1. Wymień działy psychologii ze wzgl. Na wiek życia i kryterium praktyczne.
Kryterium wiekowe:
- psychologia kliniczna dziecka
- psychologia kliniczna dorastania i adolescencji
- psychologia kliniczna człowieka dorosłego
- psychologia kliniczna wieku starczego.
Kryterium praktyczna:
1. Petopsychologia - (psychologia sonetyczna(?), sonetopsychologia(?), psychologia medyczna, psychologia lekarska, psychosonetyka)
2. Defektologia - (zagadnienia zdarzeń psychicznych u osób z trwałymi lub przejściowymi dysfunkcjami sensoryczno – motoryczno intelektualnej)
3. Surdopsychologia – (osoby nie słyszące)
4. Tyflopsychologia – (osoby nie widzące)
5. Psychologia rehabilitacyjna - (defekty ruchowe)
6. Oligofrenopsychologia – (osoby upośledzone umysłowo)
7. Logopsychologia – (problemy mowy, z porozumiewaniem się)
8. Psychopatologia – (zaburzenia psychiczne, dysfunkcje psychiczne, przyczyny, przebieg)
9. Psychologia kliniczna sądowa – (dotyczy zaburzeń psychicznych u ludzi w kategoriach prawa karnego art. 25 – rodzinne, opiekuńcze, spadkowe)
10. Psychologia penitencjarna – (zagadnienia dysfunkcji psychicznych u ludzi w sytuacjach deprywacji potrzeby wolności)
11. Psychodiagnostyka – (opracowanie metod służące wielowymiarowemu pomiarowi człowieka – metody wystandaryzowane)
12. Psychoterapia – (wszelka forma pomocy psychologicznej stosowanej w celu usprawnienia zaburzeń, zagadnienia skutków zaburzeń, zminimalizowanie)
13. Psychohigiena - (psychoprofilaktyka, zdrowie psychiczne) optymalizacja warunków życia człowieka, zapobieganie zaburzeniom i ochronie zdrowia psychicznego)
2. Podmiot/ przedmiot psychologii klinicznej:
Podmiot badań to konkretna jednostka, która wykazuje problemy (choroba, niedostosowanie)
Przedmiot badań dotyczy poznania osobowościzmiany odchyleń warunków dotyczących kształtowania osobowości określenie czynników odstępstwa.
Wszystkie metody badawcze badają podmiot badań i służą poznaniu człowieka.
KRYTERIA METOD:
Ø standaryzacja,
Ø normalizacja,
Ø trafność,
Ø żetelność,
Ø obiektywność.
Diagnoza psychologiczna ważna jest 2 lata
Przedmiot badań to zachowanie (behawior, reakcja) zależy od sytuacji, stymulacji, bodźców jakimi się znajdujemy od osobowości, temperamentu, potrzeb, od warunków środowiskowych, od poziomu aktywności własnej, od procesów emocjonalnych, od biologii anatomii fizjologicznej, genetyczne obciążenia dziedziczne, układ nerwowy, od procesu poznawczego.
(behawioryści)
Zachowanie = bihawior = reakcja = F
Ø Osobowość
Ø Środowisko
Ø Biologia (uwarunkowania dziedziczne)
Ø Przebieg procesów poznawczych (myślenie abstrakcyjne, formalne)
Ø Sytuacja (niebezpieczna, traumatyczna, wstrząsowa, urazowa)
Ø Procesy emocjonalne
Ø Procesy motywacyjne
Ø Procesy aktywacyjne
a) zaburzenia zachowania jednostki (charakter, zmiany, odchylenia, objawy)
b) osobowość jednostki (problemy, cechy indywidualne)
c) metody badań psychologicznych (poznania jednostki, jej cech indywidualnych, właściwości , możliwości, emocji, frustracji)
d) problemy pracy z ludźmi (powstają w specyficznych relacjach, konkretna jednostka, dziecko, uczeń, klient)
e) poznanie psychicznych aspektów chorób somatycznych.
3. Kiedy mówimy o zaburzeniach zachowania.
Tomaszewski:
O zaburzenia mówimy, gdy:
4 Opisz klasyfikację ze względu na rozległość zaburzenia.
-ze względu na rodzaj to: uszkodzenie motoryki, wzroku, słuchu, procesów poznawczych.
- ze względu na rozległosc to: zaburzenia globalne – zaburzenia dotycza wszystkich funkcji rozwojowych w podobnym stopniu:
zaburzenia parcjalne- kiedy zaburzenia dotycza jednej ale rozległej sfery rozwoju np. mowy, motoryki
- zaburzenia fragmentaryczne- np. zaburzenie analizy i syntezy wzrokowej, słuchowej, koordynacji wzroku.
5.Biologiczne przyczyny zaburzeń. Wpływ czynników patogennych w okresie prenatalnym, okołoporodowym, postnatalnym
Do biologicznych przyczyn zaburzeń zaliczamy nieprawidłowości struktury i funkcji centralnego układu nerwowego spowodowane przez szkodliwe czynniki, działające:
Ø bezpośrednio na tkankę nerwową ( uraz mózgu)
Ø pośrednio ( zaburzenia przemiany materii prowadzące do zaburzeń uszkodzenia tkanki nerwowej
Wg. H.Spionek do przyczyn biologicznych warunkujących zachowanie jednostki zaliczamy:
Ø Genopatie - obecność u jednego lub obojga rodziców genów patologicznych, przekazywanych dziedzicznie, np.: stwardnienie guzowate
Ø Chromosomopatie – anomalie dotyczące składu oraz podziału chromosomów , które mogą prowadzić do zaburzeń fizycznego i psychoruchowego rozwoju dziecka
Ø Bloki metaboliczne – zakłócenia przemiany materii( czyli metabolizmu)powodujące uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego, co powoduje zazwyczaj głęboki niedorozwój umysłowy
Ø Embriopatie aktyniczne – wywołane naświetleniem płodu promieniami ultrafioletowymi, rtg, elementami radioaktywnymi i izotopami, wyładowaniami energii atomowej
2.cechy związane z funkcjonowaniem układu nerwowego
3. uwarunkowania endokrynologiczne
4. konstytucje fizyczną
5. warunki klimatyczne i porę roku
Zaburzenia rozwoju wskutek działania patogennych czynników na zarodek( embriopatie) i płód (fetopatie)
Uszkodzenia układu nerwowego dziecka w okresie prenatalnym wg. H. Spionek stanowi około 30% wszystkich przyczyn zaburzeń rozwoju.
Ø Embriopatie wirusowe – zaburzenia rozwoju wywołane infekcja wirusową przebytą przez dziecko w okresie prenatalnym, mają miejsce gdy matka w okresie ciąży przechodziła choroby wirusowe lub sama nie chorując przekazała infekcje płodowi, najlepiej znana jest embriopatia wywołana różyczką
Ø Embropatia może być konsekwencją choroby pasożytniczej- toksoplazmozy, której przyczyną jest pierwotniak o nazwie toxoplazmoza gondii ( choroba odzwierzęca – koty ), lokalizuje się w tkance nerwowej i uszkadza ją
Ø Embriopatie – powstałe wskutek niedożywienia kobiety w czasie ciąży, niedobór witamin A i B2 , wskutek złego odżywiania matki, uporczywych wymiotów lub nieprawidłowej przemiany materii
Ø Embriopatie toksyczne – to skutek zatrucia płodu szkodliwymi związkami chemicznymi, działającymi na organizm kobiety w czasie ciąży. Może być konsekwencją stosowania leków, środków nasennych, uspakajających i znieczulających , środków stosowanych w celu usunięcia ciąży oraz używki typu: alkohol, narkotyki czy nikotyna. Toksyczne działanie na płód mają też tlenek węgla, związki ołowiu i rtęci działające na matkę np.: w miejscu jej pracy, fetopatie
Ø Zanieczyszczenie środowiska
Ø Embriopatia - może być konsekwencją niezgodności czynników krwi, czyli konfliktu serologicznego między organizmem matki i płodu.
Ø Niedotlenienie – przyczyną jest nieprawidłowe krążenie krwi w jednym z trzech obszarów krążenia: matczynym, płodowym lub łożyskowym
Ø Wydarzenia traumatyczne w życiu matki
Ø Stres
Ø Urazy mechaniczne – poronienie, uszkodzenie narządowe, przedwczesny poród
6. Zaburzenia rozwoju wskutek działania patogennych czynników w okresie porodu( encefalopatia okołoporodowa)
Ø Urazy czaszki spowodowane nadmiernym i długotrwałym uciskiem główki dziecka podczas pozostawiania w kanale rodnym powstałe podczas nagłego lub przedłużającego się porodu , przy nieprawidłowym ułożeniu płodu( położenie pośladkowe) lub nieumiejętnym zastosowaniu kleszczy( może nastąpić mechaniczne zgniecenie czaszki, pęknięcie niektórych naczyń krwionośnych i wylew śródczaszkowy
Ø Niedotlenienie w czasie porodu powoduje zaburzenie tętna a po urodzeniu tzw. Zamartwicę ( dziecko nie krzyczy, nie oddycha, jest sine lub blade, zależnie od stopnia niedotlenienia) Zamartwica może spowodować nieodwracalne uszkodzenia komórek nerwowych
Ø Przedwczesny poród – dzieci urodzone z waga poniżej 2500g stwarza zagrożenie dla stanu c.u.n. niedojrzałość układu oddechowego jest powodem zaburzeń oddychania w konsekwencji niedotlenienia mózgu, mała odporność naczyń krwionośnych wskutek czego może dojść do krwawych wylewów do kory mózgowej. Brak odruchu ssania i koordynacji między ssaniem i połykaniem stwarza zagrożenie niedożywienia w okresie intensywnego rozwoju komórek nerwowych
Ø Środki toksyczne podawane matce
7. Zaburzenia rozwoju wskutek działania czynników patogennych po urodzeniu dziecka
( encefalopatie wczesnodziecięca lub określone zespoły zaburzeń psychoneurologicznych
Ø Urazy czaszki – ze wstrząsem mózgu, którym najczęściej ulegają dzieci w wieku od 6 do 10 lat, najcięższa postać to urazy otwarte, których dochodzi do miejscowego zniszczenia tkanki mózgu; uraz zamknięty może spowodować pęknięcie naczyń krwionośnych w wylewy śródczaszkowe. Nawet utrata przytomności trwająca powyżej godziny budzi podejrzenie uszkodzenia tkanki mózgu
Ø Padaczka(epilepsja) – zespół objawów somatycznych, wegetatywnych i psychicznych, centralnym objawem padaczki jest napad padaczkowy, czyli nadmierne i gwałtowne wyładowanie bioelektryczne w grupie komórek nerwowych. Jego źródłem jest uszkodzona tkanka mózgowa np.: blizna, która działa drażniąco na otaczającą tkankę.
Ø Infekcje mózgowe – należą do nich różnorodne choroby wirusowe i bakteryjne np.: zapalenie opon mózgowych i mózgu z powikłaniami ze strony centralnego układu nerwowego
Ø Czynniki toksyczne – przypadkowe zatrucie lekami, tlenkiem węgla( tzw. Czadem), narkotyki ( kleje)
Ø Zaburzenia metaboliczne ( fenyloketonuria)
Ø Zaburzenia i zespoły hormonalne
Zaburzenia somatyczne mające wpływ na c.u.n.
Ø Zaburzenia przemiany materii
Ø Niedożywienie
Ø Nieprawidłowe funkcjonowanie gruczołów dokrewnych
8. Społeczne przyczyny zaburzeń tkwiące w środowisku – czynniki patogenne w środowisku rodzinnym
H. Spionek uważa, że rozwój psychiczny dziecka zależy również od środowiska, w którym ono przebywa, przede wszystkim od środowiska społecznego. W toku interakcji dziecka ze środowiskiem, tworzą się doświadczenia, które stanowią podstawę jego społecznego działania. W ten sposób rozwija się socjalizacja dziecka, czyli proces kształtowania osobowości jednostki i przystosowania jej do życia w zbiorowości, polegający na uczeniu jej i wprowadzaniu do kultury, umożliwiający porozumiewanie się i inteligentne działanie. Zdaniem autorki na rozwój psychiczny dziecka wywierają wpływ trzy środowiska społeczne: środowisko rodzinne, szkolne i rówieśnicze. Środowisko rodzinne jest pierwszym środowiskiem wychowawczym w życiu dziecka.
Powinny być w nim zaspokajane następujące potrzeby:
Ø pewność i poczucie bezpieczeństwa,
Ø solidarność i łączność z bliskimi osobami,
Ø miłość,
Ø uznanie.
Jeśli któraś z wymienionych potrzeb nie będzie zaspokajana, rozwój dziecka może przebiegać wadliwie. O właściwym spełnianiu potrzeb w dużej mierze decyduje prawidłowa struktura rodziny i odpowiednia jej wewnętrzna atmosfera. Badania dowodzą, że rodzina może w określonych warunkach uchronić dziecko od poczucia lęku i niepewności, zaś brak bliskich osób wywołuje u dzieci postawę lękową.
Na powstawanie zaburzeń w rozwoju mają wpływ różne typy osobowości oraz postawy rodziców. Według autorki patogenną rolę w rozwoju dziecka odgrywają następujące typy matek:
Ø matka agresywna - całą agresję będącą wynikiem frustracji życiowych kieruje na dziecko,
Ø matka nadmiernie skrupulatna i lękowa - mająca fobię infekcji, chroniąca dziecko przed demoralizacją, więc zakazująca kontaktów rówieśniczych lub kontrolująca każdy krok dziecka,
Ø matka, dla której dziecko jest środkiem kompensacji niespełnionych pragnień i zawiedzionych nadziei życiowych. Otacza ona dziecko nadmierną opieką, lecz jest jednocześnie skłonna odrzucić dziecko emocjonalnie, jeżeli nie spełnia ono jej oczekiwań i pokładanych w nim nadziei.
H. Spionek przypisuje rolę patogenną trzem typom ojców:
Ø ojciec nieobecny, czyli taki, który nie przejawia zainteresowania wychowaniem dziecka,
Ø ojciec rygorystyczny, stawiający nadmierne wymagania w stosunku do dziecka, zbyt surowy,
Ø ojciec groźny, charakteryzujący się tajoną wrogością w stosunku do własnych dzieci, postrach rodziny.
Do podstawowych przyczyn przestępczości nieletnich zalicza się czynniki środowiskowo – wychowawcze takie jak: napięcie nerwowe panujące w rodzinie, agresywna postawę rodziców wobec dziecka, nadmiernie surowe wychowanie.
Za nieprawidłowe systemy wychowawcze uznaje:
Ø nadmiernie pobłażliwe ( liberalistyczne ) charakteryzujące się spełnieniem wszystkich życzeń dziecka,
Ø zbyt surowe ( rygorystyczne ) odznaczające się nadmiernym ograniczeniem swobody dziecka oraz zbyt wygórowanymi wymaganiami,
Ø niekonsekwentne, cechujące się brakiem jednolitej postawy rodziców wobec dziecka.
Równie niszczący wpływ na psychikę dziecka ma nadużywanie alkoholu przez rodziców. Atmosfera środowiska alkoholowego jest nerwicogenną, towarzyszą jej ciągłe awantury. Dzieci pozbawione ciepła rodzinnego żyją w ciągłym lęku i napięciu. Alkoholizm rodziców wpływa także na obniżenie poziomu materialnego i kulturalnego rodziców.
Przyczyny środowiskowe:...
purpura