Ę / Ą
· "ę" wymienia się na "ą", "ą" wymienia się na "ę":
o wziąłem - wzięłam, zacząłem zaczęłam
· w rzeczownikach l. poj. piszemy -ą, a w l .mn. -om
o idę z kobietą, daję kobietom
· "ę" piszemy w bierniku l. poj. rzeczowników rodzaju żeńskiego:
o matkę, historię, mapę
· "ę" piszemy w pierwszej osobie l. poj. czasu teraźniejszego:
o myję, szyję, sprzedaję
· poprawnie czasownik włączyć w formie wielokrotnej brzmi włączać, a jego pochodnymi są:
o załączyć - załączać itp.
J / I
· "j" piszemy po spółgłoskach c, z, s wymawianych twardo:
o sesja, lekcja, poezja, kolacja – kolacji
· "ii" piszemy wtedy, gdy wyraz w mianowniku kończy się na -ia:
o linia - linii, armia - armii, Maria - Marii
o wyjątki: ziemi, głębi, skrobi, rękojmi
· "-i" piszemy, gdy wyraz kończy się na "-nia" po spółgłosce:
o pralnia - pralni, powierzchnia - powierzchni
Pisownia "by" rozdzielnie
· "by" piszemy rozdzielnie po bezokoliczniku:
o czekać by, uszyć by
· "by" piszemy po imiesłowach biernych zakończonych na -no, -to:
o skończono by, zamknięto by
· po wyrazach winien, powinien:
o winien by, powinien by
· oraz po zaimkach przysłownych:
o dlaczego by, dokąd by, tak by, którędy by, wtedy by, jak by (w znaczeniu w jakis sposób)
Pisownia "by" łączna
· "by" piszemy łącznie z osobowymi formami czasowników:
o uszyłabym, wracałby, poszliby
· z partykułami innymi:
o anieby, niechby, czyżby, nużby, oby, bodajby
· z wszystkimi spójnikami:
o aby, aczkolwiekby, chybaby, ażeby, jakoby, gdyby, jakby, przecieżby, żeby
NIE
· "nie" z czasownikami pisze się osobno:
o nie ma, nie pił, nie był
o wyjątki: niedomagać, niepokoić, niecierpliwić
· "nie" z rzeczownikami pisze się razem:
o niepogoda, niewypał, niepalenie
· "nie" z przymiotnikami w stopniu równym pisze się razem, a w stopniu wyższym i najwyższym osobno:
o niedobry, nie lepszy, nie najlepszy
o niełatwy, nie łatwiejszy, nie najłatwiejszy
· "nie" z przysłówkami pochodzącymi od przymiotników w stopniu równym pisze się razem, a w stopniu wyższym i najwyższym oddzielnie.
o niedobrze, nie lepiej, nie najlepiej
· "nie" z przysłówkami pochodzącymi od innych części mowy pisze się rozdzielnie:
o nie bardzo, nie całkiem, nie zaraz
· "nie" z liczebnikami piszemy oddzielnie:
o nie raz, nie dwoje
o wyjątki: niejeden (w sensie wielu), nie jeden (hotel odwiedził)
3
alfs28