Postawa ciała a emisja głosu.doc

Postawa ciała a emisja głosu

Aby powstał dobry jakościowo i poprawny głos, konieczne jest spełnienie kilku podstawowych warunków. Jeden z nich to odpowiednia postawa ciała, która sprawia, że oddech jest bazą dla tworzonego głosu. Trzeba zawsze też pamiętać o tym, że mówi i śpiewa cała osoba stanowiąca jedność psychofizyczną.

Postawa to podstawa.

Prawidłowa postawa ciała- pozycja stojąca (rys na podst. :M. McCallion, The voice book)

Postawa ciała odgrywa szczególną rolę w kreowaniu głosu mówionego i śpiewanego, bowiem wpływa na oddech oraz cechy i jakość powstającego dźwięku. Istnieje zatem ścisły związek między postawą ciała a głosem.  Od niej zależy, czy głos wydobywasz swobodnie i naturalnie, czy zmuszasz aparat głosowy do nadmiernego wysiłku.




Naturalnie zachowane krzywizny kręgosłupa, wydłużenie kręgosłupa pozwalają na elastyczny ruch, oddychanie i swobodny głos. Odpowiednie zrównoważenie postawy zapewnia mięśniom i stawom lekkość i ekonomiczne działania.

Prawidłowa postawa ciała oraz prawidłowe nawyki oddechowe są ze sobą ściśle związane i wzajemnie na siebie oddziałują. Zależą również od ogólnej sprawności organizmu. Większość czynność (w tym również wydawanie dźwięków) wymaga skoordynowanych ruchów mięśniowych i zsynchronizowania ich z oddechem. Przyjrzyj się sobie- w jaki sposób wykonujesz różne czynności, np. w jaki sposób podnosisz coś ciężkiego? Co wówczas dzieje się z oddechem? Co dzieje się, gdy chcesz przesunąć mebel? Co kiedy biegniesz? Co kiedy pływasz? Co kiedy zaczynasz mówić lub śpiewać? W każdym tym przypadku ważne jest odpowiednie połączenie czynności oddechowej i mięśniowej. Wymagają one tylko takiej ilości energii, która jest potrzebna do ich wykonania- nie mniej i nie więcej. Nieprzestrzeganie tej zasady powoduje nadmierne napięcie i nieprawidłowy  przebieg danej czynności.


Warto wziąć pod lupę własną postawę oraz nawyki, które się z nią wiążą. Warto odczuć różnicę w brzmieniu dźwięku po skorygowaniu nieprawidłowości postawy.

Pamiętaj, jeśli śpiewając grasz jednocześnie na instrumencie- musisz zwracać o wiele więcej uwagi na to, by zachować prawidłową i pozwalająca na swobodne wydobywanie dźwięków postawę ciała.

 Co zyskujesz dzięki prawidłowej postawie ciała?

Prawidłowa postawa ciała pozycja siedząca (rys na podst.:M. McCallion, The voice book)

Po pierwsze- lepiej- tzn. pełniej i niżej oddychasz (aktywizujesz dolne obszary oddechowe), zapewniając odpowiedni start powstającym w Twoim ciele dźwięków.

Po drugie- zapobiegasz napięciom i usztywnieniom ciała.

Po trzecie- masz większą swobodę i naturalność w tworzeniu dźwięków.

Po czwarte- całe Twoje ciało, mięśnie i instrument głosowy wyrażają mobilizację, aktywność i gotowość do prawidłowego działania; nie musisz zatem siłowo przebijać się przez napięcia i usztywnienia, by wydobyć dźwięk.

Po piąte- masz lepszy kontakt z podłożem i większe poczucie stabilizacji, a to wpływa na Twoje poczucie pewności siebie (ważne w trudnych dla wielu osób sytuacjach, jakimi są wszelkie formy wystąpień publicznych).

Po szóste- wyglądasz lepiej, bardziej estetycznie, wywierasz bardziej korzystne wrażenie na odbiorcy(ach) i wzmacniasz swój przekaz werbalny. Pamiętaj też, że postawa ciała to Twój komunikat dla innych, wyraz Twojego nastawienia do nich.

Po siódme- minimalizujesz koszty związane ze stresem oraz zapobiegasz niekorzystnym napięciom mięśni nie biorących bezpośredniego udziału w tworzeniu głosu; zapobiegasz również „głosowym kontuzjom”.

Po ósme-  kiedy zachowujesz prawidłową postawę, żadna część twojego ciała nie uciska organów wewnętrznych i mogą one dobrze spełniać swoje funkcje.

Zachowane naturalne krzywizny kręgosłupa, ciężar ciała zrównoważony, nogi luźne, mięśnie oddechowe mają pełną swobodę w wypełnianiu swoich funkcji.
 

Błędy postawy i ich wpływ na jakość głosu

Postawa ciała podczas fonacji. I-nieprawidłowa, II-prawidłowa

Zła postawa powoduje wiele głosowych problemów, bo zawsze oznacza napięcia, które zobrazuje wydawany przez Ciebie dźwięk. Wszelkie nieprawidłowości dotyczące postawy ciała upośledzają prawidłową pracę krtani, czyli tworzenie dźwięku (fonację). Piękny i zdrowy dźwięk powstanie tylko wtedy, gdy ciało jest rozluźnione, swobodne i wolne.

Błędy postawy niestety znacznie wpływają na jakość głosu:

·                      odchylanie głowy połączone z podniesieniem brody powoduje napięcia w obszarze gardła, utrudnia swobodny przepływ powietrza, a więc pozbawia tworzone dźwięki właściwej bazy oddechowej; takie ustawienie głowy oznacza również nieprawidłową pozycję głosu, wysiłek, nieprzyjemne brzmienie głosu, sprzyja także szybkiemu męczeniu się głosu i jego przeciążeniom;

·                      garbienie się obniża i ściska żebra; upośledza oddychanie ponieważ zmniejsza się pojemność klatki piersiowej; w takiej sytuacji głos jest monotonny, pozbawiony blasku, nośności, siły wyrazu (garbienie się to wyraz zmęczenia, zniechęcenia, braku energii); jeśli połączone jest ze zbędnymi ruchami brzucha to głos zostaje pozbawiony oparcia

·                      napięcia w odcinku lędźwiowym kręgosłupa powoduje zwężenie części kręgosłupa, która odpowiada podstawie płuc- wymusza to oddychanie szczytami (tylko górną częścią klatki piersiowej), a więc oddech jest płytki, gwałtowny, skrócona zostaje faza wydechu, co uniemożliwia wypowiadanie dłuższych fraz, głos staje się piskliwy, wydobywanie dźwięków jest męczące;

·                      usztywnianie kolan (może łączyć się z napięciami dolnego odcinka kręgosłupa i brzucha) wywołuje niemal automatyczny zacisk głośni; powstający głos jest wynikiem siłowego przeciskania się powietrza przez głośnię, jest to głos gardłowy, pozbawiony rezonansu,  naturalnej barwy, jego wydobywanie obciąża narząd głosu.

Aby powstał dobry jakościowo i poprawny głos, konieczne jest spełnienie kilku podstawowych warunków. Jeden z nich to odpowiednia postawa ciała, która sprawia, że oddech jest bazą dla tworzonego głosu. Trzeba zawsze też pamiętać o tym, że mówi i śpiewa cała osoba stanowiąca jedność psychofizyczną.

Prawidłowa postawa krok po kroku.

Z czym kojarzy Ci się prawidłowa postawa? Jeśli ze staniem na baczność lub przyjęciem aż nadto wyprostowanej sylwetki, to niestety, ale musisz o tym zapomnieć.
Szereg nawyków dotyczących postawy ciała wyrabia się pod wpływem obserwacji i naśladowania innych oraz na skutek naszej reakcji na słowa otoczenia (przykładowe „nie garb się”, „wyprostuj się” itp.).

Aby uniknąć nieporozumień przeanalizuj krok po korku wyznaczniki prawidłowej postawy zapewniającej optymalne warunki dla powstającego dźwięku.

Zanim to uczynisz zapamiętaj- prawidłowa postawa ciała podczas emisji głosu- niezależnie od pozycji- to postawa wyprostowana, ale nie sztywna; elastyczna i swobodna, wyrażająca aktywność i gotowość.

Zachowanie prawidłowej postawy ciała oznacza, że nie zmuszasz organizmu do nadmiernego wysiłku, który pojawia się przy nieprawidłowym ustawieniu sylwetki. Zachowane są naturalne krzywizny kręgosłupa, dzięki czemu ciało posiada większą ruchliwość, większe możliwości oddechowe i jest lepiej ukrwione. Dzięki temu  na każdej płaszczyźnie funkcjonujesz lepiej.

PRAWIDŁOWA POSTAWA CIAŁA

POZYCJA STOJĄCA

 STOPY

·                      rozstawione na szerokość barków

·                      ciężar ciała równo rozłożony na obu stopach oraz rozmieszczony równomiernie na całej stopie – palce stóp i pięty mają być jednakowo obciążone (niektórzy sugerują lekkie przeniesienie go ku przodowi)

NOGI

·                      wyprostowane

·                      uda i łydki rozluźnione

·                      stawy kolanowe luźne, odblokowane, mogą być minimalnie ugięte

BIODRA

·                      rozluźnione, osadzone równomiernie na nogach, delikatnie skierowane do przodu

·                      Unikaj zbytniego wypychania bioder ku przodowi i ku tyłowi.

KRĘGOSŁUP

·                      wyprostowany, ale nie usztywniony jak w gorsecie ortopedycznym

·                      rozciągnięty

·                      zachowane są naturalne krzywizny kręgosłupa

·                      łopatki jak najdalej od siebie

Pamiętaj- „nie garb się” oznacza, że Twój kręgosłup jest elastyczny, „długi”, „wyciągnięty” i mobilny.

 

KLATKA PIERSIOWA

·                      pozostaje luźna, w naturalnej pozycji, gotowa do ruchów oddechowych

BARKI

·                      opuszczone w naturalny sposób, rozluźnione

·                      nie napinają się i nie powodują skrócenia szyi

·                      nie podnoszą się w czasie wdechu

·                      Zwróć uwagę, by nie zaokrąglać braków i nie wypychać łopatek.

Ćwiczenia postawy ciała

Zapraszam Cię do praktycznych ćwiczeń, których celem jest uzyskanie prawidłowej postawy ciała podczas emisji głosu. Ale nie oszukujmy się- taka postawa jest także źródłem zdrowego funkcjonowania, Dlatego warto zmienić nawyki i czasem dać się ponieść wyobraźni. To właśnie ona niech będzie Twoim przewodnikiem w ćwiczeniach.

·                      Bądź świadomy(a) tego, co dzieje się z Twoim ciałem. Jak styka się ono z podłożem gdy stoisz? Gdzie są stopy, czy dotykają jednakowo podłoża w każdym miejscu? Jak ustawione są nogi, pośladki, plecy, szyja, kark, głowa, ręce? Rozpoznaj napięcia w ciele- gdzie się pojawiają? Rozluźnij się oddychając spokojnie i głęboko według własnego rytmu.

·                      Bądź świadomy(a) tego, co dzieje się z Twoim ciałem. Jak styka się twoje ciało z podłożem gdy siedzisz? Uświadom sobie swoje ciało, jego poszczególne części. Jak ułożone są stopy, nogi, pośladki, plecy, szyja, kark, głowa, ręce? Zauważ, że dotykasz podłoża w różnych miejscach, z różną siłą. Skoryguj postawę.

·                      Obserwuj siebie, swoją postawę ciała w lustrze (także w oknach wystawowych, gdy masz okazję), kiedy chodzisz, kiedy siadasz. Zwróć uwagę na wszystkie istotne cechy prawidłowej postawy ciała, które powinny być zachowane w czasie emitowania dźwięków. Zapisz swoje obserwacje i skoryguj błędy.

·                      Obserwuj swoją postawę, kiedy mówisz wiersz, opowiadasz lub śpiewasz. Zwróć szczególną uwagę na:

o                                             sposób, w jaki oddychasz- czy nie podnosisz ramion w czasie wdechu, czy nie wstrzymujesz powietrza;

o                                             sposób, w jaki zaczynasz mówić- czy z rozpoczęciem dźwięku wiąże się       wyraźny ruch głowy ku przodowi, wypychanie brody czy przeciwnie wyraźne   obniżanie głowy i nadmierne cofanie brody;

o                                             napięcia w ciele- gdzie się pojawiają?

Zapisz swoje obserwacje i pracuj nad nieprawidłowościami.

·                      Wyobraź sobie, że energicznie unosisz uszy do góry. Co się zmieniło w twoje postawie? Zapamiętaj to odczucie. Wykonuj ten mały trick zawsze, gdy zaobserwujesz u siebie garbienie czy ospałość postawy.

·                      Wyobraź sobie, do czubka twojej głowy ktoś przymocował sznurek i wyraźnie pociąga nim w górę. Odczuj, co dzieje się z twoim ciałem i zapamiętaj to. Powtarzaj to wyobrażenie często, aż odczucia towarzyszące temu ćwiczeniu staną się twoim nowym nawykiem.

·                      Wykonaj jaskółkę. Jeśli masz problem z utrzymaniem równowagi spróbuj lekko pochylić się do przodu. Szukając środka ciężkości, wykonaj tylko krótki wdech; wydech jest długi. Gdy twoja pozycja jest stabilna, wykonaj kilka ruchów głową w prawo i w lewo. Powtórz ćwiczenie zmieniając nogę.