Jerzy Mellibruda

FORMY I CELE POMOCY PSYCHOLOGICZNE – ZDROWIE PSYCHICZNE I ZDROWA OSOBOWOŚĆ

Wykład dla III roku studentów SWPS

PODSTAWY POMOCY PSYCHOLOGICZNEJ

Źródła , formy i cele pomocy psychologicznej

a) Pomoc psychologiczna jako specyficzna forma kontaktów 

       międzyludzkich

b) Pomoc psychologiczna jako forma wpływu interpersonalnego

c) Nieprofesjonalna pomoc psychologiczna

d) Profesjonalna pomoc psychologiczna
         ·        Poradnictwo psychologiczne
         ·        Interwencje kryzysowe
         ·        Psychoterapia
         ·        Psychoedukacja
         ·        Konsultacje psychologiczne

e) Zmiana osobista jako cel pomagania

Różne perspektywy określania celów pomocy psychologicznej

a)usuwanie objawów i zaburzeń

b)zwiększanie kompetencji i zdolności zaradczych

c) zmiana wybranych zjawisk i procesów ważnych dla zdrowia psychicznego

d)rozwijanie i kształtowanie zdrowej osobowości

Typowe zaburzenia i deficyty zdrowia psychicznego

a)              autodestrukcja i deprecjonowanie siebie

b)              cierpienie, wewnętrzne konflikty, brak energii i pozytywnej motywacji

c)              negatywna  lub  cyniczna wizja życia, 

d)              niezdolność do kierowania postępowaniem, chaos i destrukcyjność              w kontaktach z innymi

e)              irracjonalność i nieadekwatność procesów spostrzegania i myślenia

f)              bezradność i  załamanie morale

ZDROWA OSOBOWOŚĆ JAKO DOJRZAŁOŚĆ
Perspektywa psychodynamiczna

•                     PRZEJŚCIE OD ZALEŻNOŚCI DO NIEZALEŻNOŚCI.

•                     PRODUKTYWNOSĆ JAKO PRZECIWIEŃSTWO REECEPTYWNOŚCI

•                     POZBYCIE SIĘ POCZUCIA NIŻSZOŚCI, EGOTYZMU I POSTAW RYWLIZACYJNYCH

•                     UWTORZENIE SIĘ IDEAŁÓW OSOBISTYCH I SUMIENIA

•                     ZDOLNOŚĆ DO INTERESOWANIA SIĘ INNYMI LUDŹMI I SPRAWAMI INNYMI NIŻ WŁASNE

•                     POZBYCIE SIĘ WROGOŚCI

•                     POCZUCIE REALIZMU

•                     PLASTYCZNOŚĆ I ZDOLNOŚĆ DO ADAPTACJI

ZDROWA OSOBOWOŚĆ JAKO MĄDROŚĆ
wg Gordona Allporta

1. AKTYWNE UCZESTNICTWO W DZIAŁALNOŚCI LUDZKIEJ I  ZAINTERESOWANIE INNYMI SFERAMI ŻYCIA NIŻ TYLKO SATYSFAKCJA ZMYSŁOWA I MATERIALNE POSIADANIE

2. ZDOLNOŚĆ DO CIEPŁYCH RFELACJI Z INNYMI

3. SAMOAKCEPTACJI I BEZPIECZEŃSTWO EMOCJONALNE

4. REALISTYCZNA PERCEPCJA I UMIEJĘTNOŚĆ ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW

5. OBIEKTYWIZACJA SIEBIE

6. INTEGRUJĄCA FILOZOFIA ŻYCIOWA

ZDROWA OSOBOWOŚĆ JAKO SAMOREALIZACJA
wg Abrahama Maslowa

1.      ADEKWATNA PERCEPCJA RZECZYWISTOŚCI I BARDZIEJ NIŻ ZADAWALAJĄCE ZWIĄZKI ZE ŚWIATEM

2.      WYSOKI STOPIEŃ AKCEPTACJI SAMEGO SIEBIE, INNYCH LUDZI I KOSTRUKTYWNYCH WŁŚCIWOŚCI LUDZKIEJ NATURY

3.      SPONTANICZNOŚĆ MYŚLENIA, PRZEŻYWANIA I POSTĘPOWANIA

4.      WIĘKSZA KONCENTRACJA NA SPRAWACH ZEWNĘTRZNYCH NIŻ NA SAMYM SOBIE

5.      POTRZEBA INTYMNEGO KONTAKTU Z SAMYM SOBĄ, UMIEJĘTNOŚĆ CIESZENIA SIĘ SAMOTNOŚCIĄ

6.      WYSOKI STOPIEŃ AUTONOMII I WZGLĘDNA NIEZALEŻNOŚĆ WOBEC ŚRODOWISKA I KULTURY

7.      ZDOLNOŚĆ DO CIESZENIA SIĘ PODSTAWOWYMI DOBRAMI ŻYCIA

8.      ZDOLNOŚĆ DO PRZEZYWANIA POCZUCIA UNIESIENIA I WZNIOSŁOŚCI

9.      BLISKIE I GŁĘBOKI ZWIĄZKI Z KILKOMA PRZYJACIÓŁMI LUB UKOCHANĄ OSOBĄ

10. TWÓRCZOŚĆ I NASTAWIENIE NA INNOWACJE W WYBRANYCH DZIDZINACH ŻYCIA

11. WRAŻLIWOSĆ NA PROBLEMY MORALNE

12. POCZUCIE HUMORU BEZ WROGOŚCI I ZJADLIWOŚCI

13. DEMOKRATYCZNA STRUKTURA CHRAKTERU

14. AUTENTYCZNE ZAINTERESOWANIE SPOŁECZNE

15. GŁĘBOKA I AUTENTYCZNA SKŁONNOŚĆ DO CZYNIENIA DOBRA I REALIZOWANIA WARTOŚCI ISTNIENIA

16. ZDOLNOŚĆ DO WYKRACZANIA POZA DYCHOTOMIE I PRZECIWIEŃSTAWA

ZDROWA OSOBOWOŚĆ JAKO W PEŁNI FNKCJONUJĄCA OSOBA
wg Carla Rogersa

•                      OTWARTOSĆ NA WSZYSTKIE SWOJE DOŚWIADCZENIA

•                      UPORZĄDKOWANIE POZNAWCZE (USYMBOLIZOWANIE) CAŁOŚCI OSOBISTYCH DOŚWIADCZEŃ WŁĄCZA JE DO OSOBISTEGO SYSTEMU ORIENTACJI

•                      BEZ POTRZEBY  ZNIKSZTAŁCANIA SPOSTRZEŻEŃ I PRZEŻYĆ ZWIĘKSZA SIĘ ADEKWATNOŚĆ OPRACOWANIA POZNAWCZEGO OSOBISTYCH DOŚWIADCZEŃ

•                      OBRAZ WŁĄSNEJ OSOBY JEST SPÓJNY Z DOŚWIADCZENIAMI

•                      OBRAZ WŁASNEJ OSOBY MA PŁYNNĄ STRUKTURĘ I MOŻE ASYMILOWAĆ KAŻDE NOWE DOŚWIADCZENIE, CO JEST PODSTAWĄ ZDOLNOŚCI DO UCZENIA SIĘ W OPARCIU O OSOBISTE DOŚWIADCZENIA

•                      ROZWIJA SIĘ WEWNĘTRZNE ŹRÓDŁO OCENIANIA

•                      DOSTRZEGANIE UNIKALNOSCI NOWYCH SYTUACJI I ZDOLNOŚĆ DO POSTĘPOWANIA ZGODNIE Z TENDENCJĄ DO SAMOREALIZACJI

•                      ZACHOWANIE JEST KIEROWANE PRZEZ WYMOGI WŁASNEGO PROCESU WARTOŚCIOWANIA – WYNIKA Z TAKICH CZYNNIKOÓW, KTÓRE ZOSTAŁY DOŚWIADCZONE JAKO WŁASNE I ZAAKCEPTOWANE

ZDROWA OSOBOWOŚĆ JAKO UGRUNTOWANIE W TERAŹNIEJSZOŚCI
wg Fredericka Perlsa

•                      SOLIDNE UGRUNTOWANIE W AKTUALNYM MOMENCIE WŁASNEJ EGZYSTENCJI

•                      PEŁNA ŚWIADOMOŚĆ TEGO KIM I CZYM SIĘ JEST –UNIKANIE PRÓB BYCIA KIMS INNYM NIŻ SIĘ JEST

•                      ZDOLNOŚĆ DO WYRAŻANIA SWYCH IMPULSÓW I PRAGNIEŃ W SPOSÓ OTWARTY, BEZ OGRANICZEŃ I POCZUCIA WINY

•                      ZDOLNOŚĆ DO PODEJMOWANIA ODPOWIEDZIALNOSCI ZA SWOJE ŻYCIE

•                      NIE SIĘGANIE PO ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA INNYCH LUDZI

•                      ŻYCIE W GŁĘBOKIM I AUTENTYCZNYM KONTAKCIE Z SAMYM SOBĄ

•                      ZDOLNOŚĆ DO UWALNIANIA SIĘ OD ZEWNĘTRZNEGO STEROWANIA WŁASNYM ŻYCIEM

•                      ZDOLNOŚĆ DO FREALISTYCZNEGO I ELASTYCZNEGO ODPOWIADANIA NA ZEWNĘTRZNE SYGNAŁY I SYTUACJE

•                      BRAK SZTYWNYCH I ZAWĘŻONYCH GRANIC EGO

•                      OPARCIE W SAMYM SOBIE I NIE MANIPULOWANIE INNYMI DLA UZYSKANIA TEGO CO MOŻNA ZNALEŻĆ W SAMYM SOBIE

•                      WOLNOŚĆ OD UPORCZYWEJ POGONI ZA SZCZĘŚCIEM JAKO CELEM ŻYCIA

Wymiary zdrowia psychicznego

a)  konstruktywny stosunek do siebie

b)  zadawalający stan wewnętrznej integracji i energii

c) zdolność do urzeczywistniania pozytywnych możliwości i wartości osobistych

d) zdolność do osiągania autonomii i do konstruktywnych kontaktów z otoczeniem społecznym

e) adekwatność w spostrzeganiu rzeczywistości

f) zdolność do radzenia sobie z typowymi wymogami i stresem życia

Literatura

1.Barbara F.Okun

   SKUTECZNA POMOC PSYCHOLOGICZNA. IPZ.Warszawa 2002

2. Marianne Schneider Correy, Gerald Corey; GRUPY – METODY GRUPOWEJ POMOCY PSYCHOLOGICZNEJ.

   IPZ.Warszawa 2002

3.Gerard Egan. KOMPETENTNE POMAGANIE. W-WA 2002.  Zysk i s-ka

1