor docelowych w rdzeniu kręgowym. Skrzyżowanie w piramidach. Droga ta steruje ruchem zewnętrznych regionów ciała (np. kończyn).
Þ Droga brzuszno-przyśrodkowa – zawiera aksony z pierwszorzędowej kory ruchowej, dodatkowej kory ruchowej, a także z wielu regionów kory mózgowej. Zawiera także aksony biorące swój początek w pokrywie śródmózgowia, tworze siatkowatym, jądrze przedsionkowym (obszar mózgu analizujący informacje przesyłane z narządu przedsionkowego). Aksony tej drogi biegną po obu stronach rdzenia kręgowego. Jej funkcją jest kontrola mięśni szyi, barków, tułowia.
2. FUNKCJE MÓŻDŻKU
Móżdżek zawiera więcej neuronów, niż pozostałe struktury mózgowia razem wzięte, a niektóre z jego neuronów tworzą ogromne drzewka dendrytyczne z olbrzymią ilością synaps. Dzięki temu móżdżek ma bardzo duże możliwości przetwarzania informacji. Skutki uszkodzenia: trudności z wykonywaniem czynności balistycznych, wymagających precyzji i synchronizacji ruchów.
· Różnorodność funkcji móżdżku
Tworzenie nowych programów ruchowych, przekształcających sekwencje pojedynczych ruchów w skoordynowaną całość; istotna rola w zachowaniach, które wymagają precyzyjnego uporządkowania czasowego czynności składowych; główna rola w pewnych aspektach czynności uwagowych.
· Budowa komórkowa
Móżdżek otrzymuje sygnały nerwowe z: rdzenia kręgowego, wszystkich układów sensorycznych (poprzez jądra nerwów czaszkowych), kory mózgowej. Sygnały te docierają ostatecznie do kory móżdżku, tworzącej powierzchnię tej struktury. Regularne rozmieszczenie neuronów. Płaskie drzewa Komorek Purkinjego, ułożone jedno za drugim. Włókna równoległe to aksony biegnące równolegle do siebie, ale prostopadle do płaszczyzn tworzonych przez dendryty Komorek Purkinjego. Im więcej potencjałów czynnościowych pojawi się w Komorkach równoległych, tym więcej komórek Purkinjego ulegnie pobudzeniu. Każda komórka Purkinjego wysyła następnie sygnał hamujący do komórek w jądrach móżdżku (skupisk ciał komórek nerwowych w środkowej części móżdżku) oraz do jąder przedsionkowych w pniu mózgu, które z kolei wysyłają informacje do śródmózgowia oraz wzgórza. Ponieważ sygnały włókien równoległych docierają do komórek Purkiniego w sposób szeregowy, to im więcej komórek Purkinjego zostanie pobudzonych, to tym dłuższy jest łączny czas trwania ich aktywności. Sygnały emitowane przez komórki Purkiniego kontrolują uporządkowanie ruchu w czasie, w tym również jego początek i koniec.
3. FUNKCJE JĄDER PODSTAWY
Jądra podstawy – grupa dużych jąder podkorowych mózgowia, obejmuje: jądro ogoniaste, skorupę i gałkę bladą. Gałka blada to „wyjście” z jąder podstawy. Stąd impulsy wysyłane są do wzgórza, a ze wzgórza dalej, do kory ruchowej oraz przedczołowej.
Funkcje jąder podstawy: przechowywanie informacji sensorycznych, wykorzystywanie przechowywanych informacji do sterowania ruchem, uczenie się reguł, łączenie sekwencji ruchów w płynną, zautomatyzowaną całość. Uaktywniają się też wtedy, gdy trzeba podjąć decyzję o wykonaniu lub zahamowaniu jakiejś reakcji.
Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne – choroba psychiczna związana ze zwiększoną aktywnością jąder podstawy. Charakteryzuje się występowaniem natrętnych myśli i czynności, które musi wykonać chory, chociaż wie, że są bezcelowe lub niedorzeczne.
spodpowieki