MOTYWOWANIE polega na wpływaniu (pobudzaniu, stymulowaniu) na zachowanie się człowieka za pośrednictwem określonych bodźców, które przekształcają się w motywy (pobudki) skłaniające do działania.
MOTYWACJA jest każdym wpływem, który wywołuje, ukierunkowuje i ożywia zachowanie człowieka.
MOTYWOWANIE (pobudzanie) do pracy polega na stwarzaniu „sytuacji nęcących” lub przymusowych poprzez stosowanie:
1) Określonych zachęt bądź materialnych bądź niematerialnych
2) Środków przymusu (nakazów, dyrektyw, gróźb, kar).
Motywacja obejmuje siły (cele, wyniki) tkwiące w człowieku lub oddziałujące na niego, które inicjują i kierują jego zachowaniem.
Grupy czynników stosowanych w firmach, wpływających na siebie i na motywację:
· Odmienność każdego człowieka: polega na tym, że każdy pracownik jest inny pod względem osobistych potrzeb, wartości, postaw i celów.
· Cechy związane z pracą: dotyczą ograniczeń i możliwości, z którymi pracownik spotyka się wykonując swoje zadania:
o wymagane umiejętności,
o stopień, w którym pracownik może wykonać całe zadanie od początku do końca
o wyposażenie stanowiska pracy w sprzęt i różne udogodnienia
o ważność wykonywanej pracy
o zakres podporządkowania się regułom i kontroli etc.
· Sposoby i reguły postępowania stosowane w firmie:
o reguły polityki kadrowej
o postępowanie kierownika
o świadczenia pieniężne
o nagrody
TRZY PODEJŚCIA DO MOTYWACJI
PODEJŚCIE ZWIĄZANE Z SATYSFAKCJĄ
· Model hierarchii potrzeb Abrahama Masłowa
· Model ERG Alderfera
· Model dwuczynnikowy Fredericka Herzberga
· Model wzbogacania pracy Richarda Hackmana i Grega Oldhama
PODEJŚCIE SEKWENCYJNE
· Teoria oczekiwań Victora Vrooma
· Teoria oczekiwań Lymana Portera i Edwarda Lawlera
TEORIA OCZEKIWAŃ LYMANA PORTERA I EDWARDA LAWLERA
§ Etap 1. Określić nagrody
§ Etap 2. Jasno określić oczekiwany poziom wykonywania zadań
§ Etap 3. Upewnić się, że poziomy wykonywania pracy i podjęte zadania są osiągalne
§ Etap 4. Łączyć poziom nagrody z poziomem wykonania pracy
§ Etap 5. Upewnić się, że nagrody są wystarczające.
PODEJŚCIE BEHAWIORALNE
Teoria wzmocnienia B.F. Skinnera - zachowanie jest funkcją jego konsekwencji (nagród i kar). Nagrodzone zachowanie będzie prawdopodobnie powtórzone, natomiast ukaranie będzie unikane
WYBÓR TYPU WZMOCNIENIA:
· Nagrody
· Unikanie
· Kary
· Wygaszanie
· Określanie częstotliwości wzmocnień
PODEJŚCIE INTEGRUJĄCE
1. TEORIA OCZEKIWAŃ – opiera się na założeniu, że ludzie
1) mają odmienne potrzeby i oczekiwania określone przez poprzednie doświadczenia i środowiska, w których przebywali,
2) podejmują przemyślane decyzje o swoim zachowaniu w przedsiębiorstwie dotyczące skali wysiłku, dyscypliny pracy itp.,
3) mają różne potrzeby, cele i pragnienia; jednych motywują bardziej pieniądze, a innych co innego,
4) starają się wybrać taki wariant postępowania, który zakończy się powodzeniem i przyniesie nagrodę, natomiast unikają zachowań, które mogą im przynieść niepożądane konsekwencje. Pracownicy wstępnie bilansują swoje oczekiwania oraz szansę osiągnięcia pożądanego wyniku i nagrody z wysiłkiem pytając:
o czy mogę to wykonać? (ocena własnych możliwości),
o co mi to da, jeśli to zrobię? (ocena oczekiwań i korzyści),
o czy to, co mi to da jest warte wysiłku? (ocena wartości i cenności).
2. TEORIA SPRAWIEDLIWOŚCI opiera się na założeniu, że ważnym czynnikiem motywacji, efektywności i zadowolenia jest indywidualna (subiektywna) ocena przez pracownika słuszności i sprawiedliwości otrzymanej nagrody.
Teoria ta utrzymuje, że motywacja, efektywność i zadowolenie danej osoby zależą od subiektywnej oceny stosunku swojego wysiłku do nagrody w relacji do innych pracowników
CZYNNIKI MOTYWACYJNE JAKO INSTRUMENTY ZARZĄDZANIA
Środki motywacyjne to narzędzia, które pozwalają na realizowanie procesu motywowania
§ Środki przymusu opierają się przede wszystkim na strachu i karach.
§ Środki zachęty – są to wszelkiego rodzaju wzmocnienia, działanie ich jest długotrwałe.
§ Perswazja -jest to środek motywacyjny oddziaływujący na sferę psychiczną człowieka. Ten instrument oddziaływania opiera się na partnerskim układzie między kierującym a kierowanym, odwołuje się do motywacji wewnętrznej człowieka
Skuteczny proces motywowania powinien obejmować kompleks bodźców dostosowa-nych do systemu wartości i oczekiwań pracowników. Powinien obejmować czynności:
§ rozpoznanie kwalifikacji, predyspozycji, zamiłowań, potrzeb i aspiracji pracowników, aby lepiej dobrać i dostosować pracę do oczekiwań zatrudnionych;
§ wszechstronne informowanie, a także organizowanie pracy, aby zapewnić maksimum świadomego uczestnictwa i zaangażowania pracowników;
§ ustalanie płac podstawowych, a także ruchomej części płacy zależnej od dodatkowego wkładu pracy i inwencji;
§ okresowe oceny pracowników w celu dokonania korekt w ich wykorzystaniu, sterowaniu ich rozwojem itp.; uruchomienie gamy bodźców pozapłacowych, w tym kształtowanie korzystnych stosunków międzyludzkich.
jagaw7