wos_akt.pdf

Biuletyn maturalny

Krzysztof Jurek

Aleksander üynka

o spo¸eczeÄstwie

Centralna Komisja

Egzaminacyjna

publikacja wsp¸finansowana

przez Europejski Fundusz Spo¸eczny

Wiedza

Autor biuletynu: Krzysztof Jurek, Aleksander üynka

Autor opracowania graficznego: Maja Chmura (majachmura@wp.pl)

Redaktor merytoryczny cyklu: Joanna Dziedzic

Redaktor z ramienia CKE: Lucyna Grabowska

Redaktor j«zykowy: Renata Frtczak

Redaktor techniczny: Stefan Drobner

Stan prawny na dzieÄ 1 padziernika 2005 r.

Wydawca: Centralna Komisja Egzaminacyjna

Warszawa 2005

ISBN 83-7400-161-5

üamanie tekstu:

Trzecie Oko S.C. (trzecieoko@wp.pl)

S PIS TRE æ CI :

I.Egzamin maturalny z wos. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

1.Wybr poziomu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

2.Egzamin pisemny. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

3.Sprawdzanie prac . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

4.Wyniki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

II.Arkusze egzaminacyjne Ð omwienie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

III.Standardy wymagaÄ egzaminacyjnych. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

1.Wiadomoæci i rozumienie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

2.Korzystanie z informacji. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

3.Tworzenie informacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

IV.Rodzaje zadaÄ egzaminacyjnych. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

V.Przyk¸adowe zadania do standardu z obszarw II i III . . . . . . . . . . . . . . . 12

1.Standard dla obszaru II poziom podstawowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

2.Standard dla obszaru II poziom rozszerzony. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

3.Standard dla obszaru III poziom podstawowy . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

4.Standard dla obszaru III poziom rozszerzony . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

VI.Sposoby przygotowania si« do egzaminu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

E GZAMIN MATURALNY Z WOS

Od maja 2005 r. ca¸kowicie zmieni¸ si« egzamin koÄczcy szko¸« ponadgimnazjal-

n, czyli egzamin maturalny. Wærd przedmiotw egzaminacyjnych pojawi¸a si« takýe

wiedza o spo¸eczeÄstwie. Przedmiot ten moýe by zdawany na dwa sposoby: jako przed-

miot obowizkowy i jako przedmiot dodatkowy. W pierwszym wypadku wos moýe by

zdawany na poziomie podstawowym i rozszerzonym, zaæ w drugim Ð tylko na

poziomie rozszerzonym. Decyzj« o wyborze przedmiotu podejmuje sam maturzysta,

cho Ð naszym zdaniem Ð powinna by ona uzaleýniona od wybranego kierunku

studiw. Gdy uczelnie przedstawi¸y swoje wymagania w sprawie rekrutacji na pierwszy

rok studiw w 2005 r. okaza¸o si«, ýe w wielu wypadkach wiedza o spo¸eczeÄstwie trak-

towana jest albo jako samodzielny przedmiot, albo jako alternatywa dla historii.

Egzamin maturalny z wos zdawany b«dzie zgodnie z regu¸ami przyj«tymi dla

wszystkich przedmiotw (poza j«zykami obcymi i j«zykiem polskim). Oznacza to, ýe:

moýna go zdawa na poziomie podstawowym lub rozszerzonym,

jest to tylko egzamin pisemny,

jest on sprawdzany przez niezaleýnych egzaminatorw powo¸anych przez okr«gowe

komisje egzaminacyjne,

jego wyniki Ð podobnie, jak wyniki innych przedmiotw Ð wyraýane s w skali pro-

centowej.

Kaýdy z tych punktw postaramy si« wyjaæni.

1. Wybr poziomu

Maturzysta musi dokona wyboru przedmiotw na egzamin oraz okreæli poziom, na jakim b«dzie

je zdawa¸. Deklaracj« wyboru wype¸nia na pocztku roku szkolnego, w ktrym b«dzie zdawa¸ egzamin (do

30 wrzeænia). Zmiany wybranego przedmiotu (bd przedmiotw) moýe dokona jeszcze w nast«pnych

miesicach, lecz im bliýej egzaminu, tym jest to trudniejsze.

Jeæli maturzysta wybra¸ wos jako przedmiot obowizkowy, to musi go zdawa co najmniej na

poziomie podstawowym (tylko arkusz egzaminacyjny I). Podczas matury w maju 2005 r. mg¸ w trakcie egza-

minu podj decyzj« o wyborze poziomu rozszerzonego. Jednak ta moýliwoæ zosta¸a zlikwidowana, gdyý

w Rozporzdzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w sprawie warunkw i sposobu oceniania, klasy-

fikowania i promowania uczniw i s¸uchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianw i egzaminw w szko¸ach

publicznych (z 7 wrzeænia 2004 r.) wprowadzony zosta¸ nakaz deklarowania poziomu egzaminu z przed-

miotw obowizkowych (¤ 59.1) we wrzeæniu roku szkolnego, w ktrym odbywa si« egzamin.

W tzw. przedmiotach dodatkowych maturzysta zobowizany jest do egzaminw na poziomie rozsze-

rzonym. Oznacza to koniecznoæ rozwizania zadaÄ zawartych w arkuszu I i arkuszu II. Naleýy zwrci

uwag«, ýe wybr przedmiotw maturalnych oraz okreælenie ich poziomu winny by uzaleýnione od dalszych

planw maturzysty. Jeæli decyduje si« on na dalsz nauk« na uczelni wyýszej, to musi liczy si« z tym, ýe

uczelnie z regu¸y w warunkach rekrutacji umieszczaj obowizek zdawania na maturze egzaminw na

poziomie rozszerzonym.

2. Egzamin pisemny

W dotychczasowej (tzw. starej) maturze wyst«powa¸y zarwno egzaminy pisemne, jak i ustne.

Jednym z g¸wnych za¸oýeÄ nowej matury jest zapewnienie porwnywalnoæci egzaminw zdawanych w rý-

nych szko¸ach. Aby to by¸o moýliwe, wszyscy maturzyæci winni zdawa ten sam egzamin, czyli rozwizywa

takie same zadania z danego przedmiotu. Pozostaje w ten sposb materialny ælad egzaminu w postaci

rozwizanych zadaÄ.

Egzamin z wiedzy o spo¸eczeÄstwie b«dzie zdawany Ð podobnie jak i inne egzaminy pisemne Ð

tego samego dnia, o tej samej godzinie przez tych maturzystw, ktrzy wybior ten przedmiot na egzamin.

Wszyscy oni otrzymaj te same zadania z poziomu podstawowego (arkusz I), i Ð jeæli zdecyduj si« zdawa

egzamin na poziomie rozszerzonym Ð to rwnieý te same zadania z poziomu rozszerzonego (arkusz II).

Zwracamy na to uwag«, gdyý niekiedy pojawia si« pytanie, czy wos jako przedmiot obowizkowy i dodatkowy

rýni si« od siebie. Rýnica dotyczy jedynie rozwizaÄ formalnych, o czym by¸a juý wyýej mowa, natomiast

nie dotyczy kwestii merytorycznych, czyli samych zadaÄ.

3. Sprawdzanie prac

Prace egzaminacyjne, czyli arkusze egzaminacyjne z rozwizanymi zadaniami, b«d

sprawdzane przez egzaminatorw. Egzaminatorami s nauczyciele danego przedmiotu, ktrzy

zostali w odpowiedni sposb do tej roli przygotowani. Oznacza to, ýe kaýdy egzaminator

przeszed¸ kurs, na ktrym zapozna¸ si« z zasadami sprawdzania prac i praktycznie przewiczy¸

sposoby ich sprawdzania. Wydawa by si« mog¸o, ýe kaýdy nauczyciel z definicji posiad¸

sztuk« sprawdzania prac uczniowskich, albowiem czyni to praktycznie bez przerwy.

Tymczasem rzecz nie jest taka prosta. Egzamin maturalny jest egzaminem o wielkiej

donios¸oæci, a wi«c egzaminatorzy powinni by szczeglnie starannie do tego przygotowani.

Kaýdy z nich powinien opanowa sztuk« sprawdzania wed¸ug podanych kryteriw. Nie

wszyscy nauczyciele to potrafi, tym bardziej, ýe zmusza ich to do podporzdkowania si« kryte-

riom oceniania wsplnym dla ca¸ego kraju i stosowanym przez wszystkich egzaminatorw.

W jakiæ sposb ¸amie to prawo do swobodnej oceny wypowiedzi ucznia.

4. Wyniki

Z dotychczasowych egzaminw maturzyæci otrzymywali oceny w skali stopni szkolnych

(od 1, czyli niedostatecznej do 6 Ð celujcej). Od 2005 r. wynik uzyskany w czasie egzaminu

wyraýany jest w procentach. Oznacza to, ýe wynik punktowy zostanie przeliczony na procenty,

a te z kolei zostan umieszczone na æwiadectwie. Wydawa by si« mog¸o, ýe zabieg ten kom-

plikuje podawanie wyniku egzaminu. Jednak jest to prba rozwizania powaýnego problemu:

jak porwna wyniki egzaminw z rýnych przedmiotw, a takýe Ð jak zapewni porwnywal-

noæ wynikw z egzaminw w rýnych latach? Nie ma ýadnych wtpliwoæci, ýe egzamin b«dzie

podlega¸ ewolucji. Rozwizania przyj«te na matur« w 2005 roku zostan zweryfikowane przez

ýycie. Z czasem zostan przyj«te nowe, a wi«c pojawi si« koniecznoæ porwnania wynikw

egzaminw z rýnych lat. Dzi«ki skali procentowej b«dzie to w pe¸ni moýliwe.

Wærd za¸oýeÄ nowego egzaminu maturalnego znalaz¸ si« rwnieý tzw. prg zalicze-

niowy. Oznacza to, ýe uzyskanie wynikw poniýej tego progu spowoduje, ýe maturzysta nie zda

egzaminu. Prg ten zosta¸ okreælony na poziomie 30% wynikw z przedmiotw zdawanych jako

obowizkowe na poziomie podstawowym. Wyjaænijmy rzecz na przyk¸adzie: jeæli maturzysta

wybra¸ wiedz« o spo¸eczeÄstwie jako przedmiot obowizkowy i uzyska¸ z arkusza I 28% punk-

tw, to oczywiæcie egzaminu z tego przedmiotu nie zda¸. Jeæli jednak przedmiot ten wybra¸ jako

dodatkowy, to nawet jeæli z arkusza I uzyska¸ tylko 5% punktw, to nie ma to wp¸ywu na zdanie

bd niezdanie przez niego egzaminu.

Arkusze egzaminacyjne Ð omwienie

Arkusze egzaminacyjne z wiedzy o spo¸eczeÄstwie Ð podobnie jak arkusze z innych przedmiotw Ð

tworzone s przez autorw na zamwienie komisji egzaminacyjnych. Autorzy przy konstruowaniu zadaÄ

kieruj si« standardami wymagaÄ egzaminacyjnych. Dzi«ki temu arkusze spe¸niaj kryterium dostosowania

do moýliwoæci uczniw szk¸ ponadgimnazjalnych. Ponadto s one poddawane d¸ugiej procedurze recen-

zowania i stan-daryzacji, ktra ma wykluczy potkni«cia i b¸«dy autorw.

Arkusze egzaminacyjne z wiedzy o spo¸eczeÄstwie s przygotowywane wed¸ug takich samych

zasad. Arkusz I przeznaczony jest dla egzaminu na poziomie podstawowym oraz do pierwszej cz«æci egza-

minu na poziomie rozszerzonym. Sk¸adaj si« naÄ zadania obejmujce cztery podstawowe obszary wiedzy:

spo¸eczeÄstwo,

polityka,

prawo,

problemy wsp¸czesnego æwiata.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: