Kuba i cukierki - Jak mówić NIE.doc

Kuba i cukierki

Kiedy dziecko rozpoczyna naukę szkolną, w jego życiu następuje ogromna zmiana. Staje się coraz bardziej samodzielne i niezależne.

Uczy się podejmować decyzje, poszerza się grono jego znajomych i przyjaciół. Rodzice nie są już jedynymi autorytetami. Wszystko to sprzyja rozwojowi dziecka, ale odwaga w poznawaniu świata może być niebezpieczna. Ufne, otwarte z natury dzieci stają się łatwymi ofiarami przestępców.

Przestępczość, zarówno w dużych miastach, jak i małych miejscowościach, jest coraz większa. Także przestępstwa wobec dzieci stają się częstsze. Zdaniem osób zajmujących się bezpieczeństwem dzieci i młodzieży, dziecko, które wie, jak zachować się w sytuacji zagrożenia, łatwiej go unika. Wpajając dzieciom podstawowe zasady bezpieczeństwa, mamy szansę ograniczenia ilości przestępstw popełnianych wobec nich. Przestępstwa pedofilskie, wymuszenia, porwania, napady są bardzo groźne. A przygotowanie dzieci do unikania ich, bez straszenia jest tematem bardzo trudnym i delikatnym.

Uczymy dzieci zaufania, posłuszeństwa, chcemy, aby pomagały innym a równocześnie musimy przekonać je, że nie wszyscy dorośli są dobrzy i nie zawsze mają rację.

Przedszkole i szkoła są, obok domu, miejscami, w których można i należy poruszać tematy bezpieczeństwa. Zadaniem nauczyciela jest przekazanie i przećwiczenie z dziećmi zasad postępowania w różnych sytuacjach zagrożenia. Szczególnie ważne jest to w przypadku dzieci z zaniedbanych rodzin.

Zajęcia poświęcone spotkaniu z nieznajomym odnoszą się przede wszystkim do dwóch następujących sytuacji: kiedy dziecko spotyka nieznajomą niegroźnie wyglądającą osobę, która chce je poczęstować czymś słodkim, oraz kiedy nieznajomy jadący samochodem pyta np. o drogę i zaprasza dziecko do wspólnej podróży. Wybraliśmy te sytuacje, ponieważ niosą one ze sobą najwięcej niebezpieczeństw. Dzieci często narażone są na spotkania z nieznajomymi proponującymi im jakieś słodycze lub inną atrakcję. Mały człowiek musi przemóc swoją chęć otrzymania atrakcyjnej nagrody czy słodyczy, ponieważ konsekwencje jego wyboru wybiegają dużo dalej niż sensacje żołądkowe czy zepsute zęby. Tym trudniejsza wydaje się odmowa, kiedy wkoło jest wiele promocji, degustacji czy innych tego typu sytuacji społecznie akceptowanych, gdy ktoś obcy nas częstuje albo możemy otrzymać coś atrakcyjnego bez dużego wysiłku.

Scenariusze przewidziane są na 1,5 godz. W zależności od potrzeb, możliwości i wieku dzieci, a także czasu, którym dysponuje nauczyciel, można podzielić go na mniejsze bloki lub wybrać tylko niektóre z propozycji.

Cel

dziecko wie, jak powinno zareagować, kiedy ktoś nieznajomy chce czegoś od niego

dziecko umie odmówić - potrafi zastosować w praktyce komunikat "nie"

dziecko rozumie/zna niebezpieczeństwa wynikające z kontaktów z nieznajomymi

dziecko zauważa/zna ciąg przyczynowo-skutkowy związany z niebezpiecznymi sytuacjami, mogącymi wyniknąć z nawiązania przypadkowej znajomości

dziecko wie, że nie może przyjmować poczęstunku od nieznajomych

dziecko wie, że nie może wsiadać z obcymi do samochodu ani gdziekolwiek z nimi iść

dziecko wie, że ma o wszystkim powiadomić rodziców lub opiekunów

Materiały

Karty pracy ucznia, cukierki, kartki z przeciętymi zdaniami, ilustracje z kart pracy przedstawiające Kubę i Kleksa

Przebieg
 

1. Wstęp
 

1.1. Kiedy się urodziłeś?
Zadaniem dzieci jest ustawienie się według kolejności miesięcy, w których się urodziły.
Uwaga! Według uznania nauczyciela i wieku grupy można zaproponować ustawianie się bez słów - każdy przedstawia swój miesiąc za pomocą znaków, gestów lub scenek. Młodsze dzieci mogą się ustawiać według pór roku.
 

1.2. Daję ci w prezencie...
Dzieci siedzą w kręgu w kolejności z poprzedniej metody. Prowadzący zwraca się do dziecka ze swojej lewej strony: "Daję ci w prezencie, np. promień słońca, nowy samochodzik, dużo cukierków, poczucie humoru".
Następnie obdarowane dziecko, postępując tak samo, daje jakiś prezent koledze ze swojej lewej strony.
Uwaga! Rundkę można poprzedzić wspólnym zastanawianiem się, co można dać w prezencie, co dzieciom sprawia przyjemność.

2. Wprowadzenie do tematu
 

2.1. Pieczenie ciasta
Taniec na siedząco w kręgu, przedstawiający czynności pieczenia ciasta i częstowania nim sąsiadów.
 

2.2. Częstowanie cukierkami
Nauczyciel częstuje dzieci prawdziwymi cukierkami lub herbatnikami
 

2.3. Rozmowa z dziećmi

dlaczego dajemy sobie prezenty

komu dajemy prezenty

kto nas obdarowuje

kiedy częstujemy innych

kogo częstujemy

po co częstują nas w supermarketach

3. Opowiadanie
 

3.1. Czytanie lub opowiedzenie historii "Kuba i cukierki" ilustrowane obrazkami

Był słoneczny, ciepły dzień. Kuba zjadł obiad i postanowił wyjść z domu.
- Dokąd pójdziesz Kubusiu? - zapytała mama.
- Na plac zabaw - odpowiedział chłopiec.
- Dobrze synku, tylko pamiętaj! Bądź grzeczny! Nie rozmawiaj z nieznajomymi i wróć o 4.
(Nauczyciel dobiera ilość informacji, jaką przekaże dzieciom w zależności od ich możliwości percepcyjnych)
Kuba szedł sobie przez osiedle, kiedy nagle usłyszał:
- Cześć Kuba!
Rozejrzał się i zobaczył swojego kolegę Jacka. Jacek jadł lody i wesoło machał do Kuby. Obok stała jego mama.
- Dzień dobry! - przywitał się Kuba.
- Dzień dobry, Kubusiu - odpowiedziała mama Jacka.
- Właśnie wracamy z zakupów. Czy chciałbyś się poczęstować herbatnikiem?
- Tak. Dziękuję bardzo. Czy Jacek wyjdzie na plac zabaw? - zapytał chłopiec.
- Tak, ale dopiero po obiedzie.
- W takim razie pewnie się spotkamy.
Chłopcy pożegnali się i Kuba poszedł dalej. - Ach! Też mam ochotę na loda, jest tak gorąco pomyślał Kuba. - Poproszę później mamę - postanowił.
Zatrzymał się i przysiadł na ławce w cieniu. - Ale upał, muszę odpocząć - pomyślał bawiąc się znalezionym po drodze kamykiem. Obok usiadł jakiś pan i miło uśmiechnął się do Kuby.
- Ale dzisiaj gorąco, prawda? - westchnął.
- Tak. - Odpowiedział Kuba.
- Wiesz, znam świetny sposób na upał - powiedział nieznajomy i wyciągnął torebkę, w której były okrągłe zielone cukierki.
Kuba spojrzał zaciekawiony.
- To miętówki, które robią wiatr w buzi. Poczęstuj się - zaproponował i wyciągnął do chłopca rękę z cukierkami...
W tym momencie Kuba spostrzegł kątem oka niebieski cień Kleksa i usłyszał cichutki głos: - Uważaj Kuba! Pomyśl, co na to powiedziałaby mama?

3.2. Rozmowa z dziećmi

co dalej się wydarzyło?

dlaczego ten pan poczęstował Kubę?

co Kuba powinien zrobić?

dlaczego nie można częstować się od nieznajomych?

Nauczyciel próbuje uzyskać od dzieci przykłady niebezpieczeństw związanych z przyjmowaniem poczęstunku od nieznajomych.

zepsute zęby

nieświeży produkt

uczulenie dziecka

brudne, zatrute jedzenie (nawiązać do bajki o Śnieżce)

...................................................

...................................................

...................................................

Jak Kuba może odmówić:

Nie, dziękuję.

Rodzice, nie pozwalają mi brać cukierków od obcych.

4. Uzupełnianie kart pracy
Dzieci dorysowują pozytywne zakończenie historyjki
Uwaga! Nauczyciel powinien szczególnie zaakcentować w podsumowaniu zajęć trzy najważniejsze zasady bezpieczeństwa wymienione w tym scenariuszu:

nie rozmawiaj z nieznajomymi,

nie przyjmuj słodyczy od nieznajomego,

powiedz o zdarzeniu rodzicom.

Jeżeli powyższe zasady pojawiły się w czasie spontanicznych wypowiedzi dzieci, to należy to szczególnie podkreślić. Zasady można wyskandować, zaśpiewać, narysować. Warto, aby zostały wyeksponowane w widocznym miejscu w klasie.

5. Ćwiczenia
 

5.1. Znajdź drugą połowę zdania
Dzieci otrzymują kartki, z połową zdania. Ich zadaniem jest odszukanie osoby, która ma drugą część.
Przykład:
Nie wolno przyjmować słodyczy od nieznajomych.
Nie rozmawiaj z nieznajomym.
Dziękuję, rodzice nie pozwalają mi częstować się od nieznajomych.
Kiedy ktoś obcy próbuje z tobą rozmawiać odpowiedz, że tato nie pozwala ci rozmawiać z nieznajomymi.
Uwaga! Z młodszymi dziećmi wykorzystujemy obrazki przedstawiające sytuacje zagrożenia.
 

5.2. Nie, dziękuję ("pomidor")
Dzieci stoją w parach. Jedna osoba składa różne propozycje, np.

Chodź ze mną do kina

Usiądź

Poczęstuj się cukierkami

Zrób taką minę

Podskocz

Zadaniem drugiej osoby jest odpowiadanie zawsze: "Nie, dziękuję". Jeśli się pomyli lub roześmieje, następuje zamiana ról.
Uwaga! Nauczyciel może w dowolnym momencie zarządzić zmianę ról.
 

5.3. Wędrujący przedmiot
Dzieci siedzą w kręgu i podają sobie jakiś przedmiot. Nauczyciel mówi "stop". Osoba, która w tym momencie trzyma przedmiot w ręce, ma za zadanie odpowiedzieć na przedstawioną przez nauczyciela sytuację.
Przykłady:
Miła, młoda pani rozmawia z dziećmi na placu zabaw. Mówi, że ma w domu chorą córeczkę, której jest smutno i chciałaby się z kimś pobawić. - Chodź ze mną do mojego domu i pobaw się z Jasią.
Na ławce w parku siedzi pan. Kiedy przechodzisz obok niego, mówi: - Chodź pokażę ci książkę z najnowszymi modelami samochodów.
Zaczepia cię pan, który mówi: - Kupiłem mojemu synkowi klocki lego, ale nie wiem, jak się je składa. Czy możesz mi pomóc?
Najpierw dziecko odpowiada samo, a potem mogą mu pomóc również inne dzieci.
 

5.4. Karta pracy
Labirynt

6. Informacja zwrotna
 

6.1. Kuba czy Kleks?
Po dwóch stronach sali rozmieszczone są obrazki przedstawiające Kubę i Kleksa. Nauczyciel wypowiada stwierdzenie i jeśli dzieci się zgadzają, stają przy obrazku "Kuba", jeśli nie zgadzają się, ponieważ jest to niebezpieczne, stają przy obrazku "Kleks".
Za każdym razem można prosić o argumenty za swoim zdaniem.
Przykłady:

Mogę się poczęstować cukierkami, gdy ktoś w klasie ma urodziny.

Mogę wziąć gumę do żucia od pani, która częstuje dzieci na placu zabaw.

.......................................................................

......................................................................

4